Mobbing Davranışlarının Eziyet Suçu Bakımından Değerlendirilmesi

Yıl 2021, Cilt: 4 Sayı: 1, 147 - 169, 30.06.2021

Mehmet Onursal Cin Tuba Günbey

Öz

Son yıllarda çalışma hayatı içerisinde adı sıklıkla duyulan Mobbing kavramı, iş yeri barışı ve istihdam edilenlerin adil şartlarda huzurla çalışmalarına yönelik en büyük sorundur. Her ne kadar konu İş Hukuku’nun ilgi alanı içerisinde görünse de mobbing mağduruna karşı ika edilen fiiller Ceza Hukuku açısından da haksızlık teşkil etmektedir. Bu sebeple Türk Ceza Kanunu içinde mobbing oluşturan sistematik davranışlara yönelik pek çok suç tipi bulunmaktadır. Bununla beraber Fransa hariç Kıta Avrupası Hukuk Sistemine dahil olan ülkelerin Ceza Hukuku mevzuatlarında bağımsız bir mobbing suçu düzenlenmemektedir. Türk Ceza Hukuku doktrini de buradan hareketle, kanunda ayrıca bir düzenleme yapma gereğine inanmamaktadır. Oysa söz konusu ülkelerde yargı uygulamacıları mobbing oluşturan davranışlara karşı bilinçli ve hassas olduklarından bu tip fiilleri Federal Ceza Kanunlarındaki ilgili hükümlerle cezalandırmaktadırlar. Oysa ülkemizdeki mahkeme uygulamalarında failin fiilinin mobbing oluşturduğuna dair bir gerekçeli karara rastlanamamaktadır. Her ne kadar bazı Yargıtay kararlarında azınlık görüşü olarak göze çarpsa da bu durum hızla değişmelidir. Çalışma Bakanlığının verilerine göre ülkemizde istihdam edilenlerin yaklaşık yüzde kırkının mobbinge maruz kaldığı gerçeği karşısında, Ceza Mahkemelerinin bu konuda bilinçlenmeleri büyük önem arz etmektedir.Bu çalışmamızda yargı uygulamamızın en az mobbing kavramı kadar kendini yabancı hissettiği ve az başvurduğu, TCK nun 96.maddesinde düzenlenen Eziyet suçu çerçevesinde mobbing kavramına büyüteç tutulmuştur. Çalışmanın sonunda da önerildiği üzere, Ceza Kanununda bağımsız bir mobbing düzenlemesi yapılması pek çok sorunu çözecektir kanaatindeyiz.

