Ergenlerin Sahip Olduğu Gelecek Beklentisi, Umut ve Psikolojik İyi Oluş Arasındaki Yordayıcı İlişkiler

Yıl 2021, Cilt: 3 Sayı: 2, 131 - 143, 31.12.2021

Sema Çalışkan Bülent Dilmaç

Öz

Bu araştırma ergenlerin gelecek beklentisi, umut ve psikolojik iyi oluş düzeyleri arasındaki yordayıcı ilişkileri ortaya koymak amacıyla gerçekleştirilmiştir. Araştırmanın çalışma grubunu 2019-2020 eğitim-öğretim yılında Türkiye’nin çeşitli özel ve devlet liselerinde öğrenim görmekte olan 214 (%49.3) erkek, 208 (%50.7) kız öğrenci olmak üzere toplam 422 öğrenci oluşturmaktadır. Çalışmada veri toplama araçları olarak ; Psikolojik İyi Oluş Ölçeği, Ergen Gelecek Beklentileri Ölçeği, Sürekli Umut Ölçeği kullanılmıştır. Aynı zamanda katılımcıların demografik özelliklerinin belirlemesi amacıyla kişisel bilgi formu kullanılmıştır. Elde edilen verilerin analizinde yapısal eşitlik modeli kullanılmıştır. Araştırma bulgularına göre gelecek beklentisi ile umut değişkeni arasında pozitif yönde anlamlı bir ilişki olduğu görülmüştür. Bu bağlamda ergenlerin geleceğe dair beklentileri arttıkça umut düzeyleri de artacaktır. Diğer yandan ergen gelecek beklentisi ile psikolojik iyi oluş değişkeni arasında pozitif yönde anlamlı ilişki olduğu görülmüştür. Başka bir ifadeyle ergenlerin gelecek beklentileri arttıkça psikolojik iyi oluş düzeyleri de artacaktır. Ergenlerin umutları ile psikolojik iyi oluş düzeyleri arasında da pozitif yönde anlamlı ilişki olduğu görülmüştür. Bu çerçevede ergen bireylerin umutları arttıkça psikolojik iyi oluş düzeylerinin de arttığı ortaya çıkmıştır. İçsel motivasyon kaynaklarını keşfederek geleceğe dair beklentilerini planlayan ergenlerin, bu planlarının gerçekleşeceğine dair daha umut dolu oldukları görülmüştür. Gelecekten olumlu beklentiler içerisinde olan ve bu sayede yüksek umut düzeyine sahip ergenlerin ruh sağlığı ve psikolojik iyi oluş düzeyleri de pozitif yönde etkilenmektedir. Olumlu gelecek beklentisine sahip ergenlerin yaşamı daha anlamlı buldukları, iç kontrolü sağlayarak karalarını alabildikleri ve kişiler arası ilişkilerde daha sıcak oldukları görülmüştür.

Anahtar Kelimeler

Gelecek Beklentisi, Psikolojik İyi Oluş, Umut

Predictive Relationnships Between Adolescents’Future Expectation, Hope and Psychological Well-Being

Öz

This research aims to reveal the predictive relationships between expectation, hope, and psychological well-being levels of adolescents. Research covers total of 422 students from 2019-2020 academic year; 214 (49.3%) male and 208 (50.7%) female studying in various state and private high schools in Turkey. Psychological Well-Being Scale, Adolescent Future Expectations Scale, Continuous Hope Scale the data collection tools utilized. At the same time, a personal information form is used to determine the demographic characteristics of the participants. The structural equation model is adopted to analyse the obtained data. Based on research findings, it is considered that there is a significant positive relationship between future expectation and the hope variant. In this context, as the future expectations of teenagers increase, so will their hope. In addition, it is also observed that there is a significant positive relationship between the adolescents’ future expectance and psychological well-being variant. In other words, adolescents’psychological well-being escalates in accordance with their expectations of future. It is also understood that this relationship can also be applied to hopes and psychological well-being levels of adolescents. In this context, it emerges that the hopes of adolescents and their psychological well-being are in positive correlation. It is observed that adolescents that are planning for their future expectations by discovering their internal motivation resources are more hopeful that these plans will come real. The psychological health and well-being levels of adolescents with optimistic expectations as well as high hopes for the future, are also positively affected. It is also observed that teenagers with optimistic future expectations are more likely to find life more meaningful, able to take better decisions by internal control and are warmer in interpersonal relationships.

