THE REMAİNİNG TERRİTORİES İN SYRİA AND THE PEOPLE OF KİLİS

Yıl 2022, , 1772 - 1783, 02.10.2022

Osman Taşkın

https://doi.org/10.30783/nevsosbilen.1137758

Cited By: 1

Öz

SURİYE'DE KALAN TOPRAKLARI VE KİLİS HALKI

Öz

Bu makale 20 Ekim 1921’de Türkiye ve Fransa arasında imzalanan Ankara Antlaşması’yla belirlenen Türkiye- Suriye hudut çizgisinin Kilis’te yaratmış olduğu ekonomik ve sosyal etkisine ve hudut dışında kalan toprakların durumuna odaklanmıştır. Sınır hattının şehrin çok yakınından geçerek parçalamış olduğu aşiretler, bağ, bahçe, köy ve toprakların halk üzerinde nasıl bir tesir bıraktığı ve bu konuda dile getirilen sıkıntıların neler olduğu üzerinde durulmuştur. Anlaşmanın uygulanmasında yapılan yanlışlıkların ve keyfiliğin halkın tahammülünü ne derece zorladığı incelenmiştir. Uluslararası bir anlaşmayla temin edilen hakların zamanla nasıl haksız yere ellerinden alındığı ve yaşanan sıkıntılar ve bu sıkıntıların giderilmesi için halkın gösterdiği çaresiz çabalar ele alınmıştır. Yaşanan problemler karşısında genel siyasi ortama bağlı olarak merkezi hükümetin tavrının nasıl olduğu ve bu tavır karşısında gösterilen tepkiler incelenmiştir. Toprakları Suriye’de kalan vatandaşlarımızın bu toprakların tasarrufunda Fransız manda yönetimi ve bağımsızlığı verildikten sonra Suriye hükümetiyle Türkiye arasında yapılan siyasi ilişkiler ve bu çerçevede Türkiye hükümetinin ortaya koyduğu politika incelenmiştir. Günümüzde bu tasarruf haklarının durumu, hak ve alacaklarının ne durumda olduğu üzerinde durulmuştur.

