Lise Öğrencilerinin Algılanan Sosyal Destek Düzeyleri ile Öz Kontrol Öz Yönetim Düzeylerinin Mutluluk Düzeylerine Etkisi

Yıl 2024, Cilt: 6 Sayı: 1, 170 - 188, 30.06.2024

Gamze Tunçez , Abdulkadir Haktanır , Hatice İrem Özteke Kozan

Öz

Lise öğrencilerinin algılanan sosyal destek düzeylerinin, öz kontrol-öz yönetim düzeylerinin mutluluk düzeyine etkisinin incelenmesi amaçlanmıştır. Bu kapsamda lise öğrencilerinin cinsiyetleri ve sınıf değişkenleri birlikte incelenerek algılanan sosyal destek düzeyleri, öz kontrol-öz yönetim düzeyleri ve mutluluk düzeyleri ayrı ayrı incelenmiştir. Öğrencilerin algılanan sosyal destek düzeyleri ve öz kontrol-öz yönetim düzeylerinin mutluluk düzeylerini nasıl etkilediklerini belirleyebilmek için beraber etkilerine bakılmıştır. Verilerin toplanma aşamasında kişisel bilgi formunun yanı sıra “Çocuk ve Ergenler İçin Sosyal Destek Değerlendirme Ölçeği (ÇESDDÖ)”, “Özkontrol-Özyönetim Ölçeği (ÖKYÖ)” ile “Mutluluk Ölçeği (MÖ)” kullanılmıştır. Verilerin analiz aşamasında SPSS paket programı kullanılmıştır ve verilerin analizinde, G Power analizi, iki yönlü ANOVA analizi ve çoklu regresyon analizinden yararlanılmıştır. Araştırma sonucunda ulaşılan bulgulara göre ergenlerin cinsiyet ve sınıf değişkenlerine göre algılanan sosyal destek düzeyleri, öz kontrol-öz yönetim düzeyleri ve mutluluk düzeyleri arasında anlamlı bir farklılık yoktur. Öğrencilerin öz kontrol-öz yönetim düzeyleri ile algılanan sosyal destek düzeyleri mutluluk düzeylerini etkilemektedir.

Anahtar Kelimeler

Lise Öğrencileri, Ergenler, Algılanan Sosyal Destek, Öz Kontrol-Öz Yönetim, Mutluluk

The Effect of High School Students' Perceived Social Support Levels and Self-Control Self-Management Levels on Happiness Levels

Öz

This study aims to examine the effect of perceived social support levels and self-control-self-management levels on happiness among high school students. In this context, the gender and class variables of high school students were examined together, and their perceived social support levels, self-control-self-management levels and happiness levels were examined separately. The effects of students' perceived levels of social support and self-control-self-management were examined together to determine how they affected their level of happiness. In addition to demographic form, "Social Support Assessment Scale for Children and Adolescents (ÇESDDÖ)", "Self-Control-Self-Management Scale (OKYO)" and "Happiness Scale (MÖ)" were utilized for collection of data. Results were analyized using SPSS and G-Power software. A two-way ANOVA and multiple regression analysis were carried out. According to the findings, no significant difference between adolescents' perceived social support, self-control-self-management and happiness were detected between high school students’ gender and class levels. Students' self-control-self-management levels as well as perceived levels of social support affect their happiness levels.

Anahtar Kelimeler

High School Students, Adolescents, Perceived Social Support, Self-Control Self-Management, Happiness

