Türkiye’de Romantik İlişkilerde Affetme Konusunda Gerçekleştirilmiş Çalışmalar: Sistematik Derleme

Yıl 2024, Cilt: 6 Sayı: 2, 553 - 571

Seda Kıyak Hatice İrem Özteke Kozan

Öz

Bu araştırmada, Türkiye’de romantik ilişkilerde affetme konusunda gerçekleştirilmiş çalışmaların incelenmesi amaçlanmaktadır. Bu amaçla sistematik derleme yöntemi kullanılarak Türkiye’de 2013- 2022 yılları arasında YÖK Ulusal Tez Merkezi ve TR Dizin veri tabanlarında romantik ilişkilerde affetme konusunda yayımlanmış olan lisansüstü tez ve araştırma makaleleri üzerinden tarama yapılmıştır. Araştırma kapsamında konu ile ilgili anahtar kelimeler ilgili veri tabanlarında taratılarak elde edilen çalışmalar incelenmiştir. İnceleme sonucunda çalışmaya dâhil edilme ölçütlerini karşılayan 33 lisansüstü tez ve 2 araştırma makalesi analiz edilmek üzere seçilmiştir. Seçilen çalışmalar betimsel içerik analizi kullanılarak analiz edilmiştir. Çalışmalar; araştırmanın yılı, yöntemi, çalışma grubu, çalışma grubunun genişliği, birlikte çalışılan değişkenler ve lisansüstü tezler için ek olarak yayımlandığı bilim dalı ve türü çerçevesinde incelenmiştir. Araştırmadan elde edilen sonuçlar ilgili alan yazın ışığında tartışılmış ve önerilerde bulunulmuştur.

Anahtar Kelimeler

Affetme, Bağışlama, Romantik ilişki, Sistematik derleme

Studies on Forgiveness in Romantic Relationships in Türkiye: Systematic Review

Öz

The purpose of this research is to analyze the studies on forgiveness in romantic relationships in Türkiye. In accordance with this purpose, by using systematic review methodology, studies which published on forgiveness in romantic relationships in databases of YÖK National Thesis Center and TR Index were searched in 2013-2022. The keywords were scanned in the databases, and studies which obtained were examined. As a result of the review, 33 postgraduate theses and 2 research articles that fulfil the inclusion criteria were selected for analysis. The selected studies were analysed using descriptive content analysis. The studies were examined in terms of the year of the research, the method, the study group, the size of the study group, the variables studied with forgiveness in romantic relationships, and the type of the postgraduate thesis and the department in which postgraduate thesis was published. The findings obtained from this research were discussed in consideration of the relevant literature, and suggestions were made.

