Siyasal Sosyalleşme Sürecinde Kurumsal Faktörlerin Rolü

Yıl 2024, Cilt: 6 Sayı: 2, 463 - 480, 31.12.2024

Gülsen Çankal

Öz

Araştırmanın konusu, bireylerin siyasal sosyalleşme süreçlerinde kurumsal faktörlerin etkisini ortaya koymaktır. Sosyalleşmenin bir boyutu olarak siyasal sosyalleşme, bireylere toplumsal ve siyasal alanda gerekli olan bilgi, inanç, beceri, norm ve değerlerin öğretilmesi sürecini ifade etmektedir. Birey, toplumun ortaya koyduğu davranış kalıplarını içselleştirerek mevcut siyasal kültürün sosyalleşme süreci aracılığıyla kuşaklar arasında varlığını sürdürebilmesini sağlar. Bu bağlamda, siyasal sosyalleşme, bireylerin toplumsal normlar ve değerlerle uyumlu bir şekilde yaşamalarını sağlayan önemli bir mekanizma olarak öne çıkmaktadır. Araştırmada aile, eğitim kurumları ve din gibi temel sosyalleşme kurumlarının bireylerin siyasal bilinç, değer ve tutumlarının şekillenmesindeki rolünü analiz etmek amaçlanmaktadır. Nitekim aile, eğitim ve din kurumları, siyasal sosyalleşmenin temel unsurlarını oluşturan ve bireylerin siyasal kimliklerinin şekillenmesinde kritik bir rol oynayan faktörler arasında yer almaktadır. Aile, bireyin ilk sosyal deneyimlerini yaşadığı ve toplumsal normları ilk kez öğrendiği kurumsal yapıdır. Çocuklar, aile içinde gözlem yaparak ve ebeveynlerinden aldıkları mesajlarla siyasal değerleri, inançları ve tutumları benimserler. Bireyin genel olarak siyasal bilgi edinmelerini hem de farklı ideolojilerle tanışarak daha geniş bir perspektife sahip olmalarını sağlayan kurumsal yapı olarak eğitim öne çıkarken din, toplumsal normları belirlerken ve siyasal iktidarlara meşruiyet kazandırırken, bireylerin siyasal tutumlarını ve ideolojik tercihlerini etkileyebilmektedir. Bu bağlamda araştırmada, bu kurumların bireyler üzerinde nasıl bir etki yarattığını belirlemeyi ve farklı kurumsal yapıların siyasal sosyalleşmeye katkı düzeylerini karşılaştırmayı hedeflemektedir. Kurumsal yapıların siyasal sosyalleşme sürecine katkılarını karşılaştırmalı olarak ele alarak, literatürdeki mevcut yaklaşımlar üzerinden bir değerlendirme sunulmuştur.

Anahtar Kelimeler

Siyasal Sosyalleşme, Kurumsal Faktörler, Aile, Din, Eğitim.

The Role of Institutional Factors in the Political Socialization Process

Öz

The subject of the research is to reveal the impact of institutional factors on individuals' political socialization processes. As a dimension of socialization, political socialization refers to the process of teaching individuals the knowledge, beliefs, skills, norms and values required in the social and political sphere. The individual internalizes the behavioral patterns set forth by the society and ensures the survival of the existing political culture between generations through the socialization process. In this context, political socialization stands out as an important mechanism that enables individuals to live in harmony with social norms and values. This study aims to analyze the role of basic socialization institutions such as family, educational institutions and religion in shaping individuals' political consciousness, values and attitudes. As a matter of fact, family, educational and religious institutions are among the factors that constitute the basic elements of political socialization and play a critical role in shaping individuals' political identities. Family is the institutional structure where the individual has his/her first social experiences and learns social norms for the first time. Children adopt political values, beliefs and attitudes through observation in the family and the messages they receive from their parents. While education stands out as an institutional structure that enables individuals to acquire political knowledge in general and to have a broader perspective by getting acquainted with different ideologies, religion can affect individuals' political attitudes and ideological preferences while determining social norms and providing legitimacy to political powers. In this context, this study aims to determine the impact of these institutions on individuals and to compare the levels of contribution of different institutional structures to political socialization. By comparatively addressing the contributions of institutional structures to the political socialization process, an evaluation is presented based on the existing approaches in the literature.

