The Two Previously Unrecorded Poems of Gevherî and the Variations Observed in His Six Established Poems

Yıl 2025, Sayı: 8, 201 - 218, 30.04.2025

Gizem Görgülüer , Songül Aydın Yağcıoğlu

Öz

In this study, the poems attributed to Gevherî in the poetry collection registered under number 36518 in the Library of the Faculty of Theology at Ankara University were compared with the Divan of the poet, prepared by Şükrü Elçin. The collection contains eight poems under the pseudonym "Gevherî." This research revealed that two poems in the collection are not available in his Divan, and other six differ from the poems in the Divan in terms of stanzas, verses, and words. The use of "Gevherî" in the headings, the presence of the pen name, and inclusion of six poems in his Divan suggest that the two anonymous poems must belong to Gevherî. In this study, these two recited by Gevherî, and other six poems, were transcribed. Also the poems absent from his Divan were evaluated thematically and formally. At the end of the study, facsimiles of the poems were provided.

Anahtar Kelimeler

gevherî , divan , collection , poetry anaylsis , text comparison

Gevherî’nin Bilinmeyen İki Şiiri ve Bilinen Altı Şiirindeki Farklılıklar

Öz

Yapılan çalışmada, Ankara Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Kütüphanesinde 36518 numara ile kayıtlı şiir mecmuasında Gevherî’ye atfedilen şiirler, şairin Şükrü Elçin tarafından hazırlanan Divan’ındaki şiirlerle karşılaştırmalı olarak incelenmiştir. Mecmuada “Gevherî” mahlaslı sekiz şiir bulunmaktadır. Yapılan araştırma sonucu bu şiirlerden ikisinin şairin Divan’ında bulunmadığı, altı şiirin ise dörtlük, mısra ve kelime bazında Divan’daki şiirlerinden farklılık gösterdiği tespit edilmiştir. Mecmuadaki bu şiirlerde başlık biçiminde “Gevherî” yazıyor olması, mahlasın bulunması ve yine bu sekiz şiirden altısının şairin Divan’ında yer alması, bilinmeyen iki şiirin de Gevherî’ye ait olduğunu ortaya koymaktadır. Yapılan bu çalışmada Gevherî’ye ait olduğu tespit edilen bu iki şiir ile farklılık gösteren altı şiir transkribe edilmiş ve şairin Divan’ında bulunmayan iki şiir tematik bakımdan ve şekil bakımından ayrıca değerlendirilmiştir. Çalışmanın sonunda şiirlerin tıpkıbasımı verilmiştir.

Anahtar Kelimeler

gevherî , mecmua , divan , şiir incelemesi , metin karşılaştırması

Kaynakça

• Albayrak, Nurettin. “Gevherî.” TDV İslâm Ansiklopedisi içinde, cilt 14, 43-44. İstanbul: Türkiye Diyanet Vakfı, 1996.
• Bayrı, Mehmet H. Âşık Gevherî. İstanbul: İstanbul Maarif Kütüphanesi, 1958.
• Elçin, Şükrü. Gevherî Divanı. Ankara: Atatürk Kültür Merkezi Başkanlığı Yayınları, 1998.
• Mecmû’a-i Eş’âr. Ankara Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Kütüphanesi, yazma eser, nr. 36518, vr. 1a-63b.
• Ergun, Saadettin Nüzhet. Türk Halk Şairleri, 3. Kitap. İstanbul: Ahmed Kâmil Matbaası, 1928.
• Kaçar, Burhan. “Gevherî Divanının Tahlili.” Doktora Tezi, Marmara Üniversitesi, 1994.
• Karasoy, Yakup, Orhan Yavuz ve İbrahim Yılmaz. “Gevherî Divanı’na Katkılar.” Selçuk Üniversitesi Türkiyat Araştırmaları Dergisi 42 (2017): 1-22. https://doi.org/10.21563/sutad.359448.
• Meninski, Mesgnien. Thesaurus Lexicon Turcico-Arabico-Persicum. İstanbul: Simurg Yayınları, 2000.
• Yavuz, Orhan. “Gevherî’nin Şiirleri, Gevherî’ye Ait Olan Şüpheli ve Yayımlanmamış Şiirler.” Türk Dünyası Araştırmaları 27 (Aralık 1958): 139-155.