Aile Konutu Niteliğindeki Kiralananın İlamsız İcra Yoluyla Tahliyesinde Ortaya Çıkan Sorunlar

Yıl 2024, Cilt: 7 Sayı: 1, 291 - 319, 30.06.2024

Ferhat Büyükay Bünyamin Kartal

Öz

Bütün yaşam faaliyetlerinin gerçekleştiği bir yer olarak aile konutu niteliğindeki kiralanana ilişkin kira sözleşmesinin kiracı tarafından sona erdirilmesi, diğer eşin rızasına bağlıdır. Eşinin rızası olmaksızın kiracı eş tarafından düzenlenen tahliye taahhüdünün geçerliliği, tahliye taahhüdüne dayalı olarak başlatılan icra takiplerini doğrudan etkilemektedir. Bu bağlamda kiralananın aile konutu olduğu iddiası ve tahliye taahhüdünün geçersizliği, icra mahkemesinde görülen itirazın kaldırılması yargılamasına ve sulh hukuk mahkemesinde açılan tahliye davasına konu edilebilmektedir. Ayrıca şikâyet yoluyla icra mahkemesinde de ileri sürülebilmektedir. Uygulamada kiralananın aile konutu niteliğinin tespiti için aile mahkemesinde tespit davası açılmakta ve bu dava icra mahkemesindeki şikâyet yargılamasında ve sulh hukuk mahkemesinde görülen tahliye davasında bekletici mesele yapılmaktadır. Çalışmamızda aile konutu niteliğindeki kiralananın tahliyesinde ortaya çıkan sorunlar, itirazın kaldırılması, şikâyet yargılaması, sulh hukuk mahkemesinde açılan tahliye davası ve tahliye taahhüdünün geçersizliğine yönelik menfi tespit davası kapsamında ayrı ayrı incelenmiştir.

Anahtar Kelimeler

Aile Konutu, Tahliye Taahhüdü, Bekletici Mesele, Şikâyet, Tahliye Davası

Etik Beyan

Bu çalışmanın, özgün bir çalışma olduğunu; çalışmanın hazırlık, veri toplama, analiz ve bilgilerin sunumu olmak üzere tüm aşamalarından bilimsel etik ilke ve kurallarına uygun davrandığımı; bu çalışma kapsamında elde edilmeyen tüm veri ve bilgiler için kaynak gösterdiğimi ve bu kaynaklara kaynakçada yer verdiğimi; kullanılan verilerde herhangi bir değişiklik yapmadığımı, çalışmanın Committee on Publication Ethics (COPE)' in tüm şartlarını ve koşullarını kabul ederek etik görev ve sorumluluklara riayet ettiğimi beyan ederim. Herhangi bir zamanda, çalışmayla ilgili yaptığım bu beyana aykırı bir durumun saptanması durumunda, ortaya çıkacak tüm ahlaki ve hukuki sonuçlara razı olduğumu bildiririm.

Problems Arising in the Eviction of the Tenancy of the Family Dwelling through Enforcement Without Judgment

Öz

The termination of the tenancy agreement regarding the rented property, which is a family dwelling as a place where all living activities take place, by the tenant depends on the consent of the other spouse. The validity of the eviction commitment issued by the tenant spouse without the consent of the spouse directly affects the enforcement proceedings initiated based on the eviction commitment. In this context, the claim that the tenancy is a family dwelling and invalidity of the eviction commitment can be subject to the proceedings for the dismissal of the objection in the enforcement court and the eviction action. In addition, these objections can also be asserted before the enforcement court through a complaint. In practice, in order to determine that the tenancy is a family dwelling, a declaratory action is filed before the family court, and this action is made a matter of waiting in the complaint proceedings before the enforcement court and the eviction action. In our study, the problems arising in the eviction of the tenancy as a family dwelling are examined separately within the scope of the dismissal of the objection, the complaint proceedings, the eviction action and the negative declaratory action for the invalidity of the eviction commitment.