Anahtar Kelimeler

Future Expaction, Psychological well-being, Hope

Kaynakça

• Artar,M. (2003). Depremi yaşayan ergenlerin gelecek beklentilerinin içeriği. Kriz Dergisi 11(3), 21-27.
• Barnett, M.D. (2014) Future Orientation and Health Among Older Adults: The Importance of Hope, Educational Gerontology, 40(10), 745-755, https://doi.org/10.1080/03601277.2014.898496
• Bollen, K. A. (1989). A new incremental fit index for general structural equation models. Sociological methods & research, 17(3), 303-316.
• Byrne, B. M. (2010). Structural equation modeling with AMOS: basic concepts, applications, and programming (multivariate applications series). New York: Taylor & Francis Group, 396, 7384.
• Catalano, R. F., Berglund, M. L., Ryan, J. A. M., Lonczak, H. S., & Hawkins, J. D. (2004). Positive youth development in the United States: Research findings on evaluations of positive youth development programs. The Annuals of the American Academy of Political and Social Science, (591), 98-124.
• Cenkseven-Önder, F. & Mukba, G. (2017). Üniversite öğrencilerinde umut ve psikolojik iyi oluş arasındaki ilişkide yaşam amacının aracı rolü. The Journal Of Academic Social Science Studies, 62, 103-116.
• Çelik, E. G. (2015). Algılanan ebeveyn kontrolü ile ergen iyi oluşu arasındaki ilişkide duygusal özerklik ve empatinin aracı rolü. Ankara Üniversitesi, Ankara.
• Derman M.T., 2013. 10-11 Yaş Çocuklarının Saldırganlık ve Umutsuzluk Düzeyleri Arasındaki İlişkinin Belirlenmesi, The Journal Of Academic Social Science Studies, 6(2),879-889.
• Erikson, E. H. (1968). Identity: Youth and crisis (No. 7). WW Norton & company.
• Givyin, K. B. (2001). Goal orientations of adolescents, coaches and parents: Is there a convergence of beliefs? Journal of early adolescence, 21(2), 228-248.
• Gülaçtı, F. (2009). Sosyal beceri eğitimine yönelik programın üniversite öğrencilerinin, sosyal beceri, öznel ve psikolojik iyi olma düzeylerine etkisi. Ankara Üniversitesi, Ankara.
• Güler-Edwards, A. G. (2008). Relatıonshıp between future tıme orıentatıon, adaptıve self-regulatıon, and well-beıng: self-type and age related dıfferences. Orta Doğu Teknik Üniversitesi, Ankara.
• Hu, L. T. & Bentler, P. M. (1999). Cutoff criteria for fit indexes in covariance structure analysis: Conventional criteria versus new alternatives. Structural equation modeling: a multidisciplinary journal, 6(1), 1-55.
• Iovu, M. B., Hărăguș, P. T. & Roth, M. (2018) Constructing future expectations in adolescence: relation to individual characteristics and ecological assets in family and friends, International Journal of Adolescence and Youth, (23), 1-10.
• Johnson, S. R. L., Blum, R. W. & Cheng, T. L. (2014). Future orientation: A construct with implications for adolescent health and wellbeing. International journal of adolescent medicine and health, 26(4), 459-468.
• Karakoç, A., Bingöl, F. & Karaca, S. (2013). Lise öğrencilerinde ergen öznel iyi oluş ile olumlu gelecek beklentisi arasındaki ilişkinin incelenmesi. Uluslararası Hakemli Akademik Spor Sağlık ve Tıp Bilimleri Dergisi, 6(3), 43-50.
• Karasar N. (2015). Bilimsel Araştırma Yöntemi. Ankara. Nobel Yayınevi.
• Kardas, F., Cam, Z., Eskisu, M. & Gelibolu, S. (2019). Gratitude, hope, optimism and life satisfaction as predictors of psychological well-being. Eurasian Journal of Educational Research, 82, 81-100, https://doi.org/10.14nazir689/ejer.2019.82.5.
• Kashdan, T. B., Pelham, W. E., Lang, A. R., Hoza, B., Jacob, R. G., Jennings, J. R., ... & Gnagy, E. M. (2002). Hope and optimism as human strengths in parents of children with externalizing disorders: Stress is in the eye of the beholder. Journal of Social and Clinical Psychology, 21(4), 441-468.
• Kline, R. B. (2011). Convergence of structural equation modeling and multilevel modeling.
• Kocaman, E. (2019). Bir grup yetişkinde umut ve psikolojik iyi oluş arasındaki ilişkinin farklı değişkenler açısından incelenmesi. Sabahattin Zaim Üniversitesi, İstanbul.
• Kocayörük, E., Altıntaş, E., Şimşek, Ö., Bozanoğlu, İ. & Çelik, B. (2018). Üniversite öğrencilerinin zaman perspektifli iyi oluş düzeyleri-kümeleme analizi incelemesi. Hacettepe Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi (H. U. Journal of Education) 33(3), 550-564.
