ÇALIŞMA ORTAMINDA ALGILANAN İŞ STRESİNİN İŞGÖRENLER ÜZERİNDEKİ ETKİLERİNİN İNCELENMESİ

Yıl 2020, Cilt: 2 Sayı: 1, 1 - 16, 30.06.2020

Zafer Adıgüzel , İrem Küçükoğlu

Öz

Üretim
sektöründe faaliyet gösteren firmalarda çalışan beyaz yakalıların çalışma
koşullarında yaşadıkları stresin, yaptıkları işe olan tutkularını ve
performanslarını, nasıl ve ne yönde etkilediğinin araştırılması amaçlanmıştır.
Çalışmanın örneklem kitlesini üretim sektöründeki 360 beyaz yakalı çalışan
oluşturmaktadır. Elde edilen bulgular IBM SPSS 25 ve AMOS programlarında faktör
ve güvenirlilik analizleri yapıldıktan sonra, Araştırma modelinde incelenen
değişkenlerin analizleri için, korelasyon analizi; değişkenler arasındaki
ilişkilerin incelenmesi, regresyon analizi; hipotezlerin test edilmesi, sobel
testi; aracı değişken etkisinin analizi için yapılmıştır. Ankete 252 (73%)
erkek 108 (27%) kadın beyaz yakalı cevap vermiştir. Anketi cevaplayan
çalışanların 280’i (%65,3) üniversite mezunu iken; 80’i (%20) yüksek lisans
derecesine sahiptir. Anket’de ayrıca sorulan, bireylerin hedeflerine ulaşma
düzeylerine bakıldığında; “Çok Düşük” seviyede hedeflerine ulaştıklarını
belirten 34 çalışan; “Düşük” seviyede hedeflerine ulaştıklarını belirten 57
çalışan; “Orta” seviyede hedeflerine ulaştıklarını belirten 117 çalışan; “Yüksek”
seviyede hedeflerine ulaştıklarını belirten 106 çalışan; “Çok Yüksek” seviyede
hedeflerine ulaştıklarını belirten 46 çalışan bulunmaktadır. Yoğun iş
temposunda ve stres altındaki çalışanların, örgüt içinde yaşadıkları stres
arttırıcı etkenler, hem performanslarını düşürmekte hem de işlerine olan
tutkularını olumsuz yönde etkilemektedir. Ancak stresin olmadığı çalışma
koşullarında, işlerine tutkuyla bağlı olan çalışanların performansları da
olumlu yönde etkilenmektedir. Çalışmaya tutkunluk derecesinin baskın olduğu
çalışma koşullarında stresin etkisi performansa yansımaktadır. Bu durum
çalışanların yoğun iş temposunda dahi olsalar işlerine tutkuyla yaptıkları
taktir de stresin etkisinin hissedilmediği sonucuna varılmaktadır.

Anahtar Kelimeler

Algılanan İş Stresi, Çalışmaya Tutkunluk, Çalışan Performansı

EXAMINING OF THE EFFECTS OF PERCEIVED WORK STRESS ON WORKERS IN THE WORK ENVIRONMENT

Öz

The aim of this study is to investigate how
the stresses experienced by the white collar workers working in production
sector affect their passion and performance and how and in what direction. The
sample group of the study consists of 360 white collar workers in the
production sector. Findings After the factor and reliability analyzes were
performed in IBM SPSS 25 and AMOS programs, correlation analysis was used for
the analysis of the variables examined in the research model; analysis of
relationships between variables, regression analysis; testing hypotheses, sobel
test; mediation variable effect analysis. 252 (73%) males and 108 (27%) females
white-collar answered the questionnaire. 280 (65.3%) of the respondents were
university graduates; 80 (20%) have masters degree. The stress-increasing
factors experienced by employees under intense work tempo and under stress both
decrease their performance and affect their passion for their work negatively.
However, in working conditions where there is no stress, the performances of
employees who are passionate about their jobs are positively affected. The
effect of stress is reflected on performance in working conditions where the
degree of passion for work is dominant. It is concluded that the effect of
stress is not felt even if the employees do their job passionately, even if
they are busy.

