Okul Öncesi Dönemde Sürdürülebilir Mimarlık Kavramı: Yapılı Çevre Eğitimi

Yıl 2019, Cilt: 1 Sayı: 1, 1 - 12, 16.09.2019

Çimen Özburak

Öz

İnsanlar doğanın parçası olarak dünyaya gelir, bu sebeple doğal çevresinden ayırmak doğru değildir. Özellikle oyuna ihtiyaç duyulan erken çocukluk döneminde doğal çevre ile iç içe olmak hem bireyin gelişimi hem de doğayı erken yaşta deneyimleyebilmesi için önemlidir. “Doğayı korumak doğayı anlamakla başlar”. Çevre sorunlarının gündemde olduğu son yıllarda “sürdürülebilirlik” sıkça karşılaştığımız kavramlardandır. Doğumdan ölüme kadar olan süreçte yaşadığımız çevreyi korumak ve kendimizden sonraki nesile temiz şekilde bırakmak bir zorunluluktur. Bu çerçevede, çevre eğitiminin önemi iyice ortaya çıkmaktadır. Çevre hassasiyeti gelişmemiş, alışkanlıkları artık yerleşmiş yetişkinlere bu bilinci kazandırmak ve yaşamlarını şekillendirmelerini istemek neredeyse imkansızdır. Oysa çocukluk döneminde kazanılan doğru bilgilerin yaşam boyu bireyleri etkilediği bilinmektedir. Bu prensibinden hareketle erken çocukluk dönemine eklenecek çevre eğitimi ileride yaşanabilecek çevre sorunlarına çözüm olabilecektir. Günümüzde dünyada ve ülkemizde bir çok okulda çevre eğitimi müfredatlara girmeye başlamıştır ancak bu eğitimler yalnızca doğal çevre eğitimini içermektedir. Çevrenin yapılı ve doğal olmak üzere ikiye ayrıldığı düşünüldüğünde müfredatların eksikliği ortaya çıkmaktadır. Yapılan çalışmada amaç doğal çevre eğitimine yapılı çevre ilkelerini dahil ederek çevre eğitim programlarının tamamlanmasını sağlamaktır. Tüm bu ilkeleri içeren eksiksiz bir çevre eğitiminde okul ortamı ve yapısı büyük önem taşımaktadır. Çalışmada, okul binalarının çevre eğitimi üzerindeki etkileri, çeşitli örneklerle birlikte literatür tarama yöntemi kullanılarak incelenmiştir. Seçilen örnekler, LEED yeşil bina sertifikasyon sisteminin dört ana kriterine göre analiz edilmiştir. Özellikle çocukların erken dönemde kendi okul yapılarında sürdürülebilir sistemleri görüp, kullanıp deneyimleme şansını buldukları mimari yapılar kullanılmıştır. Eğitici materyal olarak kullanılan ve eğitim aracına dönüşebildiği örneklere de yer verilmiştir. Çocukların içinde bulunduğu mekanı veya yapıyı algılaması, çevre ile ilişkisini kurabilmesi, mimari öğeler hakkında küçük yaşlardan bilinç sahibi olmasına katkı sağlamaktadır. Bu da ileriki yaşlarında talep edecekleri yapılar hakkında söz sahibi olabilmelerine, nitelikli mimarinin gelişmesine ve çevre duyarlı sistemlere sıcak bakmalarına altyapı oluşturacaktır

Anahtar Kelimeler

okul öncesi, sürdürülebilir eğitim ve yapıları, yapılı çevre eğitimi

The Concept of Sustainable Architecture in Pre-School Period: Built Environment Education

Öz

People are born as part of nature, so it is not right to tear off them from their natural environment. Especially in early childhood, when the play is needed, being intertwined with the natural environment is important for both the development of the individual and the experience of nature at an early age. Protecting nature begins with understanding nature. “Sustainability” is one of the most important concepts we have heard in recent years. It is imperative that we protect our environment from birth to death and leave it clean to the next generation. In this case, the importance of environmental education is become clearly. It is almost impossible for adults who have not developed environmental sensitivity and habits to settle this awareness and ask them to shape their lives. However, it is known that accurate information gained during childhood affects individuals throughout life. Based on this principle, environmental education that will be added to early childhood will be a solution for future environmental problems. Today, in many schools in the world and in our country, environmental education has started but these type of programs include only natural environment elements. The environment is divided into two part as built and natural. The aim of this study is to add the built environment principles to natural environmental education for environmental education programs. The school environment and structure are of most important in a complete environmental education that includes all these principles. In this study, the effects of school buildings on environmental education are examined by using the literature review method along with various examples. The selected examples in the study were analyzed according to the four main criteria of the LEED green building certification systems. At the scope of this study, sustainable pre-school education structures in the world and especially the architectural structures in which children had the chance to see, use and experience sustainable systems in their own school structures were examined. The school structures can be used as educational material and turned into an educational material for children. Children's perception of the place or structure in which they are located, their relationship with the environment, contribute to the awareness of architectural elements from early age. This will provide the infrastructure for them to have an arbiter about the buildings they will demand at an older age, to develop qualified architecture and to look at environmentally sensitive systems