• Magaletta, P. R. & Oliver, J. M. (1999). The hope construct, will and ways: Their relations with self-efficacy, optimism and general well-being. Journal of Clinical Psychology, 55, 539-551.
• Marsay, G. (2020). A hope-based future orientation intervention to arrest adversity. South African Journal of Education, 40(1).
• Masten, A.S. & Coatsworth, J.D. (1998). The development of competence in favorable and unfavorable environments: Lessons from research on successful children. American psychologist, 53(2), 205.
• McCabe, K. & Barnett D. (2000). First comes work, then comes marriage: Future orientation among, African American young adolescents. Family Relations. (49), 63–70.
• Nurmi, J. E. (1991). How do adolescents see their future? A review of the development of futureorientation and planning. Developmental Review, (2), 1-59.
• Roberts, R. E. & Bengtson, V. L. (1993). Relationships with parents, self-esteem, and psychological well-being in young adulthood. Social psychology quarterly, 263-277.
• Rotter, J. B. (1975). Some problems and misconceptions related to the construct of internal versus external control of reinforcement. Journal of Consulting and Clinical Psychology, 43(1), 56–67.
• Ryff, C. D. & Singer, B. H (2008). Know Thyself and Become What You Are A Eudaimonic Approach to Psychological Well-Being. Journal of Happiness Studies. (9), 13-39.
• Ryff, C. D. (1989). Happiness is Everything, or is It Explorations on the Meaning of Psychological Well-Being. Journal of Personality and Social Psychology, (57),1069-1081.
• Ryff, C. D. (2013). Psychological well-being revisited, Advances in the science and practice of eudaimonia. Psychother Psychosom (83), 10–28.
• Santrock, J. W (2012). Yaşam boyu gelişim. (352-353) (13.baskıdan çeviri) Ankara: Nobel Yayınları.
• Schumacker, R. E. & Lomax, R. G. (2004). A beginner's guide to structural equation modeling. Psychology press.
• Seginer, R. (2003). Adolescent future orientation: An ıntegrated cultural and ecological perspective. Online Readings in Psychology and Culture, 6(1).
• Snyder, C. R, Rand, K. L., King, E. A., Feldman, D. B. & Woodward, J. T. (2002). False ‘hope’. Journal of Clinical Psychology, 58(9), 1003–1022.
• Snyder, C. R. (1995). Conceptualizing, measuring and nurturing hope. Journal of Counseling, Development, 73(1), 355-360.
• Snyder, C. R. (1996). To hope, to lose, and to hope again, Journal of Personal and Interpersonal Loss: International Perspectives on Stress & Coping, 1(1), 1-16.
• Snyder, C. R. (2000). The past and possıble futures of hope. Journal of Social and Clinical Psvchologv, 19(1) 11-28.
• Snyder, C. R. (2002). Target Article: Hope theory: rainbows in the mind, Psychological Inquiry, (13:4), 249-275.
• Sulimani-Aidan, Y. & Benbenishty, R. (2011). Future expectations of adolescents in residential care in Israel. Children and Youth Services Review, 33(7), 1134-1141.
• Sürücü, A. & Mutlu, D. (2016). Bireyin yaşamında umut. (Ed. N. Sargın, S. Avşaroğlu, A. Ünal), Eğitimden Psikolojik Yansımalar, (s. 115-124) içinde. Konya: Çizgi Kitabevi.
• Şimşek, H., (2012). “Güney Doğu Anadolu bölgesindeki lise öğrencilerinin gelecek beklentileri ve gelecek beklentilerini etkileyen faktörler”, Kurumsal Eğitim Bilimleri Dergisi, 5(1), 90-109.
• Tanaka, J. S. & Huba, G. J. (1985). A fit index for covariance structure models under arbitrary GLS estimation. British journal of mathematical and statistical psychology, 38(2), 197-201.
• Tarhan, S. & Bacanlı, H. (2015). Sürekli umut ölçeğinin Türkçe’ye uyarlanması: Geçerlilik ve güvenirlik çalışması. The Journal of Happiness and Well-Being, 3(1), 1-14
• Telef, B. B. (2013). Psikolojik İyi Oluş Ölçeği: Türkçeye uyarlama, geçerlik ve güvenirlik çalışması. Hacettepe Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi 28(3), 374-384.
• Tuncer, M. (2011) Ergen gelecek beklentileri ölçeğinin Türkçeye uyarlanması. Turkish Studies - International Periodical For The Languages, Literature and History of Turkish or Turkic, 6(3), 1265-1275.
• Türkon, H. ( 2019). Ergenlerde (14-18) bağlanma stilleri ile gelecek beklentisi ve öz-denetim arasındaki ilişkinin incelenmesi: Kayseri örneği. Çağ Üniversitesi, Mersin.
• Valero, D., Hirschi, A. & Strauss, K. (2015). Hope in Adolescent Careers: Mediating Effects of Work Motivation on Career Outcomes in Swiss Apprentices. Journal of Career Development, 42, 381-395.