Nullity of the Contract of Renunciation of Inheritance

Yıl 2025, Cilt: 8 Sayı: 2, 600 - 624

Pınar Aktaş Avci

Öz

A legal transaction is lawful only if it adheres to the formal and substantive standards established by law. The criteria governing inter vivos legal transactions are likewise relevant to mortis causa dispositions. The inheritance renunciation agreement is a legal arrangement made after someone's death, where a potential heir gives up some or all of their rights to inherit from the deceased, and this agreement must follow specific legal rules set by Turkish law.
This research examines circumstances that make the agreement null and invalid, including non-compliance with formal requirements, lack of legal capacity of the parties, flaws of will (such as error, fraud, or duress), and breaches of law and morals. Additionally, instances in which the renunciation may be considered immediately null under Article 529 of the Turkish Civil Code are also discussed. Furthermore, we have assessed conditions that might lead to the annulment of the renunciation agreement.
To prevent the invalidation of a renunciation of inheritance agreement, it is essential that the agreement be meticulously crafted in accordance with the legal stipulations regarding form, permission, and substance.

Anahtar Kelimeler

Disposition mortis causa , Contract of renunciation of inheritance , Nullity.

Mirastan Feragat Sözleşmesinin Hükümsüzlüğü

Öz

Hukuki işlemlerin geçerli olabilmesi için kanunun aradığı şekil ve içerik şartlarına uygun şekilde yapılması gerekir. Sağlararası hukuki işlemler için aranan şartlar ölüme bağlın tasarruflar için de geçerlidir. Miras bırakan ile olası mirasçı arasında yapılan ve mirasçının gelecekte doğabilecek miras hakkından kısmen ya da tamamen vazgeçmesini konu alan ölüme bağlı bir tasarruf niteliğindeki mirastan feragat sözleşmesinin geçerliliği kanunlarımızda yer alan düzenlemeler çerçevesinde hem şekli hem de maddi koşullara bağlıdır.
Çalışma kapsamında; sözleşmenin şekil şartlarına aykırı düzenlenmesi, tarafların ehliyetsizliği, irade sakatlıkları (yanılma, aldatma, korkutma), hukuka ve ahlaka aykırılık halleri ile TMK m. 529’da yer alan özel hükümler doğrultusunda feragatin kendiliğinden geçersiz sayılabileceği durumlar değerlendirilmiştir. Bunun yanında mirastan feragat sözleşmesinin iptaline sebep olabilecek hallere de değinilmiştir.
Mirastan feragat sözleşmesinin geçersiz sayılmaması için, sözleşmenin şekil, irade ve içerik bakımından kanunun aradığı şartlara uygun olarak hazırlanması büyük önem taşımaktadır.

