An Investigation of 8th Grade Student’s Perceptions of High School Entrance Exam Through Metaphors

Yıl 2020, Cilt: 2 Sayı: 2, 186 - 202, 29.12.2020

Berru Ulusoy

https://doi.org/10.51119/ereegf.2020.5

Öz

8. Sınıf Öğrencilerinin Liselere Geçiş Sınavı (LGS)’na İlişkin Algılarının Metaforlar Aracılığıyla İncelenmesi

Öz

Özet
Okulların nitelik bakımından farklılaşması, nitelikli olarak adlandırılan okullara öğrenci seçimine neden olmaktadır. Belirtilen okullara öğrenci seçimi ise merkezi sınavlarla yapılmaktadır. Ortaokul son sınıf kademesi olan 8.sınıf öğrencileri, bir üst eğitim basamağı olan liselerin nitelikli okullarına girebilmek için ‘LGS’ olarak kısaltılan liselere geçiş sınavına katılma zorunluluğu ile karşılaşmaktadır. 8. sınıf öğrencilerinin LGS’ye ilişkin algılarının belirlenmesinin eğitim sistemini olumlu etkilemesi beklenmektedir. Bu nedenle çalışma kapsamında 8. sınıf öğrencilerinin LGS’ye ilişkin algıları incelenmiş, belirtilen algıların somut örneklerle açıklanabilmesi için metaforlardan yararlanılmıştır. Çalışmada, nitel araştırma yöntemi kullanılmış olup metaforlar aracılığıyla veriler toplanmıştır. Araştırmanın çalışma grubunu; amaçlı örnekleme yöntemlerinden kolay ulaşılabilir durum örneklemesi/ uygun örnekleme yöntemi ile belirlenen 175 8. sınıf öğrencisi oluşturmaktadır. Araştırma kapsamındaki 175 öğrencinin 86’sı kadın, 89’u erkektir.
Çalışma grubundan “LGS” kavramını tek bir metafor aracılığıyla ifade etmeleri ve kullandıkları metaforların gerekçesini belirtmeleri istenmiştir. Bu amaçla veriler ‘LGS…gibidir, çünkü…” ifadesinin yer aldığı etkinlik formu ile toplanmıştır. Veri toplama aracının çözümlenmesinde içerik analizinden yararlanılmıştır. Araştırmadan elde edilen bulgulara göre, çalışmaya katılan öğrencilerin 77 adet metafor ürettikleri görülmüştür. Üretilen bu metaforlar; ‘Rahatsızlık/ zorluk veren durum olarak LGS (% 38.96), mücadele/ çaba/ emek olarak LGS (% 23.38), başlangıç / önemli/ dönüm noktası olarak LGS (% 15.57), gelecek/ yol gösterici olarak LGS (% 14.29), başarısızlık olarak LGS (% 3.90) ve belirsizlik/ gereksizlik olarak LGS (% 3.90)’ olmak üzere toplam altı kavramsal kategori altında toplanmıştır. LGS’ye ilişkin metaforların en çok ‘Rahatsızlık/ zorluk veren durum olarak LGS kategorisi altında toplandığı görülmektedir. Elde edilen bulgular LGS’nin öğrencilerin hayatındaki önemini ortaya koymakla birlikte LGS’ye ilişkin olumsuz algılarının daha fazla olduğunu göstermektedir. Genel olarak LGS, öğrencileri rahatsız etmekte ve zorluk veren bir durum olarak algılanmaktadır.

