Historical Development of International Criminal Jurisdiction from the Perspective of the Supremacy of Law

Yıl 2023, Cilt: 6 Sayı: 2, 705 - 729, 29.12.2023

Cem Ümit Beyoğlu

Öz

In the historical development of the international criminal justice, critisms, problems and interpretations on the established courts and proceedings has a significant place in terms of ensuring of international criminal justice. Therefore, in the continuation of the process that started with the Nuremberg trials, it is a necessity to evaluate the characteristics and case-laws of the Former Yugoslavia Tribunal and the Rwanda Tribunal and to reveal the doctrinal views on these courts for the development of the International Criminal Tribunal. First of all, the ICC should be shaped by taking into account the criticisms of "victor’s justice" and "no crime and punishment without law" against the Nuremberg trials. Therefore, it should be ensured that the definitions, elements and contents of the crimes that will be subject to the ICC's judgment as an international crime should be properly regulated and trials be conducted in accordance with the principle of "no crime and punishment without law". In addition, it should be secured that every possible crime that will harm the international community is taken into account in the regulation of international crimes, so that no international crime goes unpunished. In particular, ensuring that as many states as possible become parties to the Rome Statute, which established the ICC, is crucial in terms of increasing the legitimacy of the international criminal justice system.

Anahtar Kelimeler

Supremacy of Law, Independence of the Judiciary, Right to a Fair Trial.

Hukukun Üstünlüğü Perspektifinden Uluslararası Ceza Yargısının Tarihsel Gelişimi

Öz

Uluslararası ceza yargısının tarihsel gelişimi bağlamında kurulan mahkemelerin ve yapılan yargılamaların eleştirileri, sorunları ve bunlara yönelik yorumlar, uluslararası ceza adaletinin sağlanması açısından çok önemli bir yere sahiptir. Dolayısıyla Nürnberg yargılamaları ile başlayan sürecin devamında Eski Yugoslavya Mahkemesi ile Ruanda Mahkemesi’nin özelliklerinin ve içtihatlarının da değerlendirilmesi ve bu mahkemelere yönelik doktrin görüşlerinin de ortaya konulması, Uluslararası Ceza Mahkemesi’nin gelişimi bakımından önemli bir ihtiyaçtır. İlk olarak Nürnberg yargılamalarına yönelik, “galiplerin adaleti” ve “kanunsuz suç ve ceza olmaz” eleştirilerinin göz önünde bulundurularak UCM’nin şekillendirilmesi gerekmektedir. Dolayısıyla uluslararası suç olarak UCM yargısına tabi tutulacak suçların tanımlarının, unsurlarının ve içeriklerinin düzgün bir şekilde düzenlenerek “kanunsuz suç ve ceza olmaz” ilkesine uygun şekilde yargılama yapılması sağlanmalıdır. Buna ek olarak, uluslararası topluma zarar verecek olan her muhtemel suçun uluslararası suçların düzenlenmesinde dikkate alınması ve böylelikle hiçbir uluslararası suçun cezasız kalmaması teminat altına alınmalıdır. Özellikle UCM’yi kuran Roma Statüsü’ne mümkün olduğunca çok devletin taraf olmasının sağlanması, uluslararası ceza yargısının meşruiyetinin arttırılması bakımından son derece önemlidir.