Anahtar Kelimeler

Mobbing, Eziyet, Çalışma Hayatı

Destekleyen Kurum

YOK

Proje Numarası

YOK

Teşekkür

YOK

Kaynakça

• AKBULUT, Berrin, Ceza Hukuku Genel Hükümler, 6. Baskı, Adalet Yayınevi, Ankara, 2019.
• ARSLAN ERTÜRK, Arzu, “İş Hukuku Boyutuyla Türkiye’de Psikolojik Taciz(Mobbing) ve Dünyadan Örnekler”, Marmara Üniversitesi Hukuk Fakültesi Hukuk Araştırmaları Dergisi(Özel Sayı)(Prof. Dr. Ali Rıza Okur’a Armağan), C.20, S.1, Y.2014, s.285-339.
• ARSLAN, Kahan Onur, “İnsan Onuru Kavramı Ve Koruma Tedbirleri Bağlamında Temel Bir İlke Olarak İnsan Onurunun Korunması”, TBB Dergisi, S.120, Y.2015, s.155-172.
• ARTUK, M. Emin/ GÖKCEN, Ahmet/ ALŞAHİN, M. Emin/ ÇAKIR, Kerim, Gerekçeli Ceza Kanunları, 19. Baskı, Adalet Yayınevi, Ankara, 2018.
• BAYRAKTAR, Köksal/ERMAN, Barış/KESKİN KİZİROĞLU, Serap/YILDIZ, Ali Kemal/SINAR, Hasan/ALTUNÇ, Sinan/KURT, Gülşah/BOSTANCI BOZBAYINDIR, Gülşah/MEMİŞ KARTAL, Pınar/EROĞLU ERMAN, Fulya, Özel Ceza Hukuku Cilt II Kişilere Karşı Suçlar, On İki Levha Yayıncılık, İstanbul, 2017.
• BİLGE, Selahattin Samet, “Mobbing Terimi ve Türk Hukuk Düzeninde İncelenmesi”, Ankara Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, C.65, S.4, Y.2016, s.1245-1290.
• ÇABUK, Çağlar, “Mağdurun Mobbingle Mücadelesi ve Çözüm Üretme Süreci”, Ceza Hukuku Dergisi, C.4, S. 11, Y.2009, s.79-83.
• ÇAĞLAR, Bilgi(2016), Kamuda Mobbing, Yüksek Lisans Tezi, Ulusal Tez Merkezi, 445678.
• ÇAKIR, Gamze(2015), İş Sağlığı Güvenliğinde Psiko-Sosyal Faktör Olarak Mobbing: Ofis Çalışanları Üzerine Bir Araştırma, Yüksek Lisans Tezi, Ulusal Tez Merkezi, 426640.
• ÇELEBİ YÜKSEL Tuğba(2018), ABD, İngiltere ve Fransa’da Mobbinge Yönelik Hukuksal Düzenlemelerin Türkiye Ölçeğinde Karşılaştırılması, Yüksek Lisans Tezi, Ulusal Tez Merkezi, 542107.
• ÇETİN, Cemile/ BAĞCI KURT, Nurgül,” Mobbing ve Sonuçlarından Biri: Psikomatik Belirtiler”, Afyon Kocatepe Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, C.18, S.2, Y.2016, s.29-49.
• ÇOPUR, Fatma(2017), Mobbingin Çalışanlar Üzerindeki Etkileri: Türk Hukuk Sisteminde Mobbing, Yüksek Lisans Tezi, Ulusal Tez Merkezi, 469812.
• DABAKOĞLU, Abdul Vahap(2019), Kişiliğin Korunması Hükümleri Çerçevesinde Mobbing, Yüksek Lisans Tezi, Ulusal Tez Merkezi, 585089.
• DALGALIDERE, Ayşegül(2019), Türk Hukukunda Yargıtay Kararları Işığında Psikolojik Taciz(Mobbing), Yüksek Lisans Tezi, Ulusal Tez Merkezi, 550729.
• DANGAÇ, Gönül, “Akademik, Hukuksal, Tıbbi Açıdan Mobbing”, Ceza Hukuku Dergisi, C.4, S.11, Y.2009, s.23-31.
• DEMİR Şamil, “Mobbing Olgusunun Hukuki Değerlendirmesi”, Ankara Barosu Dergisi, S.2, Y.2009, s.139-145.
• DEMİRBAŞ, Timur, İşkence Suçu, 2.Baskı, Seçkin Yayıncılık, Ankara, 2016.
• DOĞANCI, Doğa Ekrem/ ÇAKRAK, Recep, “Hukuki Düzenlemeler Çerçevesinde Psikolojik Taciz(Mobbing) ve İspat Yükü”, Karatahta İş Yazıları Dergisi, S.6, Y.2016, s.77-106.