Anahtar Kelimeler

Sınav, Liselere Geçiş Sınavı, LGS

Kaynakça

• Aslan, N. ve Cansever, B. (2009). Ailenin sosyo-demografik özelliklerinin çocuğun okuldaki sosyal etkinliklere katılımı üzerindeki etkileri: Türkiye ve Hollanda arasında karşılaştırmalı bir çalışma. Eğitimde Kuram ve Uygulama, 5(2), 210-226. Aydın, F. (2010). Ortaöğretim öğrencilerinin coğrafya kavramına ilişkin sahip oldukları metaforlar. Kuram ve Uygulamada Eğitim Bilimleri (EducationalSciences: Theory&Practice), 10(3), s. 1293-1322. Aydın, F. & Ünaldı, Ü. E. (2010). Coğrafya öğretmen adaylarının “Coğrafya” kavramına ilişkin algılarının metaforlar yardımıyla analizi”. International Online Journal of Educational Sciences, 2(2), 600-622. Aydoğdu, E. (2008). İlköğretim okullarındaki öğrenci ve öğretmenlerin sahip oldukları okul algıları ile ideal okul algılarının metaforlar (mecazlar) yardımıyla analizi. Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Osmangazi Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü. Aykaç, N. & Atar, E. (2014). Geçmişten günümüze ilköğretimden ortaöğretime geçiş sisteminin değerlendirilmesi. Akdoğanbulut-İnsan, A. ve Yavuz-Akengin, A (Eds.), Cumhuriyet’in kuruluşundan günümüze eğitimde kademeler arası geçiş ve yeni modeller uluslararası kongresi (ss. 83–104). Ankara: Atatürk Kültür, Dil ve Tarih Yüksek Kurumu. Balcı, A. (2011). Sosyal bilimlerde araştırma yöntem, teknik ve ilkeler, Ankara: Pegem Akademi Baş, G. & Kıvılcım, Z. S. (2019). Türkiye’de öğrencilerin merkezi sistem sınavları ile ilgili algıları: bir metafor analizi çalışması. Eğitimde Nitel Araştırmalar Dergisi – Journal of QualitativeResearch in Education, 7(2), 639-667. Berelson, B (1952). Content analysis in communication research, FreePress, Glencoe. Blake, J. E. (2012). High-Stakes Testing: A (Mis)construed, Normalizing Gaze International Journal of Educational Policies. 6(1). 5-23 Bolat, Ö. (2010, 19 Ocak). Önyargıların başarıya etkisi. Hürriyet. Erişim adresi: http://www.hurriyet.com.tr/onyargilarin-basariya-etkisi-13516248 Bökeoğlu, Ö.Ç. & Özdem, G. (2009). Danimarka lisansüstü öğretim sistemi. Edit: Elife Doğan Kılıç. İçinde Lisansüstü Öğretim Sistemleri (ss.107-132). Ankara. Pegem Akademi. Buldur, S., & Acar, M. (2019). Ortaokul öğretmenlerinin merkezi sınavlara yönelik görüşleri. Kastamonu Education Journal, 27(1), 319-330. doi:10.24106/kefdergi.2543. Büyüköztürk, Ş. (2016). Sınavlar üzerine düşünceler. Kalem Eğitim ve İnsan Bilimleri Dergisi, 6(2), 345– 356. Can, E. (2015). Qualitative obstacles in Turkish education system and suggestions. The Anthropologist, 20(1-2), 289–296. Can, E. (2017). Öğrenci görüşlerine göre merkezi sınavların etkilerinin belirlenmesi. Akademik Sosyal Araştırmalar Dergisi, 5(58), 108–122. Çelik, Z. (2011). Ortaöğretime geçiş sınav sistemleri ve politikaları. 21. yüzyılda Türkiye’nin eğitim ve bilim politikalar. 21. Yüzyılda Türkiye’nin Eğitim ve Bilim Politikaları Sempozyumu’nda sunulmuş sözlü bildiri. 