Anahtar Kelimeler

Family Dwelling, Eviction Commitment, Dilatory Question, Complaint, Eviction Action

Kaynakça

• Acar, Faruk. Aile Hukukumuzda Aile Konutu Mal Rejimleri Eşin Yasal Miras Payı, Seçkin Yayınları, Ankara, 2021.
• Akçaal, Mehmet. “Yargıtay Uygulaması Işığında Yazılı Tahliye Taahhüdü ve Çözüm Önerileri”, Süleyman Demirel Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, C. 12, No. 2, 2002, 949-979.
• Akıntürk, Turgut/Ateş, Derya. Aile Hukuku, Beta Yayınları, İstanbul, 2016.
• Altıntop, Merve. “6098 Sayılı Türk Borçlar Kanunu Kapsamında Yazılı Tahliye Taahhüdü Sebebiyle Tahliye”, Türkiye Adalet Akademisi Dergisi, C. 5, No. 19, 2014, 517-541.
• Armutçuoğlu, Can Yalçın. “Aile Konutuna Sağlanan Koruma ve Aile Konutu Şerhinin Hukuki Niteliği”, Marmara Üniversitesi Hukuk Fakültesi Hukuk Araştırmaları Dergisi, C. 17, No. 1-2, 2011, 413-436.
• Arslan, Ramazan/Yılmaz, Ejder/Taşpınar Ayvaz, Sema/Hanağası, Emel. İcra ve İflâs Hukuku, Yetkin Yayınları, Ankara, 2021.
• Aşık, İbrahim. Medeni Usul Hukukunda Bekletici Sorun, Seçkin Yayınları, Ankara, 2012.
• Atabekoğlu, Fatma. “Konut ve Çatılı İşyeri Kiralarının Kiracıdan Kaynaklanan Sebeplerle Sona Ermesi”, Kazancı Hakemli Dergisi, C. 9, No. 103-104, 2013, 171-182.
• Atalı, Murat/Ermenek, İbrahim/Erdoğan, Ersin. İcra ve İflas Hukuku, Yetkin Yayınları, Ankara, 2023.
• Atalı, Murat/Ermenek, İbrahim/Erdoğan, Ersin. Medeni Usul Hukuku, Yetkin Yayınları, Ankara, 2023.
• Ayanoğlu Moralı, Ahu. İstanbul Şerhi Türk Borçlar Kanunu, Vedat Kitapçılık, İstanbul, 2019.
• Barlas, Nami. “Yeni Türk Medeni Kanunu Hükümleri Çerçevesinde Eşler Arası Hukuki İşlem Özgürlüğü ve Sınırları”, Prof. Dr. Necip Kocayusufpaşaoğlu İçin Armağan, Seçkin Yayınları, Ankara, 2004.
• Belgesay, M. Reşit. Hukuk Muhakemeleri Kanunu Şerhi, Cilt 1, İstanbul, 1949.
• Berger, Bernhard. Schweizerische Zivilprozessordnung Berner Kommentar, ZPO, Band I: Art. 1-149 ZPO; Band II: Art. 150-352 ZPO und Art. 400-406 ZPO, Stämpfli, Bern, 2012.
• Burcuoğlu, Haluk. “6570 S. GKHK’da Tahliye Bildiriminde, Tahliye Gününün Kira Dönemi İçerisinde Bir Gün veya Kira Dönemi Bitim Gününe Rastlaması”, İstanbul Barosu Dergisi, C. 58, No. 10-12, 1984.
• Delipınar, Yusuf. Kiracıdan Kaynaklanan Sebeplerle Konut ve Çatılı İşyeri Kiralarında Sözleşmenin Sona Ermesi, On İki Levha Yayınları, İstanbul, 2014.
• Doğan, Murat. “Türk Medenî Kanunu'nun Evliliğin Genel Hükümleri Bakımından Getirdiği Yenilikler”, Ankara Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, C. 52, No. 4, 2003, 93-129.
• Doğan, Murat. Konut ve Çatılı İşyeri Kira Sözleşmelerinin Sona Ermesi, Adalet Yayınevi, Ankara, 2011.
• Dural, Mustafa/Öğüz, Tufan/Gümüş, Mustafa Alper. Aile Hukuku, Filiz Kitabevi, İstanbul, 2015.
• Erdem, Mehmet. Aile Hukuku, Seçkin Yayınları, Ankara, 2018.
• Eren, Fikret/Dönmez, Ünsal. Eren Borçlar Hukuku Şerhi Cilt IV, Yetkin Yayınları, Ankara, 2023.
• Feyzioğlu, Feyzi Necmeddin. Borçlar Hukuku Akdin Muhtelif Nevileri, İstanbul Üniversitesi Hukuk Fakültesi Yayınları, İstanbul, 1980.
• Fritsche, Jörn. Münchener Kommentar zur ZPO, Herausgeber Wolfgang Krüger, Rauscher, München-Frankfurt, 2020.