Anahtar Kelimeler

Ölüme bağlı tasarruf , Mirastan feragat sözleşmesi , Hükümsüzlük

Kaynakça

• Akça, Neslihan. İvazlı Miras Sözleşmeleri. Gazi Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Doktora Tezi, 2020.
• Albaş, Hakan. “Mirastan Feragat Sözleşmesi ve Hükümlerine İlişkin Bazı Sorunlar.” Dokuz Eylül Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, C. 9, Özel Sayı, 2007, s. 535-552.
• Antalya, O. Gökhan. Mirastan Feragat Sözleşmesi. Alkım, İstanbul, 1999.
• Antalya, Gökhan. Borçlar Hukuku Genel Hükümler, İstanbul, Beta Basım Yayın, 2012.
• Antalya, O. Gökhan / Sağlam, İpek. Miras Hukuku C. III. Genişletilmiş 5. Baskı, Seçkin Yayıncılık, Ankara, 2021.
• Arslan, Merve. “Yargıtay Kararları ve Doktrin Tartışmaları Işığında Ölüme Bağlı Tasarrufların İptal Sebeplerinin Değerlendirilmesi.” Necmettin Erbakan Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, C.5, S.2, 2022, s. 693-717.
• Atlan, Hülya. “İsviçre Hukuku’ndaki Değişiklikler Işığında Ayırt Etme Gücüne Sahip Kısıtlının Mirasbırakan Sıfatıyla Miras Sözleşmesi Yapabilmesine İlişkin Düşünceler.” Türkiye Adalet Akademisi Dergisi, C.8, S. 31, 2017, s. 349 – 370
• Atlı, Banu. Ölüme Bağlı Tasarrufların Hükümsüzlüğü ve Hükümden Düşmesi. 1. Baskı, Seçkin Yayınevi, Ankara, 2017.
• Avcı Braun, Cihan / Tekben, Tuğçe. “Miras Sözleşmesinde Tarafların Ehliyet Durumu ve Ehliyetsizliğe Bağlanan Hukuki Sonuçlar.” Türk Alman Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, C. IV, S. 2, 2022, s. 407 – 484.
• Ayan, Mehmet. Miras Hukuku. 10. Baskı, Adalet, Ankara, 2020.
• Aybay, Aydın / Aybay, Mehmet Erdem. Miras Hukuku Dersleri. Filiz Kitabevi, İstanbul, 2023.
• Ayiter, Nûşin / Kılıçoğlu, Ahmet M. Miras Hukuku. 3. Baskı, Savaş Yayınları, Ankara 1993.
• Ayiter, Nuşin. Miras Hukuku. 4. Baskı, Sevinç Matbaası, Ankara, 1978.
• Baygın, Cem. “Ölüme Bağlı Tasarruflarda Yorum.” Atatürk Üniversitesi Erzincan Hukuk Fakültesi Dergisi, C. IV, S. 1-2, 2000, 567-594.
• Baygın, Cem. Türk Miras Hukukunda Alacaklıların Korunması. Seçkin Yayınevi, Ankara, 2005.
• Bıçakcı, Levent. Mirastan Feragat Sözleşmesi. Vedat, İstanbul, 1999.
• Bülent Köprülü. Miras Hukuku Dersleri I, Mirasçılar, Ölüme Bağlı Tasarruflar. Fakülteler Matbaası, İstanbul, 1975-1976.
• Çabri, Sezer. Miras Hukuku Şerhi (TMK m. 495-574) Cilt-I. 2. Baskı, On İki Levha Yayıncılık, İstanbul, 2022.
• Dalamanlı, Lütfü. Miras Hukuku ve Tatbikatı. Kazancı Hukuk Yayınları, İstanbul, 1983.
• Deniz, Hande. “Boşanmanın Mirastan Feragat Sözleşmesine Etkisinin Değerlendirilmesi.” Türkiye Barolar Birliği Dergisi, 170, 2024 s. 307-332.
• Dinçer, Seher Serap. Mirastan Feragat Sözleşmesi ve Hukuki Sonuçları. Galatasaray Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Yüksek Lisans Tezi, 2009.
• Doğan, Hande. “Anayasa Mahkemesi’nin Türk Medeni Kanunu 181/II Hükmüne İlişkin Karar İncelemesi İstanbul Aydın Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi C. 2 S. 3, 2016, s. 137-148.
• Doğan, İzzet. “Boşanma Davası Esnasında Davacının Ölmesi Halinde Sağ Kalan Eşin Mirasçılığı (TMK m. 181).” Legal Hukuk Dergisi, C. 4, S.40, 2006/, s. 1031-1037.
• Doruk, Gönen. “Mirastan İvazlı Feragat Edenin ve Mirasçılarının Tereke Alacaklılarına Karşı Sorumluluğu.” İstanbul Hukuk Mecmuası, C.81, S.2, 2023, s. 411-436.
• Dural, Mustafa. Miras Sözleşmeleri. Fakülteler Matbaası, İstanbul, 1980.
• Dural, Mustafa / Öz, Turgut. Türk Özel Hukuku Cilt IV Miras Hukuku. 18. Baskı, Filiz Kitabevi, İstanbul, 2024.
• Dursun Karaahmetoğlu, Şeyda. Mirastan Feragat Sözleşmesinin Hükümden Düşmesi ve Sonuçları. Filiz, İstanbul, 2023.
• Eren, Fikret. “Ölüme Bağlı Tasarruflarda İstenilerek Yapılan İrade Sakatlıkları.” Adalet Dergisi, C. 54, S. 11, 1963, s.1272-1278.
• Eren, Fikret. Türk Hukuku’nda Ölüme Bağlı Tasarrufların İptali Davası. Ankara Üniversitesi Yayınları, Ankara, 1966.
• Eren, Fikret / Yücer Aktürk, İpek. Türk Miras Hukuku. 4. Baskı, Yetkin Yayınevi, Ankara, 2024.
