Yeşil Ekonominin Sürdürülebilir Kalkınma Üzerindeki Rolü : Türkiye Örneği

Yıl 2025, Cilt: 7 Sayı: 2, 225 - 239, 27.12.2025

Aylin Konu

Öz

Sürdürülebilir kalkınma, ekonomik büyümeyi çevresel koruma ve toplumsal refah ilkeleriyle uyumlu hale getirmeyi amaçlayan bütüncül bir kalkınma yaklaşımıdır. Yeşil ekonomi, ise çevresel sürdürülebilirliği merkeze alan düşük karbonlu üretim yapıları, enerji verimliliği, yenilenebilir enerji kullanımı ve döngüsel ekonomi uygulamalarıyla sürdürülebilir kalkınmanın uygulanabilirliğini destekleyen temel bir araç olarak değerlendirilmektedir. Türkiye özelinde ise sürdürülebilir kalkınma ile yeşil ekonomi arasındaki ilişki, çevresel ve ekonomik politikaların entegrasyonu çerçevesinde giderek daha fazla önem kazanmaktadır. Türkiye’nin yeşil dönüşüm sürecinde karşılaştığı yapısal sorunlar sürdürülebilir kalkınma hedeflerine ulaşılmasında önemli kısıtlar yaratmaktadır. Çalışmanın temel amacı, Türkiye ekonomisinde yeşil ekonominin sürdürülebilir kalkınma üzerindeki etkisini araştırmaktır. 2000–2023 dönemi verileri kullanılarak, yeşil ekonomi ile sürdürülebilir kalkınma arasında nedensellik yönünün belirlenmesi amacıyla Toda--Yamamoto nedensellik testi uygulanmıştır. Analiz sonuçlarına göre yenilenebilir enerji tüketiminden sürdürülebilir kalkınma endeksine ve sürdürülebilir kalkınma endeksinden yenilenebilir atık tüketimine doğru anlamlı bir nedensellik ilişkisi tespit edilmiştir. Türkiye açısından değerlendirildiğinde, sürdürülebilir kalkınma hedeflerine ulaşma sürecinde yeşil ekonomiye geçişin kritik öneme sahip olduğu görülmektedir

Anahtar Kelimeler

Sürdürülebilir Kalkınma , Yeşil Ekonomi , Nedensellik Testi

The Role of Green Economy on Sustainable Development: The Case of Türkiye

Öz

Sustainable development is a holistic development approach that aims to align economic growth with environmental protection and social welfare principles. Green economy is considered as a fundamental tool that supports the applicability of sustainable development with low-carbon production structures, energy efficiency, renewable energy use and circular economy practices that focus on environmental sustainability. In Turkey, the relationship between sustainable development and green economy is increasingly gaining importance within the framework of the integration of environmental and economic policies. The structural problems Turkey faces in the green transformation process create significant constraints in achieving sustainable development goals. The main purpose of the study is to investigate the impact of green economy on sustainable development in the Turkish economy. Using the data for the period 2000–2023, Toda-Yamamoto causality approach was employed to investigate the causal relationship between the green economy and sustainable development. According to the analysis results, a significant causality relationship was determined from renewable energy consumption to sustainable development index and from sustainable development index to renewable waste consumption. When evaluated from Türkiye's perspective, it is seen that the transition to a green economy is of critical importance in the process of achieving sustainable development goals.