• Giger, Hans. Berner Kommentar, Die Miete, Art. 253-273c. Art. 260–266o OR, Stämpfli Verlag, Bern, 2020.
• Giger, Hans. Grundsatzanalyse, Vorbemerkungen und Art. 253-255 OR Schweizerisches Zivilgesetzbuch, Das Obligationenrecht, Die Miete, Art. 253-273c OR, Stämpfli Verlag, Bern, 2013.
• Gökyayla, Emre. “Konut ve Çatılı İşyeri Kiralarına İlişkin Hükümlerin Uygulama Alanı (TBK. m. 339)”, Yaşar Üniversitesi E-Dergisi, C. 8, S. Özel, 2013, 1203-1251.
• Greger, Reinhard. Zivilprozessordnung, Ottoschmidt, Köln, 2024.
• Gümüş, Mustafa Alper. Evliliğin Genel Hükümleri ve Mal Rejimleri, Vedat Kitapçılık, İstanbul, 2008.
• Gümüş, Mustafa Alper. Türk Borçlar Kanunu'na Göre Kira Sözleşmesi, Vedat Kitapçılık, İstanbul, 2012.
• Habscheid, Walther J. Schweizerisches Zivilprozess- und Gerichtsorganisationsrecht – ein Lehrbuch seiner Grundlagen, Basel/Frankfurt, 1990.
• Hasenböhler, Franz. Die Wirkungen der Ehe im allgemeinen, Art. 159-180 Kommentar zum Schweizerischen Zivilgesetzbuch, Das Familienrecht, 1. Abteilung: Das Eherecht (Art. 90-251 ZGB), Schulthess Verlag, Zürich, 1998.
• Hatemi, Hüseyin. Aile Hukuku, On İki Levha Yayınları, İstanbul, 2023.
• Hausheer, Heinz/Reusser, Ruth E./Geiser, Thomas. Die Wirkungen der Ehe im allgemeinen, Art. 159-180 ZGB Schweizerisches Zivilgesetzbuch, Das Familienrecht, Das Eherecht, Stämpfli Verlag AG, Bern, 1999.
• Hüseyin, İhsan. “Aile Konutu: Kavram, Üzerindeki Haklar Ve Korunması”, Ankara Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, C. 67, S. 3 2018, 577-604.
• İnceoğlu, M. Murat. Kira Hukuku, On İki Levha Yayınları, İstanbul, 2014.
• Kılıçoğlu, Ahmet M. Borçlar Hukuku Özel Hükümler, Turhan Kitabevi, Ankara, 2019.
• Kılıçoğlu, Ahmet M. Medeni Kanun'umuzun Aile- Miras- Eşya Hukukuna Getirdiği Yenilikler, Turhan Kitabevi, Ankara, 2014.
• Kiraz, Taylan Özgür. İcra Mahkemesinde İtirazın Kaldırılması, Adalet Yayınevi, Ankara, 2013.
• Kuru, Baki. İcra ve İflas Hukuku El Kitabı, Adalet Yayınevi, Ankara, 2013.
• Muşul, Timuçin. İcra ve İflas Hukukunda; Menfi Tespit ve İstirdat Davası, Adalet Yayınevi, Ankara, 2020.
• Müller, Jürg P. in: Schweizerischer Verband der Immobilienwirtschaft- SVIT (Hrsg.), Das schweizerische Mietrecht Kommentar, Herausgeber Schweiz Svit, Schulthess Verlag, Zürich, 2018.
• Nebioğlu Öner, Şebnem. “Aile Konutunun Özellikleri, Unsurları, Koruma Süresi ve Koruma Nedenleri”, Türkiye Barolar Birliği Dergisi, C. 24, S. 97, 2011, 117-154.
• Ömer Uğur Gençcan, Aile Hukuku, (Ankara: Yetkin Yayınları, 2011).
• Özdemir, Furkan/ Çelik, Yiğit. “Uygulamada Yazılı Tahliye Taahhüdünden Kaynaklanan Sorunlar ve Bunlara İlişkin Çözüm Önerileri”. Ankara Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, S. 73, Nisan 2024), 207-249.
• Özmumcu, Seda. Yargıtay Kararları Işığında Medeni Yargılama Hukukunda Ön Sorun, On İki Levha Yayıncılık, İstanbul, 2019.
• Öztan, Bilge. Aile Hukuku, Turhan Kitabevi, Ankara, 2015.
• Pekcanıtez, Hakan. “Bekletici Sorun (Meselei Müstehire)”, Dokuz Eylül Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, S. 1, 1980, 249-275.