Anahtar Kelimeler

Forgiveness, Romantic relationships, Systematic review

Kaynakça

• Asıcı, E. (2019). Çocuk ve ergenlere yönelik affetme müdahaleleri: Sistematik gözden geçirme. Psikoloji Çalışmaları - Studies in Psychology, 39(2), 429-457. https://doi.org/10.26650/SP2018-0041
• Aşçıoğlu-Önal, A. & Yalçın, I. (2017). Forgiveness of others and self-forgiveness: The predictive role of cognitive distortions, empathy, and rumination. Eurasian Journal of Educational Research, 68, 99-122. http://dx.doi.org/10.14689/ejer.2017.68.6
• Batdı, V. & Oral, B. (2020). Bilimsel araştırmalarda geçerlik ve güvenirlik. B. Oral & A. Çoban (Ed.), Kuramdan uygulamaya eğitimde bilimsel araştırma yöntemleri içinde (s. 115-145). Pegem Akademi.
• Baumeister, R., Exline, J. & Sommer, K. (1998). The victim role, grudge theory, and two dimensions of forgiveness. E. L. Worthington (Ed.), Dimensions of forgiveness: A research approach içinde(s. 79-104). Templeton Press.
• Bellibaş, M. Ş. (2018). Sistematik derleme çalışmalarında betimsel içerik analizi. K. Beycioğlu, N. Özer & Y. Kondakçı (Ed.), Eğitim yönetiminde araştırma içinde (s. 511-531). Pegem Akademi.
• Bellibaş, M. Ş. & Gümüş, S. (2018). Eğitim yönetiminde sistematik derleme çalışmaları. K. Beycioğlu, N. Özer & Y. Kondakçı (Ed.), Eğitim yönetiminde araştırma içinde (s. 505-509). Pegem Akademi.
• Berry, J., Worthington, E., Parrott, L., O’Connor, L. & Wade, N. (2001). Dispositional forgivingness: Development and construct validity of the transgression narrative test of forgivingness. Personality and Social Psychology Bulletin, 27, 1277-1290.https://doi.org/10.1177/01461672012710004
• Bugay, A. & Demir, A. (2011). Hataya ilişkin özelliklerin başkalarını affetmeyi yordaması. Türk Psikolojik Danışma ve Rehberlik Dergisi, 4(35), 8-17.
• Bugay, A. & Demir, A. (2012). Affetme arttırılabilinir mi?: Affetmeyi geliştirme grubu. Türk Psikolojik Danışma ve Rehberlik Dergisi, 4(37), 96-106.
• Büyüköztürk, Ş., Kılıç-Çakmak, E., Akgün, Ö. E., Karadeniz, Ş. & Demirel, F. (2020). Eğitimde bilimsel araştırma yöntemleri. Pegem Akademi.
• Christensen, C. (2017). Attachment, forgiveness, and generativity in midlife. Doktora Tezi. George Fox University, Oregon.
• Connolly, P. (2007). Quantitative data analysis in education: A critical introduction using SPSS. Taylor & Francis Group.
• Çelik, E. & Ertürk, K. (2022). The effect of forgiveness psychoeducation on forgiveness and life satisfaction in high school students. Counselling and Psychotherapy Research, 22(1), 187-196. https://doi.org/10.1002/capr.12418
• Didin, M., Yavuz, B. & Yazıcı, H. G. (2022). Covid-19’un öğrencilerin stres, anksiyete, depresyon, korku düzeylerine etkisi: Sistematik Derleme. Psikiyatride Güncel Yaklaşımlar, 14(1), 38-45. https://doi.org/10.18863/pgy.931572
• Demir, B., Ekici, H. B., Balı, S. Z. & Uysal, Ş (2023). Matematik okuryazarlığına yeni bir bakış: Tekno-Matematik okuryazarlık. Necmettin Erbakan Üniversitesi Ereğli Eğitim Fakültesi Dergisi, 5(1), 1-13. https://doi.org/10.51119/ereegf.2023.26
• Ekiz, D. (2020). Bilimsel araştırma yöntemleri. Anı Yayıncılık.
• Enright, R. D. & the Human Development Study Group. (1991). The moral development of forgiveness. W. Kurtines & J. Gewirtz (Ed.), Handbook of moral behavior and development içinde (s. 123-152). Taylor & Francis Group.
• Enright, R. D. & the Human Development Study Group. (1996). Counseling within the forgiveness triad: On forgiving, receiving forgiveness, and self-forgiveness. Counseling and Values, 40, 107-126. https://doi.org/10.1002/j.2161-007X.1996.tb00844.x
• Erber, R. & Erber, M. W. (2018). Intimate relationships: Issues, theories, and research. Routledge.
• Fincham, F. D. (2000). The kiss of the porcupines: From attributing responsibility to forgiving. Personal Relationships, 7, 1-23. https://doi.org/10.1111/j.1475-6811.2000.tb00001.x
• Fincham, F. D. (2020). Forgiveness in marriage. E. L. Worthington, & N. G. Wade (Ed.), Handbook of forgiveness içinde (s. 142-152). Routledge.