Anahtar Kelimeler

Perceived Work Stress, Passion to Work, Employee Performance

Kaynakça

• Aroian, L. A. (1944/1947). The probability function of the product of two normally distributed variables. Annals of Mathematical Statistics, 18, 265-271.Ashforth, B. E., Harrison, S. H., & Corley, K. G. (2008). Identification in organizations: An examination of four fundamental questions. Journal of management, 34(3), 325-374.Balducci, C., Fraccaroli, F., & Schaufeli, W. B. (2010). Psychometric properties of the Italian version of the Utrecht Work Engagement Scale (UWES-9). European Journal of Psychological Assessment.Baltaş, Z., Atakuman, Y., & Duman, Y. (1998). Standardization of the perceived stress scale: Perceived stress in Turkish middle managers. In İstanbul: Stress and Anxiety Research Society 19th International Conference.Barling, J., Kelloway, E. K., & Frone, M. R. (Eds.). (2004). Handbook of work stress. Sage publications.Baş, İ. M., & Artar, A. (1990). Işletmelerde verimlilik denetimi:-ölçme ve değerlendirme modelleri. MPM.Bayar, H. T., & Öztürk, M. (2017). İş Stresinin İş Tatmini Üzerindeki Etkisi: Süleyman Demirel Üniversitesi Araştirma Görevlileri Üzerine Bir Araştirma. Suleyman Demirel University Journal of Faculty of Economics & Administrative Sciences, 22(2).Bennett, R. J., & Robinson, S. L. (2000). Development of a measure of workplace deviance. Journal of Applied Psychology, 85(3), 349–360.Borman, W. C., & Motowidlo, S. J. (1997). Task performance and contextual performance: the meaning for personnel selection research. Human Performance, 10(2), 99–109.Bozdoğan, A. E., & Öztürk, Ç. (2008). Coğrafya ile ilişkili fen konularının öğretimine yönelik öz-yeterlilik inanç ölçeğinin geliştirilmesi. Necatibey Eğitim Fakültesi Elektronik Fen ve Matematik Eğitimi Dergisi, 2(2), 66-81.Breevaart, K., Bakker, A. B., Demerouti, E., & Hetland, J. (2012). The measurement of state work engagement. European Journal of Psychological Assessment.Bureau, J. S., Vallerand, R. J., Ntoumanis, N., & Lafreniere, M. A. K. (2013). On passion and moral behavior in achievement settings: The mediating role of pride. Motivation and Emotion, 37(1), 121-133.Burke, R. J., & Fiksenbaum, L. (2009). Work motivations, work outcomes, and health: Passion versus addiction. Journal of business ethics, 84(2), 257.Büyüköztürk, Ş. (2005). Anket geliştirme. Türk Eğitim Bilimleri Dergisi, 3(2), 133-151.Cohen-Charash, Y., & Spector, P. E. (2001). The role of justice in organizations: a meta-analysis. Organizational Behavior and Human Decision Processes, 86, 278–321.Çelik, H. C., & Bindak, R. (2005). İlköğretim okullarında görev yapan öğretmenlerin bilgisayara yönelik tutumlarının çeşitli değişkenlere göre incelenmesi. İnönü Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 6(10), 27-38.De Meuse, K. P., Marks, M. L., & Dai, G. (2011). Organizational downsizing, mergers and acquisitions, and strategic alliances: Using theory and research to enhance practice. APA handbook of industrial and organizational psychology, 3, 729-768.Deci, E. L., & Ryan, R. M. (2000). The" what" and" why" of goal pursuits: Human needs and the self-determination of behavior. Psychological inquiry, 11(4), 227-268.Ferrie, J. E. (1999). Health consequences of job insecurity. WHO Regional Publications European Series, 59-100.Ferrie, J. E. (2001). Is job insecurity harmful to health?. Journal of the royal society of medicine, 94(2), 71-76.Firth, L., Mellor, D. J., Moore, K. A., & Loquet, C. (2004). How can managers reduce employee intention to quit?. Journal of managerial psychology, 