Kaynakça

• Akdoğan, B. ve Yalçın, S. B. (2018). Lise öğrencilerinin psikolojik dayanıklılık ve çatışma çözme davranışlarının öznel iyi oluşlarını yordaması. Mehmet Akif Ersoy Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 1(46), 174-197. https://doi.org/10.21764/maeuefd.370587
• Akkapulu, E. (2005). Ergenin sosyal yetkinlik beklentisini yordayan bazı değişkenler (Tez No. 205907) [Yüksek lisans tezi, Çukurova Üniversitesi]. YÖK Tez Merkezi.
• Alim. E. (2018). Ergenlerde mükemmeliyetçilik, öznel iyi oluş ve depresyon arasındaki ilişkilerin incelenmesi (Tez No. 504805) [Yüksek lisans tezi, Fatih Sultan Mehmet Vakıf Üniversitesi]. YÖK Tez Merkezi.
• Alkaç-Yıldırım, Ü. (2023). Kadın okul yöneticilerinin sosyal destek algıları ile iş yaşam dengeleri arasındaki ilişki (Tez No. 779237) [Yüksek lisans tezi, Hacettepe Üniversitesi]. Hacettepe Üniversitesi Açık Erişim Sistemi.
• Altay, M. (2007). Okul yöneticilerinin mesleki tükenmişlik düzeyleri ile çok boyutlu algılanan sosyal destek düzeyleri arasındaki ilişki (Tez No. 204636) [Yüksek lisans tezi, Gaziosmanpaşa Üniversitesi]. YÖK Tez Merkezi.
• Arslan, A. (2008). Öğretmen adaylarının bilgisayar destekli eğitim yapmaya yönelik tutumları ile öz yeterlik algıları arasındaki ilişki. Elektronik Sosyal Bilimler Dergisi, 7(24), 101-109.
• Arslan-Türkeri, E. (2019). Ergenlerde mutluluğun yordayıcıları olarak öğrenilmiş güçlülük ve algılanan anne baba tutumları (Fethiye ilçesi örneği) (Tez No. 599584). [Yüksek lisans tezi, Muğla Sıtkı Koçman Üniversitesi]. YÖK Tez Merkezi.
• Atış-Akyol, N. (2020). Okul öncesi dönem çocuklarda bağlanma ile sosyal yetkinlik, kaygı, öfke ve öz-kontrol değişkenlerinde akran ilişkilerinin aracı rolü (Tez No. 633846) [Yüksek lisans tezi, Hacettepe Üniversitesi] Hacettepe Üniversitesi Açık Erişim Sistemi.
• Aydoğan, G. (2022). Lise öğrencilerinin ebeveyn tutumları, sosyal destek düzeyleri ve okula ilişkin tutumları arasındaki ilişki: Kırklareli örneği (Tez No. 749370) [Yüksek lisans tezi, İstanbul Üniversitesi] YÖK Tez Merkezi.
• Aydın, F. ve Ulutaş, İ. (2017). Okul öncesi çocuklarda öz düzenleme becerilerinin gelişimi. Aksaray Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi (ASED), 1(2), 36-45.
• Aykut, Ç. (2013). Kendini izleme stratejisi: Uygulama için 10 adım. Ankara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Fakültesi Özel Eğitim Dergisi, 14(2), 55-65. https://doi.org/10.1501/Ozlegt_0000000184
• Bayram, E. (2018). Ergenlerin öznel iyi oluş düzeyleri ile kişilerarası ilişki tarzları arasındaki ilişkinin incelenmesi (Tez No. 505481) [Yüksek lisans tezi, Abant İzzet Baysal Üniversitesi.]. YÖK Tez Merkezi.
• Boyalı, C. (2020). Öz-kontrol ile akademik erteleme arasındaki ilişkide akıllı telefon bağımlılığının aracı rolünün incelenmesi (Tez No. 620149) [Yüksek lisans tezi, Marmara Üniversitesi]. YÖK Tez Merkezi.
• Bulut-Serin, N. (2011). An examination of predictor variables for problematic ıntrnet use. The Turkish Online Journal Of Educational Technology, 10(3), 54-62.
• Büyükçavdar, T. P. (2017). Sosyal destek algısı ve öz yeterlilik düzeyinin depresyonla baş etme stratejileri üzerine etkisi (Tez No. 450763) [Tıpta uzmanlık tezi, Erciyes Üniversitesi]. YÖK Tez Merkezi.
• Büyüköztürk, Ş., Kılıç-Çakmak, E., Akgün, Ö. E., Karadeniz, Ş. ve Demirel, F. (2020). Bilimsel araştırma yöntemleri (28. Baskı). Ankara: Pegem Yayınları.