• Fincham, F. D., Beach, S. R. & Davila, J. (2004). Forgiveness and conflict resolution in marriage. Journal of Family Psychology, 18, 72-81. https://doi.org/10.1037/0893-3200.18.1.72
• Fincham, F. D., Hall, J. & Beach, S. R. (2006). Forgiveness in marriage: Current status and future directions. Family Relations, 55, 415–427. https://doi.org/10.1111/j.1741-3729.2005.callf.x-i1
• Gaur, P. & Bhardwaj, A. B. (2015). Relationship between empathy, forgiveness and marital adjustment in couples. The International Journal of Indian Psychology, 3(1), 149-155. https://doi.org/10.25215/0301.142
• Gerlach, T. M., Agroskin, D. & Denissen, J. J. (2012). Forgiveness in close interpersonal relationships: A negotiation approach. E. Kals & J. Maes (Ed.), Justice and conflicts içinde (s. 377-390). Springer.
• Gökçearslan, B., Ünal, A. İ. & Değirmenci, N. (2023). Sosyal bilgiler eğitiminde teknolojik kullanıma yönelik lisansüstü tezlerin analizi. Necmettin Erbakan Üniversitesi Ereğli Eğitim Fakültesi Dergisi, 5(1), 14-28. https://doi.org/10.51119/ereegf.2023.28
• Gültekin, M., Gürdoğan-Bayır, Ö. & Yaşar, E. (2020). Karma araştırma yöntemi. B. Oral & A. Çoban (Ed.), Kuramdan uygulamaya eğitimde bilimsel araştırma yöntemleri içinde (s. 317-355). Pegem Akademi.
• Güven, N. & Erdem, T. (2020). Affetme: Kuramsal bir değerlendirme. Uluslararası Dil, Eğitim ve Sosyal Bilimlerde Güncel Yaklaşımlar Dergisi (CALESS), 2(2), 578-607. https://doi.org/10.35452/caless.2020.31
• Hall, J. H. & Fincham, F. D. (2005). Self-forgiveness: The stepchild of forgiveness research. Journal of Social and Clinical Psychology, 24(5), 621-637. https://doi.org/10.1521/jscp.2005.24.5.621
• Hendrick, S. H. (2016). Yakın ilişkiler psikolojisi. (A. Dönmez, & A. Büyükşahin-Sunal, Çev.). Nobel Akademik Yayıncılık.
• Higgins, J. P. & Green, S. (2011). Cochrane Handbook for Systematic Reviews of Interventions Version. https://handbook-5-1.cochrane.org/
• Hirst, S. L., Hepper, E. G. & Tenenbaum, H. R. (2019). Attachment dimensions and forgiveness of others: A meta-analysis. Journal of Social and Personal Relationships, 36(11-12), 3960-3985. https://doi.org/10.1177/02654075198417
• Ho, M. Y. & Fung, H. H. (2011). A dynamic process model of forgiveness: A cross-cultural perspective. Review of General Psychology, 15(1), 77-84. https://doi.org/10.1037/a0022605
• Ji, M., Tao, L. & Zhu, T. (2016). Piloting forgiveness education: A comparison of the impact of two brief forgiveness education programmes among Chinese college students. Asia-Pacific Edu Res (25), 483-492. https://doi.org/10.1007/s40299-016-0273-6
• Joo, M., Terzino, K. A., Cross, S. E., Yamaguchi, N. & Ohbuchi, K. (2019). How does culture shape conceptions of forgiveness? Evidence from Japan and the United States. Journal of Cross-Cultural Psychology, 50(5), 676-702. https://doi.org/10.1177/0022022119845502
• Kaleta, K. & Mróz, J. (2018). Forgiveness and life satisfaction across different age groups in adults. Personality and Individual Differences(120), 17-23. https://doi.org/10.1016/j.paid.2017.08.008
• Kaya, F. (2015). Üniversite öğrencilerinin affetme ve mükemmeliyetçilik düzeyleri arasındaki ilişki: Duygusal zekânın aracı rolü. [Yüksek lisans tezi, Atatürk Üniversitesi]. YÖK Ulusal Tez Merkezi.
• Kaya, F. & Peker, A. (2016). Üniversite öğrencilerinin affetme ve mükemmeliyetçilik düzeyleri arasındaki ilişki: Duygusal zekânın aracı rolü. University of Gaziantep Journal of Social Sciences, 15(4), 1086-1094. https://doi.org/10.24106/kefdergi.1816
• Kaya, Ö. S. (2019). Kişilerarası İlişkilerde Affetme Ölçeği: Geçerlik ve güvenirlik çalışması. İlköğretim Online, 18(3), 1244-1259. https://doi.org/10.17051/ilkonline.2019.611538
• Körner, R., Schütz, A., Zverling, E. & Sha'ked, A. (2022). Revisiting the power to forgive: a dyadic approach for determining the relations between power, self-esteem, and forgiveness in romantic relationships. Social Psychological and Personality Science, 13(7), 1114–1125. https://doi.org/10.1177/19485506211056516
• Marshall, M. N. (1996). Sampling for qualitative research. Family Practice, 13(6), 522-526. https://doi.org/10.1093/fampra/13.6.522
