Dijital Geçmişin İnternet Erişiminden Kaldırılması "Unutulma Hakkı" ve Türk Hukukunda Görünümü

Yıl 2020, Cilt: 3 Sayı: 2, 262 - 289, 30.12.2020

Muhammed Emin Karakaş

Öz

Günümüzde, internet kulanımı dünyanın her yerine yayılmış ve bireylerin çok kısa sürede internete erişim sağlayabilmesi mümkün hale gelmiştir. Bunun neticesinde, internet ortamındaki hak ihlalleri artmıştır. Bu bağlamda kişisel verilerin korunması hakkının daha özel bir görünümü olan unutulma hakkı, yeniden tartışılmaya başlamıştır. Avrupa Birliği Adalet Divanı tarafından 13 Mayıs 2014 tarihinde verilen Google-Spain kararı, internetteki arama sonuçlarından bağlantı kaldırmayı sağlayan unutulma hakkının hukuken tanınmasını sağlamıştır. Sonuç olarak başta Google olmak üzere diğer arama motorları da unutulma hakkını uygulamakla yükümlü kılınmıştır. Unutulma hakkı, Google tarafından küresel olarak uygulanmamaktadır. Bir başka deyişle yalnızca talebin yapıldığı ülke ve Avrupa içerisinde uygulanmaktadır. Bu durum ise birçok eleştiri almıştır. Ayrıca unutulma hakkının ifade özgürlüğüne bir set çektiği nedeniyle uygulanmaması gerektiği konusunda da tartışmalar mevcuttur. Unutulma hakkı, yalnızca Avrupa Birliği ülkeleri arasında bağlayıcı bir haktır. Bununla beraber Avrupa Birliği üyesi olmayan ülkeler tarafından da rağbet görmektedir.

Anahtar Kelimeler

Unutulma hakkı, Kişisel veri, İfade özgürlüğü, Google, Avrupa Birliği Adalet Divanı