Anahtar Kelimeler

Political Socialization, İnstitutional Factors, Family, Religion, Education.

Kaynakça

• Acar, E. & Becel, Y. (2021). Üniversite Gençliğinin Gönüllü Siyasal Katılımı: Kütahya Dumlupınar Üniversitesi İİBF Öğrencileri Üzerine Uygulamalı Bir Çalışma, Uluslararası Sosyal ve Ekonomik Çalışmalar Dergisi, 1(2): 15-35.
• Akın, M.H. (2009). Siyasal Toplumsallaşma Sürecinde Gençlik –Teorik ve Uygulamalı Bir Çalışma-, Selçuk Üniversitesi, Edebiyat Fakültesi Dergisi, 22: 153-183.
• Akın, M. H. (2013). Siyasallığın Toplumsal İnşası. Çizgi Kitapevi: Konya.
• Alkan, T. (1989). Siyasal Bilinç ve Toplumsal Değişim. Gündoğan Yayınları: Ankara.
• Althusser, L. (1991). İdeoloji ve Devletin İdeolojik Aygıtları. Çev.: Y. Alp ve M. Özışık, İletişim Yayınları: İstanbul.
• Arslantürk Z. &Amman, T. (1999). Sosyoloji, Kavramlar, Kurumlar, Süreçler, Teoriler. Marmara Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Yayınları: İstanbul.
• Baltacı, C. & Uysal, M. T. (2012). Türkiye’de bir siyasal sosyalleşme aracı olarak ders materyali: İlköğretim sosyal bilgiler dersi üzerine bir inceleme. Süleyman Demirel Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 17(3): 177-194.
• Bourdieu, J.P. & Passeron, C. (1970). La reproduction Eléments pour une théorie du système d’enseignement. Editions de Minuit, (:149-154): Paris.
• Çankal S. (2021). Türkiye’de Dini Gruplarda Doğu-Batı Karşıtlığı: Dergiler Üzerine Bir İnceleme, Medeniyet ve Toplum Dergisi, 5 (2): 141-163.
• Çetin, H. (2003). İnsan ve Siyaset, Siyasetin Psikolojik Temelleri. Siyasal Kitabevi: Ankara.
• Çimen, G. (2019). Siyasal Sosyalleşmeyi Etkileyen Faktörler: Konya İli CHP-MHP-AK Parti Üyeleri Örneği. Yüksek lisans tezi. Süleyman Demirel Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü: Isparta.
• Demirel, Y. (2021). Piyasa Döngüsünün Modern Çarkı: Krediler. Sosyoloji Divanı Dergisi, 9(18): 157-171. Çizgi Kitapevi: Konya
• Dursun, Ç. (2003). İslamcı Basında Kemalizm Karşıtlığının Kurulması, Ankara Üniversitesi SBF Dergisi, 58(4): 47-82.
• Duverger, M. (1998). Siyaset Sosyolojisi. 5. Baskı Varlık Yayınları: İstanbul.
• Easton, D., & Dennis, J. (1967). The child’s acquisition of regime norms: Political efficacy, American Political Science Review, 61(1), 25-38.
• Ergün, A. (2019). Gençlerin Siyasal Toplumsallaşmasını Etkileyen Faktörler: Cumhuriyet Üniversitesi Öğrencileri Üzerine Bir Inceleme. Yüksek lisans tezi. Sivas Cumhuriyet Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü: Sivas.
• Freyer, H. (1964). Din Sosyolojisi, Çev.: Turgut Kalpsüz, Ankara Üniversitesi Basım Evi: Ankara.
• Gençlik Örgütleri Forumu (2024). Gençlerin Politik Tercihleri Araştırması 2024. KONDA Araştırma ve Danışmanlık. Erişim Adresi: https://konda.com.tr/rapor/182/genclerin-politik-tercihleri-arastirmasi Erişim Tarihi: 3 Mart 2024