19(2), 170-187.Fong, T. C. T., & Ng, S. M. (2012). Measuring engagement at work: Validation of the Chinese version of the Utrecht Work Engagement Scale. International journal of behavioral medicine, 19(3), 391-397.Forest, J., Mageau, G. A., Crevier-Braud, L., Bergeron, É., Dubreuil, P., & Lavigne, G. L. (2012). Harmonious passion as an explanation of the relation between signature strengths’ use and well-being at work: Test of an intervention program. human relations, 65(9), 1233-1252.Forest, J., Mageau, G. A., Sarrazin, C., & Morin, E. M. (2011). “Work is my passion”: The different affective, behavioural, and cognitive consequences of harmonious and obsessive passion toward work. Canadian Journal of Administrative Sciences/Revue Canadienne des Sciences de l'Administration, 28(1), 27-40.Goodman, L. A. (1960). On the exact variance of products. Journal of the American Statistical Association, 55, 708-713.Grote, R. C. (2002). The performance appraisal question and answer book: A survival guide for managers. AMACOM/American Management Association.Hair, J. F., Bush, R. P., & Ortinau, D. J. (2000). Marketing research: A practical approach for the new millennium. Irwin Professional Publishing.Ho, V. T., Wong, S. S., & Lee, C. H. (2011). A tale of passion: Linking job passion and cognitive engagement to employee work performance. Journal of Management Studies, 48(1), 26-47.House, R. J., & Rizzo, J. R. (1972). Role conflict and ambiguity as critical variables in a model of organizational behavior. Organizational behavior and human performance, 7(3), 467-505.İlhan, M., & Çetin, B. (2014). LISREL ve AMOS programları kullanılarak gerçekleştirilen yapısal eşitlik modeli (yem) analizlerine ilişkin sonuçların karşılaştırılması. Eğitimde ve Psikolojide Ölçme ve Değerlendirme Dergisi, 5(2), 26-42.Judge, T. A., Thoresen, C. J., Pucik, V., & Welbourne, T. M. (1999). Managerial coping with organizational change: A dispositional perspective. Journal of applied psychology, 84(1), 107.Kalaycı, Ş. (2006). SPSS uygulamalı çok değişkenli istatistik teknikleri [SPSS applied multivariate statistical techniques]. Ankara, Turkey: Asil Yayın Dağıtım.Kalaycı, Ş. (2010). SPSS uygulamalı çok değişkenli istatistik teknikleri (Vol. 5). Ankara, Turkey: Asil Yayın Dağıtım.Karasek Jr, R. A. (1979). Job demands, job decision latitude, and mental strain: Implications for job redesign. Administrative Science Quarterly, 285-308.Karasek, R., Baker, D., Marxer, F., Ahlbom, A., & Theorell, T. (1981). Job decision latitude, job demands, and cardiovascular disease: a prospective study of Swedish men. American journal of public health, 71(7), 694-705.Kivimäki, M., & Kawachi, I. (2015). Work stress as a risk factor for cardiovascular disease. Current cardiology reports, 17(9), 74.Lazarus, R. S. (2006). Stress and emotion: A new synthesis. Springer Publishing Company.Leary, M. R. (1999). Making sense of self-esteem. Current directions in psychological science, 8(1), 32-35.Locke, E. A. (1976). The nature and causes of job satisfaction. Handbook of industrial and organizational psychology.MacKinnon, D. P., Warsi, G., & Dwyer, J. H. (1995). A simulation study of mediated effect measures. Multivariate Behavioral Research, 30, 41-62.Mathis, R. L., & Jackson, J. H. (1991). Personnel/human resource management. St. Paul, MN: West Publishing Company.Nunnally, J. (1978). Psychometric methods. New York: McGraw-HillOrgan, D. W. (1988). Organizational citizenship behavior: The good soldier syndrome. Lexington: Lexington Books.