Anahtar Kelimeler

Sustainable Development , Green Economy , Causality Test

Kaynakça

• Abdıraımov, M. (2016). Sürdürülebilir Gelişme Yaklaşımında Yeşil Ekonominin Önemi. Uluslararası Yönetim ve Sosyal Araştırmalar Dergisi, 3(6), 29-39.
• Ağaoğlu, N. (2023). Non-Growth and Green Growth in the Context of Sustainable Development. Academic Review of Humanities and Social Sciences, 6(2), 83-105. https://doi.org/10.54186/arhuss.1204495.
• Al, İ. (2019). Sustainable Development and Green Economy: An Index Proposal for Türkiye. Hitit University Social Sciences Institute Journal, 12(1), 112-124.
• Aydın, M. & Değirmenci, T. (2024). The impact of clean energy consumption, green innovation, and technological diffusion on environmental sustainability: New evidence from load capacity curve hypothesis for 10 European Union countries. Sustainable Development, 32(3), 2358–2370
• Babacan, A., Polat, M. A., & Kızılkaya, O. (2023). Green Economy in Sustainable Development: An Analysis for OECD Countries. İstanbul İktisat Dergisi, 73(1), 231–260.
• Barbier, E. B. (2010). A Global Green New Deal: Rethinking the Economic Recovery. Cambridge University Press. Barbier, E. B. (2012). The green economy post Rio+20. Science, 338(6109), 887–888. https://doi.org/10.1126/science.1227318
• Bowen, A., & Fankhauser, S. (2011). The green growth narrative: paradigm shift or just spin?. Global Environmental Change, 21(4), 1157–1159. https://doi.org/10.1016/j.gloenvcha.2011.07.007
• Chaaben, N., Elleuch, Z., Hamdi, B., & Kahouli, B. (2024). Green economy performance and sustainable development achievement: Empirical evidence from Saudi Arabia. Environment, Development and Sustainability, 26(1), 549–564. https://doi.org/10.1007/s10668-022-02722-8
• Daly, H. E. (1996). Beyond Growth: The Economics of Sustainable Development. Boston: Beacon Press.
• Flint, R. W. (2013). Practice of sustainable community development: A participatory framework for change. Springer Science & Business Media. https://doi.org/10.1007/978-1-4614-5100-6
• Gazel, S. (2017), BİST Sınai Endeksi ile Çeşitli Metaller Arasındaki İlişki: Toda-Yamamoto Nedensellik Testi. Akademik Sosyal Araştırmalar Dergisi, 52, 287-299.
• Guang-Wen, Z., Murshed, M., Sıddık, A.B., Alam, M.S., Balsalobre-Lorente, D. & Mahmood, H. (2023). Achieving the objectives of the 2030 sustainable development goals agenda: Causalities between economic growth, environmental sustainability, financial development, and renewable energy consumption. Sustainable Development, 31(2), 680–697.
• Gündoğdu, H. G., & Aytekin, A. (2022). Effects of Sustainable Governance to Sustainable Development. Operational Research in Engineering Sciences: Theory and Applications, 5(2), 117–151. https://doi.org/10.31181/oresta060722090g
• Hopwood, B., Mellor, M., & O'Brien, G. (2005). Sustainable development: mapping different approaches. Sustainable Development, 13(1), 38–52
• Kadıoğlu, İ., & Gürbüz, İ. B. (2024). Formulating eco-friendly strategies: Transition to green economy. Sustainability, 16(11), 4492. https://doi.org/10.3390/su16114492
• Koyuncu, J. & Karabulut, G. (2021). Türkiye’de sürdürülebilir kalkınma ve yeşil ekonomi açısından yenilenebilir enerji: Ampirik bir çalışma. Uluslararası Yönetim İktisat ve İşletme Dergisi, 17(2), 466 –482
• Meadowcroft, J. (2000). Sustainable Development: A New(ish) Idea for a New Century?. Political Studies, 48(2), 370–387
• Medetoğlu, B., & Doğru, E. (2022). Toda-Yamamoto Testi ile Nedensellik İlişkisi Tespiti: Değerli Metaller Üzerine Bir Uygulama. Finans Ekonomi ve Sosyal Araştırmalar Dergisi. https://doi.org/10.29106/fesa.1183279
• Merdan, K. (2024). Sustainable growth through green economy: An econometric analysis. Journal of Law and Sustainable Development, 12(10), 45–59.
• OECD (2023). Green Growth Indicators 2023: Turkey. Paris: OECD Publishing
• OECD. (2011). Towards Green Growth. Organisation for Economic Co-operation and Development.
• OECD. (2012). Green Growth and the Future of Aviation. Paris: OECD Publishing
• Özçağ, M. ve Hotunluoğlu H. (2015). Kalkınma anlayışında yeni bir boyut: yeşil ekonomi. CBÜ Sosyal Bilimler Dergisi, 13(2), 303-324.
• Pearce, D., Barbier, E., & Markandya, A. (1989). Blueprint for a Green Economy. London: Earthscan.
• Sachs, J. D. (2015). The Age of Sustainable Development. Columbia University Press
• Şahin, D. K. (2018). The relationship between green economy and sustainable growth: Empirical analysis for European Union countries. International Journal of Energy Economics and Policy, 8(6), 123–132. https://doi.org/10.32479/ijeep.7482
• T.C. Kalkınma Bakanlığı. (2006). Dokuzuncu Kalkınma Planı (2007-2013)
• Tianhao Zhao & Syed Ahsan Ali Shah, 2024. Green Energy, Economic Growth, and Innovation for Sustainable Development in OECD Countries. Sustainability, MDPI, 16(22), 1-14
• Tocan, M. & Duduman, S. G. (2010). Sustainable Development - Strategic Goal of The Knowledge Based Economy. Munich Personal RePEc Archive, Paper no. 41588. Ecological University from Bucharest, Romania, https://mpra.ub.uni- muenchen.de/41588/1/MPRA paper 41588.pdf
• Toda, H. Y. & Yamamoto, T. (1995). Statistical ınference in vector autoregression with possibly ıntegrated processes. Journal of Econometrics, Volume 66, 225-250.
• Turner, G. M. (2008). A comparison of “The Limits to Growth” with 30 years of reality. Global Environmental Change, https://doi.org/10.1016/j.gloenvcha.2008.05.001
• UNDP Türkiye (2022). Türkiye'de Sürdürülebilir Kalkınma Amaçları İlerlemesi Raporu.
• UNEP (2011). Towards a Green Economy: Pathways to Sustainable Development and Poverty Eradication. United Nations Environment Programme. https://www.unep.org/resources/report/towards-green-economy
• World Commission on Environment and Development (WCED). (1987). Our Common Future. Oxford University Press. http://www.undocuments.net/our-common-future.pdf
• Zhou, X., Zhang, J., & Liu, Y. (2020). Institutional environment and green economic growth in china. Journal of Environmental and Public Health, 2021, 6646255.
• Zioło M, Bąk I, Spoz A, Oesterreich M, Niedzielski P & Raczkowski K (2023). Relationship between sustainable development and financial development from the perspective of the European green economy. Fuzzy approach. Front. Environ. Sci. 11:1244119. doi: 10.3389/fenvs.2023.1244119