• Cihangir-Çankaya, Z. ve Meydan, B. (2018). Ergenlik döneminde mutluluk ve umut. Elektronik Sosyal Bilimler Dergisi, 17(65), 207-222. https://doi.org/10.17755/esosder.316977
• Çalışkan, S. ve Dilmaç, B. (2021). Ergenlerin sahip olduğu gelecek beklentisi, umut ve psikolojik iyi oluş arasındaki yordayıcı ilişkiler. Necmettin Erbakan Üniversitesi Ereğli Eğitim Fakültesi Dergisi, 3(2), 131-143. https://doi.org/10.51119/ereegf.202216
• Çelik-Özden, C. (2013). Ebeveyn kontrol davranışlarının ergenlerin öz düzenleme becerileri ve duygusal sorunları üzerindeki etkisi (Tez No. 376847) [Yüksek lisans tezi, Adnan Menderes Üniversitesi]. Adnan Menderes Üniversitesi Açık Erişim Sistemi.
• Çetin, B. A. ve Ceyhan, A. A. (2014). Ergenlerin internette kimlik denemeleri ve problemli internet kullanım davranışları. Addicta: The Turkish Journal on Addictions, 1(2), 5-46. https://doi.org/10.15805/addicta.2014.1.2.063
• Daşcı, E. (2015). Bilişsel duygu düzenleme stratejilerinin ebeveyn kontrolü ile akran ilişkileri ve akran baskısı arasındaki ilişkide aracılık rolünün incelenmesi (Tez No. 381801) [Yüksek lisans tezi, Ankara Üniversite]. Ankara Üniversitesi Akademik Arşiv Sistemi.
• Demirci, İ. ve Ekşi. H. (2018). Keep calm and be happy: A mixed method study from character strengths to well-being. Educational Sciences: Theory & Practice, 18(29) 303–354. https://doi.org/10.12738/estp.2018.2.0799
• Dilmaç, B. ve Çifci, A. (2019). 14-18 yaş grubunda tanrı algısı ile psikolojik sağlamlık ilişkisinin incelenmesi. Necmettin Erbakan Üniversitesi Ereğli Eğitim Fakültesi Dergisi, 1(1), 14-28.
• Doğan, U. (2016). Lise öğrencilerinin sosyal ağ siteleri kullanımının mutluluk, psikolojik iyi-oluş ve yaşam doyumlarına etkisi: Facebook ve Twitter örneği. Eğitim ve Bilim, 41(183), 217-231. http://dx.doi.org/10.15390/EB.2016.4616
• Duyan, V., Gülden, Ç. ve Gelbal, S. (2012). Öz-denetim ölçeği ÖDÖ: Güvenirlik ve geçerlik çalışması. Toplum ve Sosyal Hizmet, 23(1), 25-38. http://dx.doi.org/10.7827/TurkishStudies.7222
• Ercoşkun, M. H. (2016). Adaptation of self-control and self-management scale (SCMS) into Turkish culture: A study on reliability and validity. Educational Sciences: Theory & Practice, 16(4), 1125-1145. https://doi.org/10.12738/estp.2016.4.2725
• Ezer, H. İ. (2017). Ergenlik döneminde yaygın kullanılan savunma mekanizmaları ile psikolojik sağlamlık ve mutluluk düzeyi arasındaki ilişki: Hatay ili merkezi örneği (Tez No. 10153634) [Yüksek lisans tezi, Çağ Üniversitesi]. YÖK Açık Bilim.
• Field, A. (2013). Discovering Statistic using SPSS. London: Sage Publication.
• Geçtan, E. (2006). Psikodinamik psikiyatri ve normaldışı davranışlar. İstanbul: Metis Yayıncılık.
• Gökalp, E. A. ve Yöndem, Z. D. (2021). Ergenlerde psikolojik dayanıklılığın kişilik özellikleri ve algılanan sosyal desteğe göre yordanması. Bolu Abant İzzet Baysal Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 21(3), 759-768. https://dx.doi.org/10.17240/aibuefd.2021.21.64908-877822
• Gökler, I. (2007). Çocuk ve ergenler için sosyal destek değerlendirme ölçeği Türkçe formunun uyarlama çalışması: Faktör yapısı, geçerlik ve güvenirliği. Çocuk ve Gençlik Ruh Sağlığı Dergisi, 14(2), 90-99.
• Gözübüyük, N. (2015). Okul öncesi dönem çocuklarında davranış sorunlarının anne-baba tutumu ve öz-kontrol ile ilişkisinin incelenmesi (Tez No. 413999) [Yüksek lisans tezi, Adnan Menderes Üniversitesi]. Adnan Menderes Üniversitesi Açık Erişim Sistemi.
