The Book List in the Pious Endowments Archive #2011: A Library within the Confines of Süleymaniye Complex and Dating of the Inventory

Yıl 2023, Sayı: 5, 225 - 237, 18.10.2023

Nimet İpek

Öz

This study seeks to analyze and historicize the document entitled Süleymaniye Kütüphanesi Defteri (Süleymaniye Library Inventory), which is present in the Pious Endowments Archive in Ankara under call number 2011. The inventory, which has not received attention in the field of library studies so far, consists of three sections. The first section lacks its first page and can only be identified by the presence of the phrase “mühr-i sultânî” (sultanic seal). The second and third sections list the books that Mehmed Şâh and Mollâ Ahaveyn endowed, respectively. It is believed that the book inventory represents the books endowed by Süleyman I to the Süleymaniye Medreses and that it was compiled and re-listed during the reign of Murad III. In this context, the inventory provides valuable information about the quantity and quality of the books that existed in the mosque before Mahmud I reorganized the collections in the Süleymaniye Mosque and established a library there called the Süleymaniye Library in 1752.

Anahtar Kelimeler

Süleymaniye Medreses , Süleymaniye Library , Süleyman I

Vakıflar Genel Müdürlüğü 2011 Numaralı Belgeye Göre Süleymaniye Külliyesi Dahilinde Bulunan Bir Kütüphanenin Kitap Listesi ve Listenin Tarihlendirilmesi

Öz

Çalışma, daha önce araştırmacıların dikkatinden kaçmış, Vakıflar Genel Müdürlüğü 2011 numarada Süleymaniye Kütüphanesi Defteri şeklinde kaydedilen kitap listesinin tarihselleştirmesini sağlamaktadır. Üç bölümden oluşan defterin ilk bölümü, başından bir varağın kopuk olması sebebiyle tanımlanamamakla birlikte tüm kitap isimlerinde mühr-i sultânî ibaresini bulundurur. Diğer iki bölüm Mehmed Şâh ve Mollâ Ahaveyn’in vakfettiği kitaplarını listelemektedir. Kitap envanter listesinin, I. Süleyman’ın Süleymaniye Medreseleri’ne vakfettiği kitapların III. Murad döneminde tahrir edilerek yeniden listelenmiş hallerini sunduğu düşünülmektedir. Bu çerçevede I. Mahmud’un 1752 senesinde, Süleymaniye Camii’nin içindeki koleksiyonları yeniden organize ederek Süleymaniye Kütüphanesi ismi ile cami içinde bir kütüphane kurmasından evvel mekanda bulunan kitapların nicelik ve niteliğine dair bilgi edinilebilmektedir.

Anahtar Kelimeler

Süleymaniye Külliyesi , Süleymaniye Kütüphanesi , I. Süleyman

Kaynakça

• Süleymaniye Kütüphanesi Fatih Koleksiyonu 3415, 3599.
• Süleymaniye Kütüphanesi Süleymaniye Koleksiyonu 276, 375, 536
• Yazma Eserler Kurumu Başkanlığı Mühür Veritabanı, Yekmu0116 https://muhur.yek.gov.tr/muhur/yekmu0116, Yekmu0051 https://muhur.yek.gov.tr/muhur/yekmu0051
• Vakıflar Genel Müdürlüğü Arşivi 572, 2011.
• Başkanlık Osmanlı Arşivi TS.MA.d 34, TS.MA.d 9628.
• İkincil Kaynaklar
• Ahmed, Shahab, and Nenad Filipovic. “The Sultan’s Syllabus: A Curriculum for the Ottoman Imperial Medreses Prescribed in a Fermān of Qānūnī I Süleymān, Dated 973 (1565).” Studia Islamica, no. 98/99 (2004): 183–218.
• Çağman, Filiz. “Ahmed Karahisari’ye Atfedilen Ünlü Kur’an-ı Kerim.” 9. Milletlerarası Türk Sanatları Kongresi: Bildiriler I içinde, 521-527. Ankara: 1995.
• Çam, Mevlüt vd. (haz.). Vakıflar Genel Müdürlüğü Arşiv Rehberi. https://cdn.vgm.gov.tr/yayin/dergi/muhtelif/vakiflar-genel-mudurlugu-arsiv-rehberi.pdf
• Cunbur, Müjgan. “Kanuni Devrinde Kitap Sanatı, Kütüphaneleri ve Süleymaniye Kütüphanesi,” Türk Kütüphaneciliği 17, no. 3 (1968): 134-142.
• Dener, Halit. Süleymaniye Umumi Kütüphanesi. İstanbul: Maarif Basımevi, 1957.
• Hüseyin Ayvansarayi. Hadikatü’l-Cevâmi İstanbul Câmileri ve Diğer Dini-Sivil Yapılar, ed. Ahmet Nezih Galitekin. İstanbul: İşaret Yayınları, 2001.
• Erünsal, İsmail. “Fatih Camii Kütüphanesi’ne Ait En Eski Müstakil Katalog.” Erdem 9, no. 26 (1996): 659-665.
• _____, Osmanlılarda Kütüphaneler ve Kütüphanecilik. İstanbul: Timaş Yayınları, 2018.
• _____, “I. Mahmûd Devri Kütüphaneleri.” Gölgelenen Sultan Unutulan Yıllar I. Mahmud ve Dönemi. Ed. Hatice Aynur. İstanbul: Dergâh Yayınları, 2021.
• İntizâmî. Sûrnâme-i Hümâyûn. Topkapı Sarayı Kütüphanesi, Hazine 1344.
• Kürkçüoğlu, Kemal Edip (ed.) Süleymaniye Vakfiyesi. Ankara: Vakıflar Genel Müdürlüğü, 1962.
• Nevizade Atai, Hadâiku’l-Hakâik fî Tekmileti’ş-Şakâik. Hazırlayan Suat Donuk. İstanbul: Yazma Eserler Kurumu Başkanlığı Yayınları, 2017.
• Sertoli Salis, Renzo. Muhteşem Süleyman. Çeviren Şerefettin Turan. Ankara: DTCF, 1963.
• Şen, Ahmet Tunç. “The Sultan’s Syllabus Revisited: Sixteenth-Century Ottoman Madrasa Libraries and the Question of Canonization.” Studia Islamica, no. 116 (2021): 198-235.