10-11 Aralık 2011, Ankara. Çelik, Z., Boz, N., Arkan, Z. & Toklucu, D. K. (2017). TEOG yerleştirme sistemi: güçlükler ve öneriler. SETA (Siyaset, Ekonomi ve Toplum Araştırmaları Vakfı), 94(1). https://www.researchgate.net/publication/320628250adresinden alınmıştır. Çepni, S., Özsevgeç, T. & Gökdere, M. (2003). Bilişsel gelişim ve formal operasyon dönem özelliklerine göre ÖSS fizik ve lise fizik sorularının incelenmesi. Milli Eğitim Dergisi,157, 30-39 Çetin, A. & Ünsal, S. (2019). Merkezi sınavların öğretmenler üzerinde sosyal, psikolojik etkisi ve öğretmenlerin öğretim programı uygulamalarına yansıması. Hacettepe Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 34(2), 304-323. doi: 10.16986/HUJE.2018040672. Demir, S. B. & Yılmaz T. A. (2019). En iyisi bu mu? Türkiye’de yeni ortaöğretime geçiş politikasının velilerin görüşlerine göre değerlendirilmesi. Bolu Abant İzzet Baysal Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 19 (1), 164-183. Department for Education, England. (2016). Analysis of secondary school level application sandoffers data by schooltype. Retrived from: https://assets.publishing.service.gov.uk/ government/uploads/system/uploads/attachment_data/file/ Dinç, E., Dere, İ. & Koluman, S. (2014). Kademeler arası geçiş uygulamalarına yönelik görüş ve deneyimler. Adıyaman Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 7(17), 397–423. Dönmez, B. (2017). Türkiye’de temel eğitimden ortaöğretime geçiş sistemine ilişkin bir değerlendirme. Eğitime Bakış: Eğitim-Öğretim ve Bilim Araştırma Dergisi, 13(40), 26–31. Duban, N. & Arısoy, H. (2017). 8. sınıf öğrencilerinin temel eğitimden orta öğretime geçiş (TEOG) sınavına ilişkin algılarının metaforlar aracılığıyla incelenmesi. Kalem Eğitim ve İnsan Bilimleri Dergisi, 7(1), 67–98. Eren, A. & Tekinarslan, E. (2013). Öğretmen, öğretme, öğrenme, öğretim materyali ve değerlendirmeye ilişkin metaforlar: yapısal bir analiz. Gaziantep University Journal of Social Sciences 12(3), 443-467. Ergün, M. (2014). Eğitimde kademelerin oluşması ve kademeler arası geçiş düzenlemelerine tarihi bakış. Cumhuriyet’in kuruluşundan günümüze eğitimde kademeler arası geçiş ve yeni modeller uluslararası kongresi. Atatürk Kültür, Dil ve Tarih Yüksek Kurumu Atatürk Araştırma Merkezi. Erözkan A. (2004). Üniversite öğrencilerinin sınav kaygısı ve başaçıkma davranışları. Muğla Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 13-38. Eurypedia. (2013). The structure of the European education systems 2013/14: schematicdiagrams.Retrievedfromhttp://www.indire.it/lucabas/lkmw_file/eurydice/education_structures_2013_EN.pdf Girmen, P. (2007). İlköğretim öğrencilerinin konuşma ve yazma sürecinde metaforlardan yararlanma durumları. Yayınlanmamış Doktora Tezi, Anadolu Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü. Görmez, M. & Coşkun, İ. (2015). 1. Yılında temel eğitimden ortaöğretime geçiş reformunun değerlendirilmesi. SETA/Siyaset, Ekonomi ve Toplum Araştırmaları Vakfı, 114,1-21.http://file.setav.org/Files/Pdf/20150115172839_1.-yilinda-temel-egitimdeortaogretime-gecis-reformunun-degerlendirilmesi-pdf.pdfadresinden alınmıştır Güler, M., Arslan, Z. & Çelik, D. (2019). 