• McCauley, T. G., Billingsley, J. & McCullough, M. E. (2022). An evolutionary psychology view of forgiveness: individuals, groups, and culture. Current Opinion in Psychology, 44, 275-280. https://doi.org/10.1016/j.copsyc.2021.09.021
• McCullough, M. E., Worthington, E. L. & Rachal, K. C. (1997). Interpersonal forgiving in close relationships. Journal of Personality and Social Psychology, 73, 321-336. https://doi.org/10.1037/0022-3514.73.2.321
• McDonald, J. E., Olson, J. R., Lanning, A. H., Goddard, H. W. & Marshall, J. P. (2018). Effects of religiosity, forgiveness, and spousal empathy on marital adjustment. Marriage & Family Review, 54(4), 393-416. https://doi.org/10.1080/01494929.2017.1403992
• McNulty, J. K. (2008). Forgiveness in marriage: Putting the benefits into context. Journal of Family Psychology, 22(1), 171-175. https://doi.org/10.1037/0893-3200.22.1.171
• Mirzadeh, M. & Fallahchai, R. (2012). The relationship between forgiveness and marital satisfaction. Journal of Life Science and Biomedicine, 2(6), 278-282.
• Orathinkal, J. & Vansteenwegen, A. (2006). The effect of forgiveness on marital satisfaction in relation to marital stability. Contemporary Family Therapy, 28, 251–260. https://doi.org/10.1007/s10591-006-9006-y
• Orathinkal, J., Vansteenwegen, A. & Burggraeve, R. (2008). Forgiveness: A perception and motivation study among married adult. Scandinavian Journal of Psychology, 49, 155-160. https://doi.org/10.1111/j.1467-9450.2007.00605.x
• Özdemir, M. & Doğruöz, E. (2020). Bilimsel araştırma desenleri. N. Cemaloğlu (Ed.), Bilimsel araştırma teknikleri ve etik içinde (s. 65-102). Pegem Akademi.
• Sandage, S. J., Crabtree, S. A. & Bell, C. A. (2020). Forgiveness and culture: Conceptual issues. E. L. Worthington, & N. G. Wade (Ed.),Handbook of Forgiveness içinde (s. 201-211). Routledge.
• Seki, T. & Dilmaç, B. (2020). Benlik saygısı ve ilişkisel faktörler: Bir meta-analiz çalışması. Türk Eğitim Bilimleri Dergisi, 18(2), 853-873. https://doi.org/10.37217/tebd.735112
• Sevgili-Koçak, S. (2021). Affetme. Ş. Işık (Ed.), Okulda pozitif psikoloji uygulamaları: 12-18 yaş öğrencilerine yönelik grup rehberliği etkinlikleri içinde (s. 48-73). Pegem Akademi.
• Sönmez, V. & Alacapınar, F. G. (2019). Örneklendirilmiş bilimsel araştırma yöntemleri. Anı Yayıncılık.
• Şen, Z. (2013). Türkiye’de yüksek lisans ve doktora eğitimi kalitesinin iyileştirilmesi için öneriler. Yükseköğretim ve Bilim Dergisi, 3(1), 10-15. https://doi.org/10.2399/yod.13.005
• Taysi, E. (2007). İkili ilişkilerde bağışlama: İlişki kalitesi ve yüklemelerin rolü. [Doktora tezi, Ankara Üniversitesi]. YÖK Ulusal Tez Merkezi.
• Terzi, S. & Özbay, Y. (2016). Romantik ilişkilerde bağlanma yaralanmaları ölçeğinin geliştirilmesi. 21. Yüzyılda Eğitim ve Toplum Eğitim Bilimleri ve Sosyal Araştırmalar Dergisi, 5(13), 169-185.
• Thompson, L. Y., Snyder, C. R., Hoffman, L., Michael, S. T., Rasmussen, H. N., Billings, L. S., Heinze, L., Neufeld, J. E., Shorey, H. S., Roberts, J. C. & Roberts, D. E. (2005). Dispositional forgiveness of self, others, and situations. Journal of Personality, 73(2), 313-359. https://doi.org/10.1111/j.1467-6494.2005.00311.x
• Uzamaz, F. (2000). Ergenlerde sosyal beceriler ve değerlendirme yöntemleri. Çukurova Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 6(6), 49-58.
• Ültay, E., Akyurt, H. & Ültay, N. (2021). Sosyal bilimlerde betimsel içerik analizi. IBAD Sosyal Bilimler Dergisi, 10, 188-201. https://doi.org/10.21733/ibad.871703
• Ümmet, D. & Acar-Bulut, Ö. (2022). Affetme ile ilişki kalitesi arasındaki ilişkide duygusal bağımlılığın aracı rolü. Karadeniz Sosyal Bilimler Dergisi, 14(27), 660-678.
• Vural-Batık, M. (2021). Affetmeyi geliştirmeye yönelik bir grup psikoeğitim programının psikolojik danışman adaylarının affetme düzeylerine etkisi. Pamukkale Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi(51), 1-33. https://doi.org/10.38155/ksbd.997351
• Yükseköğretim Kurulu [YÖK]. (2022). Yükseköğretim Bilgi Yönetim Sistemi. https://istatistik.yok.gov.tr/