Anahtar Kelimeler

Suriye Sınırı, Emlak Meselesi, Ankara Antlaşması, Fransız Mandası, Kilis

Kaynakça

• Başkanlı Cumhuriyet Arşivi (BCA). 30-18-1-1 / 3-19-5 - / 08/05/1921; 30-18-1-2 / 85 - 93 - 10 (11/12/1938); 30-10-0-0 / 112 - 758 - 4 (6/18/1928).
• Başkanlı Cumhuriyet Arşivi (BCA). 30-10-0-0 / 140 - 4 - 4 (2/20/1922); 30-10-0-0 / 155 - 90 - 10 (1/10/1933); 30-10-0-0 / 178 - 226 - 3 (6/11/1922); 30-10-0-0 / 180 - 245 - 16 (11/24/1939).
• Başkanlı Cumhuriyet Arşivi (BCA). 30-10-0-0 / 230 - 549 - 2 (5/11/1929; 30-10-0-0 / 262 - 764 - 10 (12/14/1922); 30-10-0-0 / 262 - 764 - 11 (2/3/1923.
• Başkanlı Cumhuriyet Arşivi (BCA). 30-10-0-0 / 262 - 764 - 9 (12/12/1922); 30-10-0-0 / 265 - 786 - 19 (6/10/1939); 30-10-0-0 / 265 - 791 - 34 (9/25/1942).
• Başkanlı Cumhuriyet Arşivi (BCA). 30-18-1-1 / 17 - 85 - 11 (1/16/1926); 30-18-1-1 / 24 - 28 - 13 (5/4/1927); 30-18-1-1 / 24 - 31 - 13 (5/18/1927).
• Başkanlı Cumhuriyet Arşivi (BCA). 30-18-1-1 / 30 - 53 - 20 (8/16/1928); 30-18-1-1 / 30 - 57 - 6 (9/23/1928); 30-18-1-1 / 4 - 52 - 6 (3/8/1922); 30-18-1-2 / 1 - 12 - 30 (1/9/1929).
• Başkanlı Cumhuriyet Arşivi (BCA). 30-18-1-2 / 117 - 66 - 3 (10/20/1948); 30-18-1-2 / 122 - 29 - 13 (4/5/1950); 30-18-1-2 / 240 - 68 - 9 (10/3/1969).
• Başkanlı Cumhuriyet Arşivi (BCA). 30-18-1-2 / 258 - 76 - 17 (10/26/1970); 30-18-1-2 / 266 - 34 - 16 (5/20/1971); 30-18-1-2 / 472 - 22 - 3 (2/28/1983).
• Başkanlı Cumhuriyet Arşivi (BCA). 30-18-1-2 / 8 - 6 - 13 (2/5/1930); 30-18-1-2 / 87 - 61 - 20 (6/27/1939); 30-18-1-2 / 87 - 70 - 20 (7/19/1939).
• Kilis Yevmî Halk Gazetesi (4/20/1926); 4/24/1926);(6/1/1926); (6/5/1926); (6/12/1926).
• Milliyet, 16/03/1961, s.3. http://gazetearsivi.milliyet.com.tr/Arsiv/1961/03/16
• Benek, Sedat (2016): Türkiye-Suriye ilişkilerinin sosyal coğrafya açısından tarihsel arka planı. In Gaziantep University Journal of Social Sciences 15(1), pp. 171–192. https://doi.org/10.21547/jss.256743
• Biçici, Mehmet (2015): Gaziantep milletvekilleri ve siyasi faaliyetleri(1923-1950). İçinde Asia Minor Studies, 3(5). https://doi.org/10.17067/asm.245282
• Biçici, Mehmet (2020): Gaziantep'te siyasal yaşam. Gaziantep: İKSAD.
• Esener, Haluk (2006): 1062 sayılı mukabele-i bilmisil kanunu ve bu kanun çerçevesinde suriye uyrukluların ülkemizdeki mallarının durumu. İçinde E-Yaklaşım (37).
• Kilisli Kadri (1932): Kilis tarihi. İstanbul: Burhaneddin Matbaası.
• Konyalı, İbrahim Hakkı (1968): Âbideleri ve kitâbeleri ile Kilis tarihi. İstanbul: Fatih Matbaası.
• Metintaş, Mustafa Yahya (2019): Ankara Antlaşması'nın Türkiye Büyük Millet Meclisinde tartışılması. İçinde Eskişehir Osmangazi Üniversitesi Türk Dünyası Uygulama ve Araştırma Merkezi Yakın Tarih Dergisi 2(5), pp. 1–26. https://dergipark.org.tr/tr/pub/yakintarih/issue/49664/636739
• Salık, Nuri (2018): Lozan'da unutulan topraklar: Türkiye-Suriye ilişkilerinde emlak meselesi. İçinde Kriter, Ocak Yıl 2, Sayı 20. https://kriterdergi.com/siyaset/lozanda-unutulan-topraklar-turkiye-suriye-iliskilerinde-emlak-meselesi, (E.T. 11/4/2021).
• Soysal, İsmail (2000): Tarihçeleri ve açıklamalarıyla birlikte Türkiye’nin siyasal andlaşmaları (1920-1945). 3. Baskı. 1 volume. Ankara: TTK.
• Suriye Uyrukluların Mallarının Tesbiti ve Bu Mallara El Konulması Hakkında Yönetmelik. https://www.mevzuat.gov.tr/MevzuatMetin/3.5.67104.pdf
• Şığva, Sinan (2016): İdari yargı kararları ışığında 1062 sayılı mukabele-i bilmisil kanununun uygulanışı. In Hacettepe Hukuk Fakültesi Dergisi 6 (2), pp. 181–196.
• T.C. Dışişleri Bakanlığı: Türkiye - Suriye YDSİK 1. Toplantısı Ortak Bildirisi, 22-23 Aralık 2009, Şam. https://www.mfa.gov.tr/turkiye---suriye-ydsik-1_-toplantisi-ortak-bildirisi_-22-23-aralik_-sam.tr.mfa.
• Tahal, Zübeyde (2019): Kilis Yevmi Halk Gazetesi (Transkripsiyon ve Değerlendirmesi 1925-1926). [Yüksek Lisans Tezi, Kilis 7 Aralık Üniversitesi]. Ulusal Tez Merkezi.
• Tansel, Selahattin (1991): Mondros'tan Mudanya'ya kadar. IV. İstanbul: Milli Eğitim Bakanlığı.
• Yamaç, Müzehher (2018): Fransız diplomatik belgelerinde Türkiye-Suriye sınır sorunu (1918-1940). In Belleten 82 (295), pp. 1153–1174. https://doi.org/10.37879/belleten.2018.1153
• Yıldırım, Ahmet (2021): Kilis Yevmî Halk Gazetesi (Transkripsiyon ve Değerlendirme 1926-1927). [Yüksek Lisans Tezi, Kilis 7 Aralık Üniversitesi]. Ulusal Tez Merkezi.