2018 Liselere giriş sınavına ilişkin matematik öğretmenlerinin görüşleri. YYÜ Eğitim Fakültesi Dergisi (YYU Journal of Education Faculty) 16(1):337-363. http://dx.doi.org/10.23891/efdyyu.2019.128 Güngör-Aytar, F. A. & Kurtoğlu-Karataş, B. (2017). Lise öğrencilerinin “üniversitesi sınavı” kavramına ilişkin metaforik algılarının incelenmesi. O. N. Akfırat, D. F. Staub ve G. Yavaş (Eds.), Currentdebates in education (Vol. 5) (ss. 63–80). London: IJOPEC Publication. Gür B., S., Çelik Z., & Coşkun İ. (2013). Türkiye’de ortaöğretimin geleceği: Hiyerarşi mi, eşitlik mi? SETA Siyaset, Ekonomi ve Toplum Araştırmaları Vakfı. Sayı:69, 1-28. http://file.setav.org/Files/Pdf/20130802120003_ortaogretim_analiz2.pdf adresinden alındı. Güven, S. & Dak, G. (2017). Öğretmen adaylarının kamu personeli seçme sınavına (KPSS) ilişkin oluşturdukları görsel metaforlar. Eğitim ve İnsani Bilimler Dergisi: Teori ve Uygulama, 8(15), 1– 16. İnanç, B. Y. & Hanımoğlu, E. (2011). Seviye belirleme sınavına girecek olan ilköğretim ikinci kademe öğrencilerinde sınav kaygısı, mükemmeliyetçilik ve anne-baba tutumu arasındaki ilişkinin incelenmesi. Çukurova Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 20(1), 351–366. Jain, C. & Prasad, N. (2017). Indianeducationsystem: structureandkeychallenges. Quality of SecondaryEducation in India, 67–78. doi:10.1007/978-981-10-4929-3_7 Janis I, L (1949) The problem of validating content analysis. H.D. Lasswell ve ark (eds), The Language of Politics: Studies in QuantitativeSemantics, George Stewart. New York, pp. 55-82 Jones, M. G., Jones, B. D., Hardin, B., Chapman, L., Yarbrough, T. ve Davis, M. (1999). Impact of high-stakestesting on teachersandstudents in North Carolina. Phi Delta Kappan, 81, 199-203. Karadeniz, O., Er, H. & Tangülü, Z. (2014). 8. sınıf öğrencilerinin SBS’ye yönelik metaforik algıları. Uluslararası Avrasya Sosyal Bilimler Dergisi, 5(15), 64–81. Karaşahinoğlu A. (2015). Öğrencilerin metaforik sınav algıları ile velilerin okula yönelik görüşleri arasındaki ilişki. Yayımlanmamış yüksek lisans tezi, Ankara Üniversitesi, Ankara. Koçak, D., Doğan Gül, Ç., Gül, E. & Çokluk Bökeoğlu, Ö. (2017). Öğrencilerin sınav kavramına yönelik metaforlarının incelenmesi. Ahi Evran Üniversitesi Kırşehir Eğitim Fakültesi Dergisi, 18(3), 415–434. Lakoff, G. & Johnson, M. (1980). Metaphors we live by. Chicago, IL: University of Chicago Press Linn, R. L. A. & Gronlund, N. E. (1995). Measurementandassessment in teaching (7th ed.). New Jersey: PrenticeHall. Milli Eğitim Bakanlığı (MEB) (2018). Sınavla öğrenci alacak ortaöğretim kurumlarına ilişkin merkezi sınav başvuru ve uygulama kılavuzu. Ankara: Milli Eğitim Bakanlığı https:www.meb.gov.tr/sinavlar/dokumanlar/2018/MERKEZI_SINAV_BASVURU_VE_UYGULAMA_K ILAVUZU.pdf’den indirilmiştir. Millî Eğitim Bakanlığı(MEB) (2018). https://www.meb.gov.tr/lgs-kapsamindaki-merkezi-sinav-1-haziranda yapilacak/haber/17534/tr adresinden alındı. Millî Eğitim Bakanlığı Ortaöğretim Kurumları Yönetmeliğinde Değişiklik Yapılmasına Dair