YARATICI DÜŞÜNMENİN SOSYAL BİLGİLER DERSİ ÖĞRETİM PROGRAMINDAN ÇIKARILMASI: YENİLİKÇİ DÜŞÜNME YETERLİ Mİ?

Yıl 2022, , 239 - 253, 31.03.2022

Ahmet Galip Yücel , Barış Çiftçi , Ahmet Durmaz

https://doi.org/10.30783/nevsosbilen.1064873

Cited By: 2

Öz

Yaratıcı düşünme, 21. Yüzyıl becerileri arasında yer alan, sadece öğrencilerin değil, toplumsal yaşama katılmış bireylerin de ihtiyaç duyduğu bir beceridir. Büyük şirketler, işe alım süreçlerinde yaratıcı düşünmeyi önemli bir kriter olarak belirlemektedir. Devletler de yaratıcı düşünen vatandaşlar yetiştirmek için eğitim ve öğretim programlarında yaratıcı düşünmeye uygun düzenlemeleri uygulamaya koymaktadır. Bu nedenle çağdaş eğitim sistemlerinde yaratıcı düşünmenin yadsınamaz bir yer bulunmaktadır. 2018 yılında uygulamaya konulan Sosyal Bilgiler Dersi Öğretim Programında yaratıcı düşünme becerisine yer verilmemiştir. Bunun yanında programa yenilikçi düşünme becerisi eklenmiştir. Bu durumun olası sonuçlarını sosyal bilgiler eğitimcilerinin perspektiflerinden belirlemek bu araştırmanın temel amacıdır. Sosyal bilgiler eğitimcilerinin yaratıcı ve yenilikçi düşünmeyi nasıl kavramsallaştırdıklarını derinlemesine incelemek de araştırma amaçlarındandır. Araştırmada nitel araştırma yöntemlerinden fenomenolojik desen kullanılmıştır. Araştırma verileri yarı yapılandırılmış görüşmelerle toplanmış, betimsel analiz yoluyla çözümlenmiştir. Temaların altında oluşan kategoriler tablolar halinde sunularak yorumlanmıştır. Araştırma sonucunda sosyal bilgiler eğitimcilerinin yaratıcı düşünmenin programdan çıkarılmasını doğru bulmadıkları, yenilikçi düşünme becerisinin, yaratıcı düşünme becerisinden beklenenleri yerine getiremeyeceği kanısında oldukları anlaşılmıştır.