Kaynakça

• Ahi, Şebnem. “Kişilere Kişisel Verileri Üzerinde Kontrol Yetkisi Veren Hak”, Türkiye Bilişim Derneği Bilişim Kültürü Dergisi, Yıl:42, S. 161, 2014, s. 94-109.
• Akgül, Aydın. “Kişisel Verilerin Korunmasında Yeni Bir Hak: “Unutulma Hakkı” ve AB Adalet Divanı’nın Google Kararı”, TBB Dergisi, Dönem: 2016, S. 116, s. 12-38.
• Akkurt, Sinan Sami. “17.06.2015 Tarih, E. 2014/4-56, K. 2015/1679 Sayılı Yargıtay Hukuk Genel Kurulu Kararı ve Mukayeseli Hukuk Çerçevesinde Unutulma Hakkı”, Ankara Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, C. 65, S. 4, 2016, s. 2605-2635.
• Akyüz Bilge, Canan. Unutulma Hakkı ve Türk Hukuku’ndaki Görünümü, T.C. Ankara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Kamu Hukuku Anabilim Dalı Tezli Yüksek Lisans Tezi, 2019.
• Anadolu, F. Kerim. “Avrupa Birliği Adalet Divanı”, Selçuk Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, C. 11, S. 3-4, 2003, s. 357-371.
• Çelik, Yeşim. “Özel Hayatın Gizliliğinin Yansıması Olarak Kişisel Verilerin Korunması ve Bu Bağlamda Unutulma Hakkı”, Türkiye Adalet Akademisi Dergisi, Yıl:8, S. 32, 2017, s. 387-406.
• Efil, Alper Yaser. Özel Hayatın Gizliliğinin İhlali Suçu, I. Baskı, Adalet Yayınevi, Ankara, 2019.
• Elmalıca, Hasan. “Bilişim Çağının Ortaya Çıkardığı Temel Bir İnsan Hakkı Olarak Unutulma Hakkı”, Ankara Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, C. 65, S. 4, 2016, s. 1603-1636.
• Kaya, Cemil. “Avrupa Birliği Veri Koruma Direktifi Ekseninde Hassas (Kişisel) Veriler ve İşlenmesi”, İstanbul Üniversitesi Hukuk Fakültesi Mecmuası, C. 69, S. 1-2, 2011, s. 317- 334; Örneklerle Kişisel Verilerin Korunması, s. 19.
• Kaya, Mehmet Bedii. Unutulma Hakkı, s. 18. https://www.mbkaya.com/hukuk/unutulmahakki.pdf (Erişim Tarihi: 08.11.2020).
• Kırık, Ali Murat. Yeni Medya Çağı Çerçevesinde Türkiye’de Televizyondan İnternete Dönüşüm ve Sosyal Paylaşım Ağlarında Gençlerin Konumu, T.C. Marmara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Radyo Televizyon ve Sinema Anabilim Dalı Radyo Televizyon Bilim Dalı Doktora Tezi, 2013.
• Korkmaz, İbrahim. “Kişisel Verilerin Korunması Kanunu Hakkında Bir Değerlendirme” TBB Dergisi, Dönem: 2016, S.124, s. 82-152.
• Kurt, Müjde. “Kamuya Mal Olmuş Kişi Kavramı”, Ankara Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, C. 66, S. 3, 2017, s. 581-604.
• Nalbantoğlu, Seray. “Bir Temel Hak Olarak Unutulma Hakkı”, Türkiye Adalet Akademisi Dergisi, Yıl:9, S. 35, 2018, s. 583-605.
• Ocak, Ayşenur. “Hakları Dengelemek: Unutulma Hakkı İfade Özgürlüğüne Karşı”, Türkiye Adalet Akademisi Dergisi, Yıl:9, S. 8, 2018, s. 507-535.
• Salihpaşaoğlu, Yaşar / Değirmencioğlu, Burcu. “Unutulma Hakkının Bir “İnsan Hakkı”na Dönüşme Yolculuğu”, Ankara Hacı Bayram Veli Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, C. 24, S. 2, 2020, s. 361-388.
• Sözüer, Eren. Unutulma Hakkı İnsan Hakları Perspektifinden Bir İnceleme, I. Baskı, On İki Levha Yayıncılık, İstanbul, 2017.
• Yavuz, Can. İnternet’teki Arama Sonuçlarından Kişisel Verilerin Kaldırılması Unutulma Hakkı, I. Baskı, Seçkin Yayıncılık, Ankara, 2016.
• Yıldız, Tuba. Kişilik Hakları Açısından Unutulma Hakkı, Çankaya Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Özel Hukuk Anabilim Dalı Yüksek Lisans Tezi, 2019.
• Anayasa Mahkemesi Bireysel Başvuru Kararı, 5 Ekim 2017 – G.Y. Başvurusu [2014/16026], https://kararlarbilgibankasi.anayasa.gov.tr/BB/2014/16026? BasvuruNoYil=2014&BasvuruNoSayi=16026 (Erişim Tarihi: 15.11.2020).
• Center for Democracy & Technology. “European Court Limits Right to be Forgotten Delisting to EU Domains.” https://cdt.org/insights/european-court-limits-right-to-be- forgotten-delisting-to-eu-domains-for-now/ (Erişim Tarihi: 11.11.2020).