Yönetmelik. http://www.resmigazete.gov.tr/eskiler/2018/02/2018 adresinden alındı. Miles, M. B. & Huberman, A. M. (1994). Qualitative data analysis: an expandedsourcebook. (2. baskı). Calif.: SAGE Publications. Morgan, G., (1998). Yönetim ve örgüt teorilerinde metafor. (Çev. G. Bulut). İstanbul: Mess. Ocak, G., Akgül, A. & Yıldız, S. S. (2010). İlköğretim öğrencilerinin ortaöğretime geçiş sistemi'ne (OGES) yönelik görüşleri (Afyonkarahisar örneği). Journal of KirsehirEducation Faculty, 11(1), 37-55. Oğuz, A. (2005). Öğretmen eğitim programlarında metafor kullanma. H. Kıran, (Ed.), XIV. Ulusal Eğitim Bilimleri Kongresi. Pamukkale Üniversitesi, Eğitim Fakültesi, Denizli, 582-588. Öztürk, F. Z. & Aksoy, H. (2014). Temel eğitimden ortaöğretime geçiş modelinin 8. Sınıf öğrenci görüşlerine göre değerlendirilmesi (Ordu ili örneği). Ondokuz Mayıs Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 33(2), 439-454. Saban, A. (2008). Okula ilişkin metaforlar. Kuram ve uygulamada eğitim yönetimi, 55, 459-496 Sarı, E. (2016). Okulda başarılı olmak. Antalya: Nokta E-Book Publishing. Sarıer, Y. (2010). Ortaöğretime giriş sınavları (OKS-SBS) ve PISA sonuçları ışığında eğitimde fırsat eşitliğinin değerlendirilmesi. Ahi Evran Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 11(3), 107-129. Semerci, Ç. (2007). Program geliştirme kavramına ilişkin metaforlarla yeni ilköğretim programlarına farklı bir bakış. Cumhuriyet Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 31 (2), 125-140. Şad, S. N. & Şahiner, Y. K. (2016). Temel eğitimden ortaöğretime geçiş (TEOG) sistemine ilişkin öğrenci, öğretmen ve veli görüşleri. İlköğretim Online, 15(1), 53–76. Şahin, S., Uz Baş, A., Şahin Fırat, N. & Sucuoğlu, H. (2012). İlköğretim okulu öğrenci ile öğretmenlerinin ortaöğretime geçiş sistemine ilişkin görüşleri. International Journal of Human Sciences, 9(2), 847-878 Tarhan, Ö. (2015). Sosyal bilgiler öğretmeni adaylarının politik okuryazarlığa ilişkin görüşleri. Akademik Sosyal Araştırmalar Dergisi, 9, 649-669. Tuncer, M. (2017). Seçme ve yerleştirme sorunsalı ve TEOG (temel eğitimden ortaöğretime geçiş) sınavı. Eğitime Bakış: Eğitim-Öğretim ve Bilim Araştırma Dergisi, 13(40), 50–55. Uşaklı H, Yapıcı Ş. (2001). Grup rehberliğinin sınav kaygısına etkisi üzerine öğrenci görüşleri. Akdeniz Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 2. Wu,Y.(2015). The examination system in china: the case of zhongkao mathematics.Selected Regular Lectures from the 12th International Congress on Mathematical Education, 897–914. https://doi.org/10.1007/978-3-319-17187-6_50 Yavuz, M. (2010). A Study on variables that affect classscores of primary education students in placement test. ElementaryEducation Online, 9(2), 705-713 Yıldırım, A. & Şimşek, H. (2008). Sosyal bilimlerde nitel araştırma yöntemleri. Ankara: Seçkin Yayıncılık. Yıldız, A. & Ünlü, D. (2014). Eleştirel eğitim seçkisi. Edit: N. Samet Baykal, Ayhan Ural, Zeynep Alica. Metaforlarla öğretmenliğin dönüşümü: “Dün heybetli bir şelaleydik, bugün ise kurumaya yüz tutmuş dere”. Sayfa 56-67. Ankara: PegamA. Yay.