• ERDEM, Mustafa Ruhan/ PARLAK Benay, “Ceza Hukuku Boyutuyla Mobbing”, Türkiye Barolar Birliği Dergisi, S.88, Y.2010, s.261-286.
• ERGİN, Hediye, “İşyerinde Psikolojik Tacizin İş Hukukunda Ortaya Çıkışı ve Sonuçları- Türk Hukuku, Alman Hukuku ve Yargı Kararları Işığında Bir İnceleme-“, Ceza Hukuku Dergisi, C.4, S.11, Y.2009, s.161-195.
• ERMUMCU, Senem(2011), İşyerinde Psikolojik Taciz, Doktora Tezi, Ulusal Tez Merkezi, 292990.
• GEDİKKAYA, Muhammed Tolga(2013), Kamu Personelinin Maruz Kaldığı Psikolojik Tacizin Önlenmesine Yönelik Mevzuat Analizi, Yüksek Lisans Tezi, Ulusal Tez Merkezi, 332429.
• GÖKÇE TURAN Seda, “İşyerinde Siber Zorbalık Üzerine Bir İnceleme”, Journal of Organizational Behavior Review(JOB Review), C.3, S.1, Y.2021.
• GÖZTEPE ÇELEBİ, Ece, “Anayasa Mahkemesi’nin “Mobbing” Başvurularına İlişkin Kararlarının Değerlendirilmesi”, Anayasa Yargısı, C.31, S.1, Y.2015, s.323-342.
• GÜMÜŞ, Özgem Tuğçe(2015), Psikolojik Taciz (Mobbing): İnsan Hakları İhlallerinin Yeni Bir Biçimi, Yüksek Lisans Tezi, Ulusal Tez Merkezi, 405544.
• GÜN, Gül/ GÜN EVİN, Burcu, “ Mobbingin Türk Hukuku Açısından Değerlendirilmesi”, Journal Entrepreneurship and Management Inquiries Dergisi, C.3, S.4, Y.2019, s.94-107.
• HAFIZOĞULLARI, Zeki/ ÖZEN Muharrem, Türk Ceza Hukuku Özel Hükümler Kişilere Karşı Suçlar, 5.Baskı, Us-A Yayıncılık, Ankara, 2016.
• HÜSEYİNLİ, Namık/ ASLAN ATABAY, Hatice, “Psikolojik Tacizin İçtihatlar Işığında Uygulamadaki Yeri”, İnönü Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, C.8, S.2, Y.2017, s.603-636.
• İLHAN Ümit, “İşyerinde Psikolojik Tacizin(Mobbing) Tarihsel Arka Planı ve Türk Hukuk Sistemindeki Yeri”, Ege Akademik Bakış, C.10, S.4, Y.2010, s.1175-1186.
• KANTARCI, Nihan Gizem(2016), Türk İş Hukukunda Mobbing, Yüksek Lisans Tezi, Ulusal Tez Merkezi, 428465.
• KARAKUŞ, Hatice, “Bir İçerik Analizi Örneği: Çalışma Hayatında Mobbing Olduğuna Kanaat Getiren Yargıtay Kararları” Uluslararası Sosyal Araştırmalar Dergisi, C.6, S.28, Y.2013, s.181-199.
• Kasım Samet(2019), İş Sağlığı Ve Güvenliğinde Mobbing Faktörü Ve Çalışma Hayatına Etkisi: Ostim Sanayi Bölgesi Uygulaması, Yüksek Lisans Tezi, Ulusal Tez Merkezi, 601113.
• KAYA, Ahmet(2013), Yargı Teşkilatında Mobbing Algısı, Tutumu Ve Deneyimi, Yüksek Lisans Tezi, Ulusal Tez Merkezi, 331988.
• KESKİN İŞOĞLU, Benay(2015), Hukuki Boyutuyla İşyerinde Psikolojik Taciz, Ulusal Tez Merkezi, 391620.
• KOCA, Mahmut/ ÜZÜLMEZ İlhan, Türk Ceza Hukuku Özel Hükümler, 5. Baskı, Adalet Yayınevi, Ankara, 2018,
• KURU, Gonca, “Tarihsel Süreçte İnsan Onuruna Kısa Bir Bakış”, Maltepe Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, C.16, S.1,Y.2017, s.179-208.
• KUZGUN, İmge(2014),Türk Ceza Hukuku Açısından Mobbing, Yüksek Lisans Tezi, Ulusal Tez Merkezi, 419171.
• LOKMANOĞLU, Salim Yunus: İşyerinde Psikolojik Taciz-Mobbing-, Seçkin Yayıncılık, 2. Bası, Ankara, 2019.
• ÖZBEK Veli Özer/ DOĞAN Koray/ BACAKSIZ Pınar/ TEPE İlker, Türk Ceza Hukuku Özel Hükümler, 10. Baskı, Seçkin Yayıncılık, Ankara, 2016.