• Pekcanıtez, Hakan/Atalay, Oğuz/Sungurtekin Özkan, Meral/Özekes, Muhammet. İcra ve İflas Hukuku, On İki Levha Yayınları, İstanbul, 2023.
• Pekcanıtez, Hakan/Özekes, Muhammet/Akkan, Mine/Taş Korkmaz, Hülya. Pekcanıtez Usul- Medeni Usul Hukuku, On İki Levha Yayınları, İstanbul, 2017.
• Pekcanıtez, Hakan/Simil, Cemil. İcra İflas Hukukunda Şikâyet, Vedat Kitapçılık, İstanbul, 2017.
• Permann, Richard. OR Kommentar zum Schweizerischen Obligationenrecht, Herausgeber Kostkiewicz, J. K. Wolf, S., Amstutz, M., Fankhauser, R., Orell Füssli Verlag, Zürich, 2023.
• Peter Higi und Christoph Wildisen, Art. 266-268b OR, Die Miete Zürcher Kommentar, (Zürich: Schulthess Verlag, 2020).
• Postacıoğlu, İlhan. İcra ve İflas Hukuku, Fakülteler Matbaası, İstanbul, 1982.
• Postacıoğlu, İlhan/Altay, Sümer. İcra Hukuku Esasları, Vedat Kitapçılık, İstanbul, 2010.
• Rüetschi, Sven. Vorfragen im schweizerischen Zivilprozess, Dike Verlag, Zürcih, 2011.
• Sağlam, İpek. “Konut ve Çatılı İşyeri Kiralarında Yazılı Tahliye Taahhüdü ve Uygulamada Karşılaşılabilecek Sorunlar”, Sakarya Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, C. 11, No. 1, 2023, 29-47.
• Schmid, Ursula. ZGB Kommentar Schweizerisches Zivilgesetzbuch, Herausgeber Jolanta Kren Kostkiewicz, Stephan Wolf, Marc Amstutz, Roland Fankhauser, Orell Füssli Verlag, Zürich, 2021.
• Selçuk, Emre. Konut ve Çatılı İşyeri Kiralarında Kiracıdan Kaynaklanan Tahliye Sebepleri, Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, İstanbul, 2018.
• Sert Sütçü, Selin. “Kiracıdan Kaynaklanan Sebeplerle Kiralanın Tahliyesi: Yazılı Tahliye Taahhüdü (Sorunlar- Çözüm Önerileri)”, Süleyman Demirel Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, C. 13, Sa. 2 (Aralık 2023), 1491-1516.
• Staehelin, Adrian/Bauer, Thomas/Staehelin, Daniel. Bundesgesetz über Schuldbetreibung und Konkurs I (Art. 1-158 SchKG) + II (Art. 159-352 SchKG), Helbing&Lichtenhahn, Basel, 2010.
• Sutter-Somm, Thomas/Seiler, Benedikt. Handkommentar zur Schweizerischen Zivilprozessordnung, Art. 1- 408 ZPO, Schulthess Verlag, Zürich-Basel-Genf, 2021.
• Şıpka, Şükran. Aile Konutu İle İlgili İşlemlerde Diğer Eşin Rızası, Beta Yayınları, İstanbul, 2004.
• Uygur, Turgut. Türk Borçlar Kanunu Şerhi, Seçkin Yayınları, Ankara, 2013.
• Vock, Dominik/Müller, Danièle. SchKG-Klagen nach der Schweizerischen ZPO, Schulthess Verlag, Zürich, 2012.
• Wendtland, Holger. BeckOK ZPO, Herausgeber Volkert Vorwerk, Christian Wolf, C.H.Beck, München, 2020.
• Wey, Rainer. Kommentar zur Schweizerischen Zivilprozessordnung (ZPO), Herausgeber Thomas Sutter-Somm, Franz Hasenböhler, Christoph Leuenberger, Schulthess Verlag, Zürich-Basel-Genf, 2016.
• Wöstmann, Heinz. Zivilprozessordnung, Herausgeber İngo Saenger, Nomos, Baden-Baden, 2023.
• Yavuz, Cevdet/Acar, Faruk/Özen, Burak. Türk Borçlar Hukuku Özel Hükümler, Beta Yayınları, İstanbul, 2014.
• Yılmaz, Süleyman. Medeni Hukuk Cilt III Aile Hukuku, Yetkin Yayınları, Ankara, 2023.
• Zeiter, Alexandra/Schlumpf, Michael. Personen- und Familienrecht–Partnerschaftsgesetz Art. 1-456 ZGB–PartG, CHK- Handkommentar zum Schweizer Privatrecht, Schulthess Verlag, Zürich, 2016.