Anahtar Kelimeler

yaratıcı düşünme, yenilikçi düşünme, sosyal bilgiler

Kaynakça

• Anderson, B. (2020, 9 January). The most in-demand hard and soft skills of 2020. https://business. linkedin.com/talent-solutions/blog/trends-and-research/2020/most-in-demand-hard-and-soft-skills adresinden 10.02.2021 tarihinde erişilmiştir.
• Battelle for Kids. (2019). Framework for 21st century learning. http://www.battelleforkids.org /networks/p21/frameworks-resources adresinden 10.10.2021 tarihinde erişilmiştir.
• Cnntürk. (2018). 2020’de en yüksek maaşı almak için sahip olmanız gereken 10 beceri. https://www.cnnturk.com/ekonomi/iste-hayat/2020de-en-yuksek-maasi-almak-icin-sahip-olmaniz-gereken-10-beceri?page=4 adresinden 01.10.2021 tarihinde erişilmiştir.
• Creswell, J. W. (2016). Research design: Qualitative, quantitative, and mixed methods approaches. New York: Sage publications.
• Cropley, A. J. (2001) Creativity in education and learning: A guide for teachers and educators. London: Kogan Page.
• Çelik, E. A. (2015). 7. sınıf sosyal bilgiler dersinde yaratıcı düşünme etkinliklerinin kullanımı (Yayımlanmamış yüksek lisans tezi). Adnan Menderes Üniversitesi, Aydın
• Deveci, İ. ve Kavak, S. (2020). Ortaokul öğrencilerinin yenilikçilik algıları ve yenilikçi düşünme eğilimleri: bir keşfedici ardışık desen. Egitimde Nitel Araştırmalar Dergisi – Journal of Qualitative Research in Education, 8(1), 346-378. doi:10.14689/issn.2148-2624.1.8c.1s.15m
• Fisher, R., (2004). What is creativity?. Fisher, R., & Williams, M. (Eds.). Unlocking creativity: Teaching across the curriculum içinde (s. 6-20). London: David Fulton Publishers.
• Johnson, R. B., & Christensen (2014). Educational research: Quantitative, qualitative and mixed approaches. Los Angeles: Sage.
• Karataş, S., Akçayır, G., & Gün, E. T. (2016). Yaratıcı düşünme becerisinin geliştirilmesinde ters beyin fırtınası tekniğinin etkililiği üzerine nitel çalışma. Eğitim Teknolojisi Kuram ve Uygulama, 6(1), 42-58.
• Keleşoğlu, S. (2017). Öğretmen eğitiminde yaratıcı düşünme ve inovasyon eğitim programının tasarımı, denenmesi ve değerlendirilmesi (Yayımlanmamış doktora tezi). Gazi Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Ankara.
• Leggett, N. (2017). Early childhood creativity: challenging educators in their role to intentionally develop creative thinking in children. Early Childhood Education Journal, 45(6), 845-853.
• Lucas, B. (2001). Creative teaching, teaching creativity and creative learning. Craft, A., Jeffrey, B. & Leibling, M. (Eds.). Creativity in Education içinde (s. 35-44).
• Merriam, S. B. (2015). Nitel araştırma: Desen ve uygulama için bir rehber (Çeviri: S. Turan). Ankara: Nobel.
• Milli Eğitim Bakanlığı (MEB). (2019). Millî Eğitim Bakanlığı 2019-2023 Stratejik Planı. http://sgb.meb.gov.tr/meb_iys_dosyalar/2019_12/31105532_Milli_EYitim_BakanlYYY_2019-2023_Stratejik_PlanY __31.12.pdf adresinden 08.02.2021 tarihinde erişilmiştir.
• Milli Eğitim Bakanlığı (MEB). (2018a). Fen bilimleri dersi öğretim programı (İlkokul ve Ortaokul 3, 4, 5, 6, 7 ve 8. Sınıflar). Ankara: Milli Eğitim Bakanlığı Talim ve Terbiye Kurulu Başkanlığı.
• Milli Eğitim Bakanlığı (MEB). (2018b). Sosyal Bilgiler Dersi Öğretim Programı (İlkokul ve Ortaokul 4, 5, 6, ve 7. Sınıflar). Ankara: Milli Eğitim Bakanlığı Talim ve Terbiye Kurulu Başkanlığı.
• Milli Eğitim Bakanlığı (MEB). (2017). Basın açıklaması. https://ttkb.meb.gov.tr/meb_iys_dosyalar/2017_01/13152934_basYn_aYklamasY_13012017.pdf adresinden 08.02.2021 tarihinde erişilmiştir.
• Milli Eğitim Bakanlığı (MEB). (2016). STEM eğitimi raporu. Ankara: SESAM Grup A.Ş. Milli Eğitim Bakanlığı Yenilik ve Eğitim Teknolojileri Genel Müdürlüğü (YEĞİTEK).
• Milli Eğitim Bakanlığı (MEB). (2015). Milli Eğitim Bakanlığı 2015-2019 Stratejik Plan Hazırlık Programı. https://sgb.meb.gov.tr/meb_iys_dosyalar/2015_09/10052958_10.09.2015sp17.15imzasz.pdf adresinden 08.02.2021 tarihinde erişilmiştir.
• Mumford, M. D., Medeiros, K. E. & Partlow, P. J. (2012). Creative thinking: Processes, strategies and knowledge. The Journal of Creative Behavior 46(1), 30–47.
• National Advisory Committee on Creative, Cultural Education (NACCCE), Great Britain. Dept. for Education, Employment, Great Britain. Dept. for Culture, Media, & Sport. (1999). All our futures: Creativity, culture & education. Dept. for Education and Employment.
• Newton, D. P. (2013). Moods, emotions and creative thinking: A framework for teaching. Thinking Skills and Creativity, 8, 34-44.
• Özden, M., & Saban, A. (2017). Nitel araştırmalarda paradigma ve teorik temeller. A. Saban & A. Ersoy (Eds.). Eğitimde Nitel Araştırma Desenleri içinde (s. 1-29). Ankara: Anı.
• Özerbaş, M. A. (2011). Yaratıcı düşünme öğrenme ortamının akademik başarı ve bilgilerin kalıcılığa etkisi. Gazi Üniversitesi Gazi Eğitim Fakültesi Dergisi, 31(3), 675-705.
• Partnership for 21st Century Skills. (2019). P21’s Frameworks for 21st Century Learning. https://www.battelleforkids.org/networks/p21/frameworks-resources adresinden 08.02.2021 tarihinde erişilmiştir.
• Piirto, J. (2011). Creativity for 21st century skills. Creativity for 21st Century Skills içinde(s. 1-12). Sense Publishers.
• Rábanos, N. L., & Torres, P. A. (2012). Effects of a program for developing creative thinking skills. Electronic Journal of Research in Educational Psychology, 10(3), 1139-1158.
• Syahrin, A., Dawud, Suwignyo, H., & Priyatni, E. T. (2019). Creative thinking patterns in student‘s scientific works. Eurasian Journal of Educational Research, 19(81), 21-36.
• Sternberg, R. J. (2003) Creative thinking in the classroom. Scandinavian Journal of Educational Research, 47(3), 325-338. DOI: 10.1080/00313830308595.
• Sternberg, R. J., & Lubart, T. I. (1996). Investing in creativity. American Psychologist, 51(7), 677-688.
• Sternberg, R. J., & Lubart, T. I. (1993). Investing in creativity. Psychological Inquiry, 4(3), 229-232.
• Tatlı, C. E. (2017). Çocuklarda yaratıcı düşünme becerilerinin saptanması ve okul psikolojik danışmanlarının farkındalığının incelenmesi (Yayımlanmamış doktora tezi). Ankara Üniversitesi: Ankara.
• Tok, E., & Sevinç, M. (2012). Düşünme becerileri eğitiminin okul öncesi öğretmen adaylarının yaratıcı düşünme becerilerine etkisi. Eğitim ve Bilim, 37(164), 204-222.
• Wojciehowski, M., & Ernst, J. (2018). Creative by nature: Investigating the impact of nature preschools on young children's creative thinking. International Journal of Early Childhood Environmental Education, 6(1), 3-20.
• Yıldırım, A., & Şimşek, H. (2000). Sosyal bilimlerde nitel araştırma yöntemleri. Ankara: Seçkin.