• Google Şeffaflık Raporu, Avrupa Gizlilik Yasası Kapsamında İçerik Kaldırma Talepleri. https://transparencyreport.google.com/eu-privacy/overview?hl=tr (Erişim Tarihi: 27.09.2020).
• Guide to the General Data Protection Regulation (GDPR), 2018, s. 10. https://ico.org.uk/media/for-organisations/guide-to-the-general-data-protection-regulation- gdpr-1-0.pdf (Erişim Tarihi: 09.09.2020).
• Judiciary of England and Wales, Nt1&NT2 v Google LLC 8 [2018] EWHC 799 (QB), 13 April 2018. https://www.judiciary.uk/wp-content/uploads/2018/04/nt1-Nnt2-v-google- 2018-Eewhc-799-QB.pdf (Erişim Tarihi: 04.10.2020).
• Kişilerin Ad ve Soyadı ile Arama Motorları Üzerinden Yapılan Aramalarda Çıkan Sonuçların İndeksten Çıkarılmasına İlişkin Değerlendirmede Dikkate Alınacak Kriterler. https://www.kvkk.gov.tr/SharedFolderServer/CMSFiles/68f1fb19-5803-4ef8-8696-f938fb49a9d5.pdf (Erişim Tarihi: 15.11.2020).
• Kişisel Verileri Koruma Kurumu. Kişilerin Ad ve Soyadı ile Arama Motorları Üzerinden Yapılan Aramalarda Çıkan Sonuçların İndeksten Çıkarılmasına Yönelik Talepler ile ilgili olarak Kişisel Verileri Koruma Kurulunun 23/06/2020 Tarihli ve 2020/481 Sayılı Kararı. https://www.kvkk.gov.tr/Icerik/6776/2020-481 (Erişim Tarihi: 14.11.2020).
• OECD Guidelines on the Protection of Privacy and Transborder Flows of Personal Data. https://www.oecd.org/internet/ieconomy/oecdguidelinesontheprotectionofprivacyandtransborderflowsofpersonaldata.htm (Erişim Tarihi: 10.09.2020).
• Yargıtay Hukuk Genel Kurulu Kararı. E. 2014/56 K. 2015/1679 T. 17.06.2015, http://kazanci.com.tr/gunluk/hgk-2014-4-56.htm (Erişim Tarihi: 15.11.2020).
• https://abgm.adalet.gov.tr/abadaletdivani/belgeler/karar_13.pdf (Erişim Tarihi: 18.09.2020).
• https://www.celilcan.net/google-itibar-yonetimi/ (Erişim Tarihi: 26.09.2020).
• https://firmajans.com.tr/seo/en-cok-kullanilan-arama-motorlari/ (Erişim Tarihi: 31.10.2020).
• https://www.bing.com/webmaster/tools/eu-privacy-request (Erişim Tarihi: 31.10.2020).
• https://www.bing.com/webmaster/tools/eu-privacy-request (Erişim Tarihi: 31.10.2020).
• https://www.zdnet.com/article/bing-and-yahoo-respond-to-right-to-be-forgotten-requests/ (Erişim Tarihi: 31.10.2020).
• https://dijilopedi.com/2020-dunya-internet-sosyal-medya-ve-mobil-kullanim-istatistikleri-2-ceyrek/ (Erişim Tarihi: 22.11.2020).
• https://support.google.com/legal/contact/lr_eudpa?product=websearch (Erişim Tarihi: 01.11.2020).
• https://dijilopedi.com/2020-dunya-internet-sosyal-medya-ve-mobil-kullanim-istatistikleri-2-ceyrek/ (Erişim Tarihi: 26.09.2020).
• Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi Mahkeme İçtihadına İlişkin Bilgi Notu, “Google Spain SL ve Google Inc. / Agencia Española de Protección de Datos (AEPD) ve Mario Costeja González- C-131/12”, S. 174, Mayıs, 2014.
• Avrupa Parlamentosu’nun ve Avrupa Konseyi’nin kişisel verilerin işlenmesine ilişkin olarak bireylerin korunması ve bu verilerin serbest dolaşımı hakkındaki 1995 tarihli ve 95/46/EC sayılı Yönergesi.
• Kişisel Verileri Koruma Kurumu. “Örneklerle Kişisel Verilerin Korunması”, KVKK Yayınları No:29, Ankara, 2019.
• T.C. Adalet Bakanlığı Avrupa Birliği Genel Müdürlüğü, Avrupa Birliği Adalet Divanı Karaları, ABAD-C-131/12 Karar (Google Spain SL ve Diğer Şirket / Agencia Espanola De Proteccion De Datos (AEPD) ve Diğeri.
• Türkiye Büyük Millet Meclisi. “Sıra Sayısı: 117, Kişisel Verilerin Korunması Kanunu Tasarısı (1/541) ve Adalet Komisyonu Raporu”, Yasama Dönemi: 26, Yasama Yılı:1.