Anahtar Kelimeler

pre-school, sustainable education and building, built environment education

Kaynakça

• Akduman, G. G. (2013). Okul Öncesi Eğitimin Tanımı ve Önemi. Balat, G. U. (Ed.) Okul Öncesi Eğitime Giriş (ss. 1-18). Ankara: Pegem Akademi.
• Balat, G. U. & Çiftçi, H. A. (2017). Okul öncesi dönemde fen eğitimi ve önemi. Akman, B. & Balat, G. U. & Yıldız, T. G. (Ed.) Okul Öncesi Dönemde Fen Eğitimi (ss. 1-21). Ankara: Anı Yayıncılık.
• Basile, C. G. (2000). Environmental education as a catalyst for transfer of learning in young children. doi:10.1080/00958960009598668 of Environmental Education. 32(1), 21-27.
• Başal, H.A. (2007). Çocuklar İçin Uygulamalı Çevre Eğitimi. İstanbul: Morpa Kültür Yayınları. California Solar Schools, (2018). Monterey Park Elementary, Erişim adresi,
• http://www.californiasolarschools.org/solar-schools/schools/monterey-park- elementary/
• CHPS, (2010). Washington Sustainable schools Protocol, Washington: Colborative for Hight Performance Schools.
• Gök, Ö. (2015). Çocuklar İçin Mimarlık: Yapının Kendisi Oyun Alanına Dönüşebilir Mi?, Erişim donusebilir-mi/
• Göka, E. (1995). Çocuk ve Çevre. İstanbul: Seha Neşriyat Yayınevi.
• Gökmen, H. S. (2012). Çevre Duyarlı Mimarlık, Mimarlık Dergisi. 368, ss. 53-58.
• Gülay, H., & Ekici, G. (2010). MEB Okul Öncesi Eğitim Programının Çevre Eğitimi Açısından Analizi. Türk Fen eğitimi Dergisi. 7(1), ss. 74-84.
• Kahyaoğlu, M., & Yetişir, M.İ. (2015). Doğa Kavramı ve Çocukların Doğadan Uzaklaşmasına İlişkin Fenomenografik Bir Çalışma. Eğitim ve Bilim. 40(182), 159- 170. doi:10.15390/EB.2015.4899 Kansu, N. (2018).
• Pınar Yuva İle Geri Dönüşüm Projesi, Erişim adresi,
• http://oncecocuklar.com/pinar-yuva-ile-geri-donusum-projesi.phtml
• Kayıhan K. S., & Tönük S. (2008). Sürdürülebilir Temel Eğitim Binası Tasarımı Bağlamında Arsa Seçimi ve Analizi Konusunun İrdelenmesi. YTU Mimarlık Fakültesi Megaron Dergisi. 2, 137-154.
• Nikolaeva, S. N. (2008). The Ecological Education of Preschool Children. Russian Education & Society, 50(3), ss. 64-72. doi:10.2753/RES1060-9393500306
• Oh, E. (2016). “Nursery Fields Forever” Reconnects Early Childhood Education with Nature, Erişim adresi, https://www.archdaily.com/781867/nursery-fields-forever-reconnects- early-childhood-education-with-nature
• Özburak, Ç. (2018). Okul Öncesi Eğitiminde Sürdürülebilir Yaşam Çevresi Pratiği. (Yayımlanmamış Doktora Tezi). Yakın Doğu Üniversitesi, Lefkoşa.
• Özburak, Ç. & Akkar, Y. (2017). Çağdaş Okul Öncesi Yapılarda “Geleceğin Derslik Modelleri”.3. Kıbrıs Uluslararası Eğitim Araştırmaları Kongresi.Cilt II
• Şahin, B. E., & Dostoğlu, N. (2015). Okul Binaları Tasarımında Sürdürülebilirlik, Uludağ Üniversitesi Mühendislik Fakültesi Dergisi. 20, ss. 75-91.
• Tandoğan, O. (2014). Çocuk İçin Daha Yaşanılır Bir Kentsel Mekan: Dünyada Gerçekleştirilen 10.5505/MEGARON.2014.43534 Megaron Dergisi. 9(1), 19-33. doi:
• TMMOB Mimarlar Odası Ankara Şubesi, (2005). Çocuk ve Mimarlık Çalışma Grubu Bülteni, Ankara: Türkiye Mimar Mühendisler Odası Birliği.
• Yalçınkaya, T., & Yalçınkaya Ç. D. (2009). Oyuncaklar. İstanbul: Morpa Kültür Yayınları.