• Gündoğan, S. ve Sargın, N. (2018). Ortaöğretim öğrencilerinin saldırganlık düzeylerinin, algılanan sosyal destek ve öznel iyi oluş açısından incelenmesi. The Journal of International Lingual Social and Educational Sciences, 4(2), 288-295.
• Güney, E. ve Yalçın, S. B. (2020). Ebeveynleri boşanmış ve boşanmamış ergenlerin yılmazlık düzeyleri ile algıladıkları sosyal destek düzeyleri. Necmettin Erbakan Üniversitesi Ereğli Eğitim Fakültesi Dergisi, 2(2), 217-229.
• Haktanır, A. (2022). Çoklu regresyon analizi. A. Haktanır, B. Dilmaç ve M. Otrar (Eds.), Psikolojik danışmanlık ve rehberlik, psikoloji ve diğer sosyal bilimlerde temel istatistik: SPSS uygulamalı içinde (ss. 359-384). Ankara: Nobel Yayın Dağıtım.
• Haktanır, A., Aydil, D., Baloğlu, M. ve Kesici, Ş. (2023). The use of dialectical behavior therapy in adolescent anger management: A systematic review. Clinical Child Psychology and Psychiatry, 28(3), 1175-1191. https://doi.org/10.1177/13591045221148075
• Haşimoğlu, A. ve Aslandoğan, A. (2018). Lise öğrencilerinin ergenlik dönemi sorunları ve duygu düzenleme stratejileri arasındaki ilişkinin incelenmesi. Academic Review of Humanities and Social Sciences, 1(2), 71-83.
• Hocaoğlu, N. (2019). Nicel araştırma modelleri-desenleri. G. Ocak (Ed.), Eğitimde bilimsel araştırma yöntemleri (ss. 66-126). Ankara: Pegem Akademi.
• Işık, İ. (2001). Öz-yeterlilik inancı: Yönetici rolleri açısından bir inceleme (Tez No. 106941). [Doktora tezi, Marmara Üniversitesi]. YÖK Tez Merkezi.
• Kağıtçıbaşı, Ç. (2010). Benlik, aile ve insan gelişimi: Kültürel psikoloji. İstanbul: Koç Üniversitesi Yayınları.
• Kaner, S. (2003). Aile destek ölçeği: Kaktör yapısı, güvenirlik ve geçerlik çalışmaları. Ankara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Fakültesi Özel Eğitim Dergisi, 4(1), 57-72. https://doi.org/10.1501/Ozlegt_0000000068
• Kapıkıran, Ş. ve Özgüngör, S. (2009). Ergenlerin sosyal destek düzeylerinin akademik başarı ve güdülenme düzeyi ile ilişkileri. Çocuk ve Gençlik Ruh Sağlığı Dergisi, 16(1), 21-30.
• Kara, E. ve Ceyhan, A. A. (2017). Üniversite öğrencilerinin depresyon düzeylerinin bilinçli farkındalık ile ilişkisi: öz-kontrolün aracılık rolü. Adnan Menderes Üniversitesi Eğitim Fakültesi Eğitim Bilimleri Dergisi, 6(1), 48-59.
• Karaman, M. A., Watson, J. C., Freeman, P. ve Haktanır, A. (2021). First-year college students at a Hispanic serving institution: Academic self-concept, social support, and adjustment. International Journal for the Advancement of Counselling, 43, 356-371. https://doi.org/10.1007/s10447-021-09438-w
• Karasar, N. (2008). Bilimsel araştırma yöntemi: kavramlar, ilkeler, teknikler. Ankara: Nobel Yayın Dağıtım.
• Karataş, Z. (2012). Ergenlerin algılanan sosyal destek ve sürekli kaygı düzeylerinin incelenmesi. Mustafa Kemal Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 9(19), 257-271.
• Karcı, A. ve Topkaya, N. (2023). Ergenlerde anne baba tutumlarının umut ve iyi oluş ile ilişkisinin incelenmesi. Trakya Eğitim Dergisi, 13(1), 99-114. https://doi.org/10.24315/tred.1011910
• Kılıç, S. (2013). Örnekleme yöntemleri. Journal of Mood Disorders, 3(1), 44-46. https://doi.org/10.5455/jmood.20130325011730
• Korkın, Ö. (2019). Ergenlerin ailelerinden algıladıkları psikolojik kontrol öz düzenleme becerileri ve akademik motivasyonları arasındaki ilişkinin incelenmesi (Tez No. 542449) [Yüksek lisans tezi, Çanakkale Onsekiz Mart Üniversitesi]. YÖK Açık Bilim.
