Doğum Oranı ve Doğuşta Beklenen Yaşam Süresi - Ekonomik Büyüme İlişkisi: Türkiye İçin Ampirik Bir Analiz

Yıl 2023, Cilt: 5 Sayı: 1, 93 - 102, 30.06.2023

Mustafa Yılmaz

Öz

Doğum oranı ve doğumda beklenen yaşam süresi ekonomik büyüme performansını etkileyen demografik göstergelerdir. Türkiye’de birinci kalkınma planı sonrası onuncu kalkınma planına kadar olan dönemde uygulanan politikalar ile doğum oranı azaltılarak nüfus artış hızı azaltılmaya çalışılmış böylece ekonomik performansta iyileşme sağlanmaya çalışılmıştır. Diğer taraftan sağlık alanında yapılan iyileştirmeler beklenen yaşam süresini uzatmıştır. Sağlıklı ve daha uzun ömürlü bireylerin ise ekonomik büyümeye daha fazla katkı vermesi beklenmektedir. Bu çalışmada, Dünya Bankası'ndan Türkiye için 1961-2020 dönemi yıllık verileri elde edilerek doğumda beklenen yaşam süresi, doğum oranı ve ekonomik büyüme arasındaki ilişki araştırılmıştır. Çalışmada Augmented Dickey Fuller birim kök testi ile durağanlık testi yapılmış ve ardından Johansen Eşbütünleşme testi uygulanmıştır. Elde edilen sonuçlara göre, doğumda beklenen yaşam süresinin GSYİH büyüme oranını negatif, doğum oranın ise GSYİH büyüme oranını pozitif yönde etkilediği tespit edilmiştir.