• Gökçe, O. (2013). Siyaset Sosyolojisine Giriş. Çizgi Kitabevi: Konya.
• Hyman, H. (1959). Political Socialization: A Study in the Psychology of Political Behaviour. Free Press: New York. Miliband, R. (1983). Kapitalist Devlet. Çev.: Osman Akınhay. Belge Yayınları: İstanbul.
• Nazıroğlu, B. (2016). Din ile Devlet Arasında Simbiyotik Bir İlişki: Türkiye’de Zorunlu Din Derslerinde Siyasal Toplumsallaşma. Hitit Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 9(1): 191-214.
• Özensel, E. (2023). Değişen Aile, Değişmeyen Aile Değerleri. Sosyoloji Divanı Dergisi. 11(21): 14-30. Konya: Çizgi Kitapevi.
• Özkılıçcı, G. (2020). Ebeveyn Stilleri, Siyasal Toplumsallaşma, Liderlik, Kişilik ve Oy Verme Davranışı Arasındaki Ilişkiler. Doktora tezi. Bolu Abant İzzet Baysal Üniversitesi, Psikoloji Bilim Dalı: Bolu.
• Pearson‐Merkowitz, S. & Gimpel, J. G. (2009). Religion and Political Socialization. Ed: James L. Guth, Lyman A. Kellstedt, and Corwin E. Smidt In The Oxford Handbook of Religion and American Politics. Oxford Press: Oxford
• Portelli, H. (1990). Gramsci ve Tarihsel Blok. Çev.: Kenan Somer. İletişim Yayınları: İstanbul.
• Sala, B. (2022). Siyasal Toplumsallaşma Bağlamında Türkiye’de Solcu Kimliğinin Oluşumunda Ailenin Rolü. Universal Journal of History and Culture, 4(2): 142-157.
• Taplamacıoğlu, M. (1963). Din Sosyolojisi. Ankara Üniversitesi Basım Evi: Ankara.
• Taşdelen, M. (2010). Siyaset Sosyolojisi. Kocav Yayınları: İstanbul.
• Turan, E. (2014). Siyaset Bilimine Giriş. Palet Yayınları: Konya.
• Turan, İ. (1996). Siyasal Sistem ve Siyasal Davranış. Der Yayınları: İstanbul.
• Turğut, F. (2016). Türk Siyasetinde Son Dönem Aile Politikaları. SEFAD, 35: 411-426.
• Turğut, F. (2017). Tarihsel Süreçte Aile Kurumunun Dönüşümü ve Geleceğine Yönelik Çıkarımlar, Medeniyet ve Toplum, 1(1): 93-117.
• Türköz, Ş. (2020). Siyasal Toplumsallaşma Sürecinde İmam Hatip Liselerinin Rolü: Mezunlar Üzerine Bir Araştırma. Doktora tezi. Selçuk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Konya.
• Ülgener, S. F. (1981). Zihniyet ve Din: İslam, Tasavvuf ve Çözülme Devri İktisat Ahlakı. Der Yayınları: İstanbul. Ünal Erzen, M. & Eroğlu Yalın, B. (2012). Siyasal Kültürün Temel Paradigmaları Üzerine: Kültürden, Siyasal Toplumsallaşma, Örgütlenme ve Katılma Süreçlerine Yansıyanlar, İstanbul Üniversitesi İletişim Fakültesi Dergisi, (41): 49-61.
• Yeşilorman, M. (2006). Siyasal Sosyalizasyon Sürecinde Sosyo-Ekonomik Faktörlerin Rolü, Bilig Türk Dünyası Sosyal Bilimler Dergisi, 36: 1-46.
• Yılmaz, N. (2013). Sosyalleşme Sürecinin Siyasallaşma Boyutu. Uluslararası Yönetim İktisat ve İşletme Dergisi, 9(19): 319-331. https://doi.org/10.11122/ijmeb.2013.9.19.372.
• Zuckerman, P. (2006). Din Sosyolojisine Giriş. Çev.: İ. Çapçıoğlu ve H. Aydınalp, Birleşik Kitabevi: Ankara.