• Escher, Arnold. Miras Hukuku, Medeni Kanun Şerhi. Çev. Sabri Şakir Ansay, Yeni Cezaevi Basımevi, Ankara, 1949.
• Gençcan, Ömer Uğur. Miras Hukuku. 3. Baskı, Yetkin Yayınevi, Ankara, 2016.
• Günay, Erhan. Miras Hukukunda Mirasçıların Sorumluluğu ve Alacaklıların Korunması. Seçkin Yayınevi, Ankara, 2019.
• Hatemi, Hüseyin. Miras Hukuku. 9. Baskı, XII Levha, İstanbul.
• İmre, Zahit / Erman, Hasan. Miras Hukuku. 17. Basım, Der Yayınevi, İstanbul, 2024.
• İnan, Ali Naim / Ertaş, Şeref / Albaş, Hakan. Türk Medeni Hukuku Miras Hukuku. 11. Bası, Seçkin Yayınevi, İstanbul, 2022.
• İşgüzar, Hasan / Demir, Mehmet / Yılmaz, Süleyman. Miras Hukuku. Yetkin Yayınevi, Ankara, 2019.
• Kartal, Dilşah Büşra. “Mirastan Feragat Sözleşmesinden Miras Sözleşmesine Özgü Sebeplerle Dönme”, İnönü Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, C. XIV, S. 1, 2023, s. 209-271.
• Kocayusufpaşaoğlu, Necip. Miras Hukuku. 2. Baskı, Filiz Yayınevi, İstanbul, 1978.
• Oğuzman, M. Kemal. Miras Hukuku. 6. Baskı, Filiz, İstanbul, 1995.
• Oğuzman, M. Kemal/ Öz, Turgut. Borçlar Hukuku Genel Hükümler Cilt 1. 22. Baskı, Vedat Kitapçılık, İstanbul,2024.
• Öztan, Bilge. Miras Hukuku. 11. Baskı, Yetkin, Ankara, 2020.
• Öztan, Bilge/ Öztan, Fırat. “Ölüme Bağlı Tasarruflara İlişkin Medeni Kanun’daki ve Noterlik Kanunu’ndaki Şekil Şartları.”Ankara Üniversitesi. Hukuk Fakültesi Dergisi, C. 65 S. 4, 2016, s.3585-3615.
• Özuğur, Ali İhsan. Açıklamalı İçtihatlı Tenkis, Mirasta Denkleştirme ve Muvazaa Davaları. 4. Baskı, Adalet Yayınevi, Ankara, 2013.
• Özuğur, Ali İhsan. Türk Medeni Kanunundan Önce ve Sonra Miras Hukuku Cilt 2. 4. Baskı, Seçkin Yayınevi, İstanbul, 2016.
• Sarı Fidan, Özlem. “Mirasçılık Sıfatını Kaybedenlerin Miras Ortaklığı ile İlişkileri.” Gazi Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, C. 19, S. 2, 2015, s. 149-164.
• Serozan, Rona. Sağlararası İşlem Yoluyla Ölüme Bağlı Kazandırma. Fakülteler Matbaası, İstanbul, 1979.
• Serozan, Rona / Engin, Baki İlkay. Miras Hukuku. 8. Baskı, Seçkin Yayıncılık, İstanbul, 2022.
• Sert Sütçü, Selin. Miras Bırakanın Muvazaalı Hukuki İşlemleri ve Sonuçları. 3. Baskı, Seçkin Yayınevi, Ankara 2024.
• Sürmeli, Mehmet Can. Mirastan Feragat Sözleşmesi. Hacı Bayram Veli Üniversitesi Lisansüstü Eğitim Enstitüsü, Yüksek Lisans Tezi, 2022.
• Şener, Esat. Eski ve Yeni Miras Hukuku Şerh, Seçkin Kitabevi, Ankara, 1988.
• Tekinay, Selahattin Sulhi / Akman, Sermet / Burcuoğlu, Haluk/ Altop, Atilla. Borçlar Hukuku Genel Hükümler, Filiz Kitabevi, İstanbul, 1993.
• Topuz, Gökçen. “Boşanma Davası Sırasında Eşlerden Birinin Ölmesi Halinde Mirasçıların Davaya Devam Etmelerinin Usul Hukuku Bakımından Yol Açtığı Sorunlar.” Türkiye Adalet Akademisi Dergisi, C.3, S.10, 2012, s. 69-94.
• Topuz, Seçkin. “Boşanma Davasında Sağ Kalan Eşin Mirasçılık Sıfatını Kaybetmesinin (TMK m.181f.2) Miras Hakkını Koruyan Anayasa’nın 35. Maddesi Yönünden İncelenmesi.” İstanbul Üniversitesi Hukuk Fakültesi Mecmuası, C. LXX, S. 2, 2012, s. 221-256.
• Tuhr, Andreas von. Borçlar Hukukunun Umumî Kısmı. 2. Baskı, Yargıtay Yayınları, Ankara, 1983.
• Tunçomağ, Kenan. Borçlar Hukuku Genel Hükümler (Genel Hükümler) C. 1, 3. Baskı, İstanbul, 1968.
• Turan, Gamze. Ölüme Bağlı Tasarrufların Hükümsüzlüğü. Turhan Kitabevi, Ankara, 2009.
• Yelmen, Adem. “Ölüme Bağlı Tasarrufun İptali Davasının Davada Yer Almayan İlgililer Üzerindeki Etkisi.” Ankara Hacı Bayram Veli Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, C. 26, S.1, 2022, s. 69-105.
• Yıldırım, Kamil. “Ölüme Bağlı Tasarruflarda Koşullar ve Hukuka Aykırılık.” Erzincan B. Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, C. 35, S. 2, 2019, s. 311-326.
• Zorlu, Süheyla. “Ölüme Bağli Tasarruflarda Yokluk ve Kesin Hükümsüzlüğe İlişkin Genel Bir Değerlendirme.”İnönü Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, C. 16, S. 1, 2025, s. 153-166.