• ÖZDEMİR, Damla(2015), İşçini Haklı Fesih Sebebi Olarak Mobbing Üzerine Bir Değerlendirme, Yüksek Lisans Tezi, Ulusal Tez Merkezi, 379474.
• ÖZER, Ömür(2017), İşyerinde Gerçekleşen Psikolojik Tacizin İş Hukukuna Bakan Yönü İle Analizi, Yüksek Lisans Tezi, Çukurova Üniversitesi, Adana.
• ÖZGENÇ, İzzet, Türk Ceza Hukuku Genel Hükümler, 14. Bası, Seçkin Yayıncılık, Ankara, 2018.
• PALABIYIK, Burak Buğra, Yargı Kararları Işığında Mobbing ve İspatı, Seçkin Yayıncılık, 2. Bası, 2019.
• SAĞUN, Aslıhan(2015), İşyerinde Psikolojik Tacizin (Mobbing) Hukuksal Temelleri Ve Sonuçları, Ulusal Tez Merkezi, 405543.
• SAVAŞ, Fatma Burcu: İşyerinde Manevi Taciz, Beta Yayınları, İstanbul, 2007.
• SOYASLAN, Doğan, Ceza Hukuku Özel Hükümler,11. Baskı, Yetkin Yayınları, Ankara, 2016.
• TAŞKIN, Ahmet(2016), İş Hukuku Açısından İşyeri ve İşletmelerde Mobbing, Doktora Tezi, Ulusal Tez Merkezi,422640.
• TAŞKIN, Ahmet, “İşyerinde Mobbingin Ceza Hukuku Bakımından Değerlendirilmesi”, Çalışma ve Toplum Ekonomi ve Hukuk Dergisi, S.44, C.1, Y.2015, s.221-258.
• TAŞKIN, Ahmet, “Mobbing Davalarında İspat Sorunu”, Gazi Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, C.20, S.2, Y.2016, s.391-437.
• TEZCAN, Durmuş, ERDEM, Mustafa Ruhan/ ÖNOK Murat, Teorik ve Pratik Ceza Özel Hukuku, 17. Baskı, Seçkin Yayıncılık, Ankara, 2019.
• TINAZ, Pınar, “İşyerinde Psikolojik Taciz(Mobbing): Kavram, Süreç, Tanı ve Çözüm Önerileri”, Ceza Hukuku Dergisi, C.4, S. 11, Y.2009, s.11-22.
• TUTAR, Hasan/ USLU Ferhat, Mobbing Hukuku(Mobbing, Hukuksal Sonuçları ve Mobbing ile İlgili Yargı Kararları), Adalet Yayınevi, 1. Bası, 2018.
• ULUSOY, Zeynep Duygu, “Mobbing Suç Tipi İçin Bir Analiz Denemesi”, Türkiye Barolar Birliği Dergisi, S.105, Y.2013, s.129-170.
• ÜNVER, Yener, “Ceza Hukuku Açısından Mobbing, Stalking ve Cinsel Taciz Eylemleri”, Ceza Hukuku Dergisi, C.4, S.11, Y.2009, s.101-127.
• ÜRGENÇ, Candan(2018), İşçi İşveren İlişkilerinde Mobbing, Ulusal Tez Merkezi, 517809.
• VATANOĞLU, Elif, “İşyerinde Duygusal Taciz(Mobbing) ile İlgili Araştırma Perspektifleri”, Ceza Hukuku Dergisi, C.4, S.11, Y.2009, s.85-99.
• YARDIMCIOĞLU, Didem, “Türk İş Hukukunda İşyerinde Şiddet ve Uygulanacak Hukuki Yaptırımlar”, İnternational Journal of Social and Humanities Sciences, C.2, S.2, Y.2018, s.144-160.
• YENERER ÇAKMUT, Özlem, “ Cinsel Taciz Suçu ve Ceza Muhakemesi Kanunu’na Göre Bilirkişilik Kurumu”, Ceza Hukuku Dergisi, C.4, S.11, Y.2009, s.129-160.
• YOKUŞ SEVÜK, Handan, “5237 Sayılı Türk Ceza Kanunu’nda Eziyet Suçu”, İstanbul Hukuk Mecmuası(İUHFM) (Prof. Dr. Füsun Sokullu-Akıncı’ya Armağan), C.LXX1, S.1, Y.2013, s.1273-1290.
• YUVALI, Ertuğrul, ”Mobbingin Psiko-Sosyal Sağlık ve İş Sağlığı Bakımından Sonuçları ve Mobbing Mağdurunun Başvurabileceği Hukuki Çareler”, İnönü Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi (Özel Sayı), C.2, Y.2015, s.723-738.