Özdamar, K. (2013). Paket programlar ile istatistiksel veri analizi [Statistical data analysis with packet programs]. Eskişehir, Turkey: Nisan Yayıncılık.Petty, M. M., McGee, G. W., & Cavender, J. W. (1984). A meta-analysis of the relationship between individual job satisfaction and individual performance. Academy of Management Review, 9(4), 712– 721.Pınar, B. (2012). İş Tasarımı Tekniklerinin Çalışan Performansı Üzerine Etkisi (Business Design Techniques Impact on Employee Performance). Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Beykent Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul.Pierce, J. L., & Gardner, D. G. (2004). Self-esteem within the work and organizational context: A review of the organization-based self-esteem literature. Journal of management, 30(5), 591-622.Rahman, S. U., & Bullock, P. (2005). Soft TQM, hard TQM, and organisational performance relationships: an empirical investigation. Omega, 33(1), 73-83.Revicki, D. A., May, H. J., & Whitley, T. W. (1991). Reliability and validity of the Work-Related Strain Inventory among health professionals. Behavioral medicine, 17(3), 111-120.Schaufeli, W. B., Bakker, A. B., & Salanova, M. (2006). The measurement of work engagement with a short questionnaire: A cross-national study. Educational and psychological measurement, 66(4), 701-716.Semmer, N. K., Jacobshagen, N., Meier, L. L., Elfering, A., Beehr, T. A., Kälin, W., & Tschan, F. (2015). Illegitimate tasks as a source of work stress. Work & Stress, 29(1), 32-56.Semmer, N., Jacobshagen, N., Meier, L., & Elfering, A. H. (2007). Occupational stress research: The stress-as-offense-to-self perspective.Siegrist, J. (1996). Adverse health effects of high-effort/low-reward conditions. Journal of occupational health psychology, 1(1), 27.Sobel, M. E. (1982). Asymptotic intervals for indirect effects in structural equations models. In S. Leinhart (Ed.), Sociological methodology (290-312). San Francisco: Jossey-Bass.Şehitoğlu, Y., & Zehir, C. (2010). Türk kamu kuruluşlarında çalışan performansının, çalışan sessizliği ve örgütsel vatandaşlık davranışı bağlamında incelenmesi. Amme İdaresi Dergisi, 43(4), 87-110.Tavşancıl, E. (2002). Tutumların ölçülmesi ve SPSS ile veri analizi. Nobel Yayıncılık, Ankara.Thomas, J. R., Nelson, J. K., & Silverman, S. J. (2015). Research methods in physical activity. Human kinetics.Ural, A., & Kılıç, İ. (2013). Bilimsel araştırma süreci ve spss ile veri analizi, Detay Yayıncılık, 4. Baskı, Ankara, 31.Vallerand, R. J., Blanchard, C., Mageau, G. A., Koestner, R., Ratelle, C., Léonard, M., ... & Marsolais, J. (2003). Les passions de l'ame: on obsessive and harmonious passion. Journal of personality and social psychology, 85(4), 756.Virtanen, M., Heikkilä, K., Jokela, M., Ferrie, J. E., Batty, G. D., Vahtera, J., & Kivimäki, M. (2012). Long working hours and coronary heart disease: a systematic review and meta-analysis. American journal of epidemiology, 176(7), 586-596.Virtanen, M., Jokela, M., Nyberg, S. T., Madsen, I. E., Lallukka, T., Ahola, K., ... & Burr, H. (2015). Long working hours and alcohol use: systematic review and meta-analysis of published studies and unpublished individual participant data. Bmj, 350, g7772.Yıldız, O., Dağdeviren, M., & Çetinyokuş, T. (2008). İşgören Performansının Değerlendirilmesi İçin Bir Karar Destek Sistemi Ve Uygulaması. Gazi Üniversitesi Mühendislik-Mimarlık Fakültesi Dergisi, 23(1).Zigarmi, D., Nimon, K., Houson, D., Witt, D., & Diehl, J. (2009). Beyond engagement: Toward a framework and operational definition for employee work passion. Human Resource Development Review, 8(3), 300-326.