Anahtar Kelimeler

Hukukun Üstünlüğü, Yargı Bağımsızlığı, Adil Yargılanma Hakkı

Kaynakça

• Aksar, Yusuf. Evrensel Yargı Kuruluşları, Seçkin Yayınları, Ankara, 2007.
• Alibaba, Arzu. “Uluslararası Ceza Mahkemesinin Kuruluşu” Ankara Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, S. 1, 2000, s. 181-207.
• Alpkaya, Gökçen. Eski Yugoslavya İçin Uluslararası Ceza Mahkemesi, Turhan Kitabevi, Ankara, 2002.
• Azarkan, Ezeli. Nuremberg’ten La Haye’ye: Uluslararası Ceza Mahkemeleri, Beta Yayınları, İstanbul, 2003.
• Azarkan, Ezeli. “Uluslararası Ceza Mahkemelerinde Savaş Suçları”, Hukuk ve Adalet Eleştirel Hukuk Dergisi, S. 1, 2004, s. 53-76. Azarkan (n 9)
• Başak, Cengiz. Uluslararası Ceza Mahkemeleri ve Uluslararası Suçlar, Turhan Kitabevi, Ankara, 2003.
• Booth, Cheerie. “Uluslararası Ceza Divanı’ndan Beklenenler ve Muhtemel Sorunlar: Yugoslavya ve Ruanda’dan Çıkarılan Dersler”, in: Nürnberg’ten Lahey’e Uluslararası Ceza Adaletinin Geleceği (Ed. Philippe Sands, Çev. Hazal Ungan Çalışkan), Alfa İnceleme, İstanbul, 2016, s. 127-150.
• Cassese, Antonio. “The Statute of the International Criminal Court: Some Preliminary Reflections”, European Journal Of International Law, Vol. 10, Issue. 1, 1999, s. 144–171.
• Clapham, Andrew. “Karmaşıklık, Suç Ortaklığı ve Tamamlayıcılık: Nürnberg Duruşmalarından Yeni Uluslararası Ceza Divanı’nın Şafağına Doğru”, in: Nürnberg’ten Lahey’e Uluslararası Ceza Adaletinin Geleceği (Ed. Philippe Sands, Çev. Hazal Ungan Çalışkan), Alfa İnceleme, İstanbul, 2016, s. 35-62.
• Çebi, Sezgin Seymen. Anayasalcılık ve “Politik Olan”, Adalet Yayınları, Ankara 2021. Değirmenci, Olgun / Mavuş, Ali, Uluslararası Ceza Hukukunda Saldırı Suçu, Seçkin Yayınları, Ankara, 2016.
• Doğru, Osman / Nalbant, Atilla. İnsan Hakları Sözleşmesi – Açıklama ve Önemli Kararlar, I. Cilt, 2. Baskı, Legal Yayınları, İstanbul, 2013.
• Elban, Hasan Kemal. “Ruanda’dan İnsanlığa Kalan Miras ya da Ruanda Uluslararası Ceza Mahkemesi Zevahiri Kurtarabilecek mi?”, Hukuk ve Adalet Eleştirel Hukuk Dergisi, S. 1, 2004, s. 107-117.
• Erdal, Selcen. Uluslararası Ceza Mahkemesinin Devlet Egemenliğine Etkisi, Yetkin Yayınları, Ankara, 2010.
• Eren, Abdurrahman. Anayasa Hukuku Dersleri, 4. Baskı, Seçkin Yayınları, Ankara, 2022.
• Eser, Albin. “Uluslararası Ceza Mahkemesi’nin Kurulması: Roma Statüsünün Ortaya Çıkışı ve Temel Özellikleri”, in: Uluslararası Ceza Divanı, (Yayına Hazırlayan: Feridun Yenisey), Arıkan Yayınları, İstanbul, 2007, s. 3-35.
• Gözler, Kemal. Türk Anayasa Hukuku, 3. Baskı, Ekin Yayınları, Bursa, 2019.
• Güneysu, Gökhan. Uluslararası Hukukta Amirin Emri, On İki Levha Yayınları, İstanbul, 2015.
• İnceoğlu, Sibel. İnsan Hakları Avrupa Mahkemesi Kararlarında Adil Yargılanma Hakkı, 4. Baskı, Beta Yayınları, İstanbul, 2013.
• İnceoğlu, Sibel. “Adil Yargılanma Hakkı”, in: İnsan Hakları Avrupa Sözleşmesi ve Anayasa, 3. Baskı, Beta Yayınları, İstanbul, 2013, s. 209-286.
• Kaplan, Fatih Halil. “Ruanda ve Eski Yugoslavya Uluslararası Ceza Mahkemesi Kararlarında Soykırım Suçu”, Uyuşmazlık Mahkemesi Dergisi, S.3, 2013, s. 106-129.