• Köse, N. (2015). Ergenlerde akran ilişkilerinin mutluluk düzeyine etkisi. İnönü Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü Dergisi, 2(4), 1-6.
• Köşk, M. (2022). Örnekleme yöntemleri. Erişim tarihi: Ekim 30, 2023, https://ogretmenimecesi.com/4-4-ornekleme-yontemleri/ adresinden edinilmiştir.
• Kulaksızoğlu, A. (1989). Ergen-aile çatışmaları ile annenin tutumları arasındaki ilişki ve ergenin problemleri. M. U. Atatürk Eğitim Fakültesi Eğitim Bilimleri Dergisi, 1(1), 71-87.
• Kutsal, D. ve Bilge, F. (2012). Lise öğrencilerinin tükenmişlik ve sosyal destek düzeyleri. Eğitim ve Bilim, 37(164), 281-297.
• Kütükçü. N. (2023). Otizmli kardeşi olan ve olmayan çocuk ve ergenlerin algıladıkları sosyal destek ile aile işlevlerinin değerlendirilmesi (Tez No. 782604) [Yüksek lisans tezi, Dokuz Eylül Üniversitesi]. YÖK Tez Merkezi.
• Mengi, S. (2011). Ortaöğretim 10. ve 11. sınıf öğrencilerinin sosyal destek ve özyeterlilik düzeylerinin okula bağlılıkları ile ilişkisi (Tez No. 74627) [Yüksek lisans tezi, Sakarya Üniversitesi] Sakarya Üniversitesi Açık Akademik Arşiv Sistemi.
• Mert, A., Duman, A. E. ve Kahraman, M. (2019). Ortaöğretim öğrencilerinde kariyer karar verme öz-yeterliğinin yordayıcıları olarak benlik saygısı ve algılanan sosyal destek. Van Yüzüncü Yıl Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 16(1), 594-619. http://dx.doi.org/10.23891/efdyyu.2019.183
• Mezo, P. G. (2009). The self-control and self-management scale (SCMS): Development of an adaptive self-regulatory coping skills instrument. Journal of Psychopathology and Behavioral Assessment, 31(2), 83–93. http://dx.doi.org/10.1007/s10862-008-9104-2
• Mezo, P. G. ve Short, M. M. (2012). Construct validity and confirmatory factor analysis of the self-control and self-management scale. Canadian Journal of Behavioural Science, 44(1), 1–8. https://doi.org/10.1037/a0024414
• Nur-Şahin, G. (2011). Üniversite öğrencilerinin kendini açma, öznel iyi oluş ve algıladıkları sosyal destek düzeylerinin karşılaştırılması (Tez No. 286473) [Yüksek lisans tezi, Dokuz Eylül Üniversitesi]. Dokuz Eylül Üniversitesi Kurumsal Akademik Açık Arşivi.
• Odağ, C. ve Tamar, M. (2002). Ergenlik dönemi: Üstbenliğin gelişmesinde kritik bir evre. Çocuk ve Gençlik Ruh Sağlığı Dergisi, 9(3), 190-198.
• Onur, B. (1993). Çocuk ve ergen gelişimi. Ankara: İmge Yayınevi.
• Otrar, M., Dilmaç, B. ve Haktanır, A. (2023). Psikolojik danışmanlık ve rehberlik, psikoloji ve diğer sosyal bilimlerde ileri istatistik: SPSS ve AMOS uygulamalı (2. Basım). Nobel.
• Özer, G. (2009). Öz-belirleme kuramı çerçevesinde ihtiyaç doyumu, içsel güdülenme ve bağlanma stillerinin üniversite öğrencilerinin öznel iyi oluşlarına etkisi (Tez No. 228362) [Yüksek lisans tezi, Gazi Üniversitesi]. YÖK Tez Merkezi.
• Özsoy, M. (2022). Genç yetişkinlerin algıladıkları sosyal destek ve yalnızlıklarının kaygı düzeylerine etkisinde psikolojik dayanıklılığın aracı rolü (Tez No. 748512) [Yüksek lisans tezi, Işık Üniversite]. Işık Üniversitesi Akademik Arşiv Sistemi.
• Öztosun, A. (2018). Ergenlerde algılanan sosyal destek ve sosyal dışlanma deneyimlerinin internet bağımlılığını yordayıcılığı (Tez No. 520110) [Yüksek lisans tezi, İstanbul Sabahattin Zaim Üniversitesi]. İstanbul Sabahattin Zaim Üniversitesi Akademik Arşiv Sistemi.