Anahtar Kelimeler

Ekonomik Büyüme, Doğum Oranı, Doğuşta Beklenen Yaşam Süresi

Kaynakça

• Acemoglu, D., & Johnson, S. (2007). Disease and development: the effect of life expectancy on economic growth. Journal of political Economy, 115(6), 925-985.
• Akbal, F. (2021). Türkiye’de Cari Sağlık Harcaması, Ekonomik Büyüme ve Doğumda Beklenen Yaşam Süresinin ADRL Sınır Testi ile Analizi. Medeniyet Araştırmaları Dergisi, 6(1), 179-203.
• Avcı, H. C., & Çalışkan, Z. (2022). The Effect of Health on Economic Growth: A Production Function Approach for Turkey. Panoeconomicus, 1-27.
• Azomahou, T. T., Boucekkine, R., & Diene, B. (2009). A closer look at the relationship between life expectancy and economic growth. International Journal of Economic Theory, 5(2), 201-244.
• Bhargava, A., Jamison, D. T., Lau, L. J., & Murray, C. J. (2001). Modeling the effects of health on economic growth. Journal of health economics, 20(3), 423-440.
• Bloom, D. E., Canning, D., & Sevilla, J. P. (2001). The effect of health on economic growth: theory and evidence, NBER, Working Paper Series, No. 8587.
• Bowser, D. (2010). The effect of life expectancy on economic growth in the United States. In Population Association of America Conference, pp. 1-58.
• Dickey, D. A., & Fuller, W. A. (1979). Distribution of the estimators for autoregressive time series with a unit root. Journal of the American statistical association, 74(366a), 427-431.
• Dickey, D. A., & Fuller, W. A. (1981). Likelihood ratio statistics for autoregressive time series with a unit root. Econometrica: journal of the Econometric Society, 1057-1072.
• Doğan, M. (2011). Türkiye’de Uygulanan Nüfus Politikalarına Genel Bakış. Marmara Coğrafya Dergisi, (23), 293-307.
• Ecevit, E. (2013). The impact of life expectancy on economic growth: Panel cointegration and causality analyses for OECD countries. The International Journal of Social Sciences, 16(1), 1-14.
• Erdoğan, S., & Bozkurt, H. (2008). Türkiye’de yaşam beklentisi-ekonomik büyüme ilişkisi: ARDL modeli ile bir analiz. Bilgi Ekonomisi ve Yönetimi Dergisi, 3(1), 25-38.
• Mahyar, H. (2016). Economic growth and life expectancy: The case of Iran. Studies in Business and Economics, 11(1), 80-87.
• Mayer, D. (2001). The long-term impact of health on economic growth in Latin America. World development, 29(6), 1025-1033.
• Mihaela, S. (2013). The Influence of The Economic Growth On The Birth Rate. Constantin Brancusi University, Faculty of Economics, (1), 302.
• Samuels, W. J., & Henderson, J. P. (1992). Introduction to Thomas Robert Malthus,‘An Essay on the Principle of Population’, 1798. Essays in the History of Mainstream Political Economy, 140-150.
• Husain, M. J. (2012). Alternative estimates of the effect of the increase of life expectancy on economic growth. Economics Bulletin, 32(4), 3025-3035.
• Ngangue, N., & Manfred, K. (2015). The impact of life expectancy on economic growth in developing countries. Asian Economic and Financial Review, 5(4), 653-660.
• Ogunbadejo, H. K., Kanwanye, H. T., & Zubaır, A. A. (2021). Effects Of Crude Birth Rate On Economic Growth İn Nigeria. Journal Of Economıcs And Allıed Research, 6(4), 58-67.
• Oktay, E. Y. (2014). Türkiye’de Cumhuriyet’in ilanından günümüze uygulanan nüfus politikaları. Yalova Sosyal Bilimler Dergisi, 4(7).
• Polat, M. A. (2018). Türkiye'de Ekonomik Büyümenin Ve Nüfus Artışının Ekonometrik Modellemesi: Ampirik Bir Çalışma Örneği. Ağrı İbrahim Çeçen Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 4(1), 205-228.
• Strauss, J., & Thomas, D. (1998). Health, nutrition, and economic development. Journal of economic literature, 36(2), 766-817.
• Sultana, T., Dey, S. R., & Tareque, M. (2022). Exploring the linkage between human capital and economic growth: A look at 141 developing and developed countries. Economic Systems, 46(3), 101017.
• Taban, S. (2006). Türkiye'de sağlık ve ekonomik büyüme arasındaki nedensellik ilişkisi. Sosyoekonomi, 4(4), 31-46.
• Taban, S., & Kar, M. (2006). Beşeri sermaye ve ekonomik büyüme nedensellik analizi, 1969-2001, Anadolu Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, (1); 159-181.
• Telatar, O. M., & Terzi, H. (2010). Nüfus ve eğitimin ekonomik büyümeye etkisi: Türkiye üzerine bir inceleme. Atatürk Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Dergisi, 24(2), 197-214.
• TÜİK (2021). İstatistiklerle Çocuk, 2021. Haber Bülteni, 20 Nisan 2022, Sayı: 37228, https://data.tuik.gov.tr/Bulten/Index?p=Istatistiklerle-Cocuk-2020-37228#:~:text=Toplam%20ya%C5%9F%20ba%C4%9F%C4%B1ml%C4%B1l%C4%B1k%20oran%C4%B1%2C%2015,oran%C4%B1%20%47%2C7%20oldu. / 20 Nisan 2021.
• T.C. Kalkınma Bakanlığı (2013). Onuncu Kalkınma Planı (2014-2018), Ankara
• Vergili, A., “Türkiye Cumhuriyeti’nin İlk Dönem Nüfus Politikası (1923- 1960)”, Sosyoloji Yıllığı, S. 22, 2013
• Yılmaz, M., Akcan, A. T., & Köktaş, A. M. (2022). Türkiye’de Mali İllüzyon Üzerine Bir İnceleme. Ekonomi Politika ve Finans Araştırmaları Dergisi, 7(1), 154-168.
• Yurdakul, F. (2000). Yapısal kırılmaların varlığı durumunda geliştirilen birim-kök testleri. Gazi Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 2(2), 21-34.
• WHO (2023). Dünya Sağlık Örgütü. Erişim tarihi: 17.01.2023 https://www.who.int/data/gho/indicator-metadata-registry/imr-details/65