• Karakehya, Hakan. “Uluslararası Ceza Mahkemesi ve Uygulanabilir Hukuk” Ankara Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, C. 57, S. 2, 2008, s. 133-164. 727
• Koç Başar, Cansu. Roma Statüsü Bağlamında İnsanlığa Karşı Suçlarda Devlet Politikası On İki Levha Yayınları, İstanbul, 2019.
• Kul, Muhammet Celal. Uluslararası Ceza Mahkemesi ve Uluslararası Tecavüz (Saldırı) Suçu, On İki Levha Yayınları, İstanbul, 2016.
• Overy, Richard “Nürnberg Duruşmaları: Uluslararası Hukukun İnşası”, in: Nürnberg’ten Lahey’e Uluslararası Ceza Adaletinin Geleceği (Ed. Philippe Sands, çev. Hazal Ungan Çalışkan), Alfa İnceleme, İstanbul, 2016, s. 13-33.
• Önok, R. Murat. Tarihi Perspektifiyle Uluslararası Ceza Divanı, Turhan Kitabevi, Ankara, 2003.
• Özel, Kadir Can. “Daimi Bir Uluslararası Ceza Mahkemesinin Kuruluşuna Giden Yol”, in: Türkan Rado’nun Anısına Armağan (Ed. Abuzer Kendigelen), On İki Levha Yayınları, İstanbul, 2020, s. 1027-1046.
• Özenç, Berke. Hukuk Devleti, İletişim Yayınları, İstanbul 2014.
• Poroy, Nazım. Nüremberg Davası, Milli Eğitim Basımevi, Ankara, 1948.
• Poyraz, Yasin / Önen, Vehip Ömer. “Uluslararası Ceza Yargısının Gelişiminde Uluslararası Ceza Mahkemesinin Rolü”, Yıldırım Beyazıt Hukuk Dergisi, S. 1, 2019, s. 187-222.
• Sağlam, Abdi. “Uluslararası Yargılama Faaliyetleri Bağlamında Eski Yugoslavya Uluslararası Ceza Mahkemesinin Değerlendirilmesi”, Türkiye Adalet Akademisi Dergisi, C. 20, S. 6, 2015, s. 567-594.
• Sands, Philippe. “Pinochet’den Sonra: Ulusal Mahkemelerin Rolü”, in: Nürnberg’ten Lahey’e Uluslararası Ceza Adaletinin Geleceği (Ed. Philippe Sands, Çev. Hazal Ungan Çalışkan), Alfa İnceleme, İstanbul, 2016, s. 63-91.
• Sarıgüzel, Hacı. “Uluslararası Ceza Mahkemesi”, Uyuşmazlık Mahkemesi Dergisi, C. 3, S. 1, 2014, s. 230-273.
• Schabas, William A. Uluslararası Ceza Mahkemesine Giriş, (Çeviren: Gülay Arslan), 2. Baskı, Legal Yayınları, İstanbul, 2007.
• Şahin Akdemir, Merve. “Egemenlik ve Evrensel Yargı Yetkisi İlişkisinin Uluslararası Ceza Hukuku Boyutu” Anadolu Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, C. 8, S. 2, 2022, s. 261- 275.
• Şen, Ersan. Uluslararası Ceza Mahkemesi, Seçkin Yayınları, Ankara, 2009.
• Tezcan, Durmuş. “Uluslararası Suçları Kovuşturmada Katedilen Yol: Uluslararası Nüremberg Askeri Mahkemesinden Eski Yugoslavya Uluslararası Ceza Mahkemesine”, in: Kenan Tunçomağ’a Armağan, Beta Yayınları, İstanbul, 1997, s. 481-490.
• Tezcan, Durmuş / Erdem, Mustafa Ruhan / Önok, R. Murat. Uluslararası Ceza Hukuku, 3. Baskı, Seçkin Yayınları, İstanbul-İzmir, 2015.
• Hukukun Üstünlüğü Perspektifinden Uluslararası Ceza Yargısının Tarihsel Gelişimi Topal, Ahmet Hamdi. “Uluslararası Ceza Mahkemesinin Mavi Marmara Kararı ve Kararın Uluslararası Hukuk Açısından Değerlendirilmesi”, Marmara Üniversitesi Hukuk Fakültesi Hukuk Araştırmaları Dergisi, C. 21, S. 2, 2015, s. 481-508.
• Uysal, Gizem. Nürnberg Mahkemesi’nden Uluslararası Ceza Mahkemesi’ne Savaş Suçları, Yetkin Yayınları, Ankara, 2020.