• Rosenbaum, M. (1993). The three functions of self-control behavior: Redressive, reformative, and experiential. Work and Stress, 7(1), 33-46.
• Saygın, Y. (2008). Üniversite öğrencilerinin, sosyal destek, benlik saygısı ve öznel iyi oluş düzeylerinin incelenmesi (Tez No. 218666) [Yüksek lisans tezi, Selçuk Üniversitesi] Selçk Üniversitesi Dijital Arşiv Sistemi.
• Şahin, Ş. ve Özçelik, Ç. Ç. (2016). Ergenlik dönemi ve sosyalleşme. Cumhuriyet Hemşirelik Dergisi, 5(1), 42-49.
• Şen, G. (2022). Tekrarlı ölçümlerde iki yönlü varyans analizi. M. Otrar, B. Dilmaç ve A. Haktanır (Eds.), Psikolojik danışmanlık ve rehberlik, psikoloji ve diğer sosyal bilimlerde ileri istatistik: SPSS ve AMOS uygulamalı (ss. 81-97). Ankara: Nobel Yayın Dağıtım.
• Toprak, H. (2014). Ergenlerde mutluluk ve yaşam doyumunun yordayıcısı olarak psikolojik sağlamlık ve psikolojik ihtiyaç doyumu (Tez No. 353103) [Yüksek lisans tezi, Sakarya Üniversitesi]. Sakarya Üniversitesi Açık Akademik Arşiv Sistemi.
• Traş, Z. ve Arslan, A. (2013). Ergenlerde sosyal yetkinliğin, algılanan sosyal destek açısından incelenmesi. İlköğretim Online, 12(4), 1133-1140.
• Traylor, A. C., Williams, J. D., Kenney, J. L. ve Hopson, L. M. (2016). Relationships between adolescent well-being and friend support and behavior. Children ve Schools, 38(3), 179- 186. https://doi.org/10.1093/cs/cdw021
• Turan, M. E. (2013). Ergenlerde kariyer ve yetenek gelişimi özyeterliğinin, üstbilişsel farkındalık, yaşam doyumu ve algılanan arkadaş sosyal desteği ile ilişkisi (Tez No. 336028) [Yüksek lisans tezi, Sakarya Üniversitesi]. Sakarya Üniversitesi Açık Akademik Arşiv Sistemi.
• Ulaş, A., H., Epçaçan, C., Sökmen, Y. ve Yasul, A. F. (2015). Sınıf öğretmeni adaylarının öz denetim beceri düzeyleri ile üst biliş farkındalık düzeyleri arasındaki ilişki. Dil ve Edebiyat Eğitimi Dergisi, 15(1), 134-148.
• Ulusoy, B. ve Karakuş, F. (2018). Lise öğrencilerinin öz yönetimli öğrenmeye hazırbulunuşlukları ile eleştirel düşünme eğilimlerinin incelenmesi. Mersin Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 14(2), 684-699. https://doi.org/10.17860/mersinefd.390331
• Ünal, A. Ö. ve Şahin, M. (2016). Lise öğrencilerinin yaşam doyumlarının bazı değişkenlere göre yordanması. Cumhuriyet Uluslararası Eğitim Dergisi, 2(3), 46-63.
• Viejo, C., Ortega-Ruiz, R. ve Sánchez, V. (2015). Adolescent love and well-being: the role of dating relationships for psychological adjustment. Journal of Youth Studies, 18(9), 1219-1236. https://doi.org/10.1080/13676261.2015.1039967
• Yıldırım, İ. (1997). Algılanan sosyal destek ölçeğinin geliştirilmesi, güvenilirliği ve geçerliği. Hacettepe Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 13(1), 81-87.
• Yıldırım, İ. (2007). Depression, test anxiety and social support among Turkish students preparing for the university entrance examination. Eurasian Journal of Educational Research, 29(1), 171-184.
• Yılmaz, M. (2017). Lisanslı olarak spor yapan ve spor yapmayan ortaöğretim öğrencilerinin özkontrol ve özyönetim düzeyleri (Tez No. 477050) [Yüksek lisans tezi, Abant İzzet Baysal Üniversitesi]. YÖK Tez Merkezi.
• Yüksel, B. (2009). Özel eğitim ve genel eğitim öğretmenlerinin tükenmişliklerine etki eden değişkenlerin irdelenmesi (Tez No. 324835) [Doktora Tezi, Ankara Üniversitesi], Ankara Üniversitesi Akademik Arşiv Sistemi.