SOCIETY AND SCIENCE IN THE SHADOW OF POSTMODERNISM AND POST INDUSTRLISM

Yıl 2023, , 1039 - 1049, 30.06.2023

Behçet Batur

https://doi.org/10.30783/nevsosbilen.1270786

Öz

POSTMODERNİZM VE POSTENDÜSTRİYALİZMİN GÖLGESİNDE TOPLUM VE BİLİM

Öz

Bu çalışmanın amacı çağdaş toplumların sosyal ve kültürel yapılarını etkin bir şekilde belirleyen iki olgu üzerinde durarak içinde yaşanılan çağın ve toplumun açıklanması ve anlaşılmasına katkıda bulunmaktır. Bu amaca yönelik olarak gözlem ve literatür taraması tekniği kullanılmıştır. Buna göre çağdaş toplumların öne çıkan iki temel karakterinin sosyoekonomik, bilimsel ve teknolojik yapıda gelişen postendüstriyel toplum ile sosyokültürel ve ahlaki yaşamda ortaya çıkan postmodern toplum yapısı olduğu söylenebilir. Kültürel ve ahlaki yapının postmodern karakterine bakıldığında başlıca nitelikleri arasında aşırı bireyselleşme, göreceleşme ve nihayet doğrunun neredeyse ortadan kalktığı bir yapıyı ifade etmektedir. Buna karşılık postendüstriyel toplum ise bu alandaki akılcılaşma, planlama, bilimsel araştırma, teknolojik üretim ve benzeri unsurların öne çıktığı bir yapıyı ifade etmektedir. Bu iki yapının bir arada bulunduğu çağdaş toplum düzeni, bilim ve kültür arasında bir çatışmayı üretmektedir. Çünkü, postendüstriyel toplumun bilimsel, teknik ve akılcı boyutu topluma doğru, mutlak ve sağlıklı bir yaşam alanı sunarken, postmodern toplumun rölativist ve müphem yapısı, kuşkucu ve kararsız bir kültürel yaşam alanı sunmaktadır. Dolayısıyla çağdaş toplumun bir yanda doğruyu, güveni ve aklı telkin eden boyutu ile diğer yanda göreceliği ve kuşkuyu öne çıkaran boyutu arasında düşünsel ve ahlaki bir çatışmanın varlığından söz edilebilir.

Anahtar Kelimeler

Postmodernizm, Postendüstriyalizm, Toplum, Bilim, Diyalektik

Kaynakça

• Akça, G. (2005). Modernden Postmoderne Kültür ve Kimlik. Muğla Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi 15, 1-24.
• Baudrillard, J. (2016). Tüketim Toplumu. çev: Hazal Deliceçaylı & Ferda Keskin, Ayrıntı Yayınları.
• Baudrillard, J. (2022). Simülakrlar ve Simülasyon. çev: Oğuz Adanır, Doğu Batı Yayınları.
• Bauman, Z. (2019). Postmodernlik ve Hoşnutsuzlukları. çev: İsmail Türkmen, Ayrıntı Yayınları.
• Çuhacı, A. (2007). Ulrich Beck’in Risk Toplumu Kuramı. Sosyoloji Dergisi 14, 129-157.
• Giddens, A. (2013). Sosyoloji. çev: Oktay Özdemir, Kırmızı Yayınları.
• Giddens, A. (2014). Modernliğin Sonuçları. çev: Ersin Kuşdil, Ayrıntı Yayınları.
• Gözgü, F. & Mutioğlu, H. (2012). Toplumun Değişen Yüzü: Bilgi Toplumu ve Bilişim Kültürü. Batman Üniversitesi Yaşam Bilimleri Dergisi 1(1), 465-476.
• Gül, E. C. (2016). Postmodern Sanrı ve Yabancılaşma Gerçeği. Toros Üniversitesi İİSBF Sosyal Bilimler Dergisi 3(6), 75-107.
• Güven, S. (2015). Postmodern Kimliklerin Kurulumu. Selçuk Üniversitesi İletişim Fakültesi Akademik Dergisi 9(1), 266-286. https://doi.org/10.18094/si.33671.
• Horkheimer, M. (2016). Akıl Tutulması. çev: Orhan Koçak, Metis Yayınları.
• Kaypak, Ş. (2011). Bilgi Toplumu Olma Yolunda Kentsel Değişim ve Bilgi Kentleri. Bilgi Ekonomisi ve Yönetimi Dergisi 6(1), 117-130.
• Lyotard, J. F. (2013). Postmodern Durum. çev: İsmet Birkan, Bilgesu Yayıncılık.
• Meder, M. (2001). Bilgi Toplumu ve Toplumsal Değişim. Pamukkale Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi 9, 72-81.
• Möngü, B. (2013). Postmodernizm ve Postmodern Kimlik Anlayışı. Atatürk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi 17(2), 27-36
• Okutan, B. B. (2015). Postmodern Toplumsal Metin ve Din: Gölgesizler Örneği. Milel ve Nihal Dergisi 12(2) 125-148. https://doi.org/10.17131/milelnihal.65743.
• Örs, H. B. (2009). Postmodern Dünyada İdeolojinin Dönüşümü. İ.Ü. Siyasal Bilgiler Fakültesi Dergisi 40, 1-12.
• Parlak, Z. (2004). Sanayi Sonrası Toplum Teorilerinin Eleştirel Bir Değerlendirmesi. Kocaeli Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi 8, 95-125.
• Parlar, H. (2012). Bilgi Toplumu, Değişim ve Yeni Eğitim Paradigması. Yalova Sosyal Bilimler Dergisi 4, 193-209.
• Ritzer, G. (2016). Büyüsü Bozulmuş Dünyayı Büyülemek. çev: Funda Payzın, Ayrıntı Yayınları.
• Selçuk, S. S. (2012). Postmodern Dönemde Farklılığın Kutsanması ve Toplumun Parçacıllaştırılması: “Öteki” ve “Ötekileştirme”. Sosyoloji Araştırmaları Dergisi 15(2), 78-99.
• Sungur, S. (2011). Tüketimin Küreselleşmesi ve Tüketim Tapınakları: Postmodern Panayır Yerlerinde Alışveriş. Galatasaray Üniversitesi İletişim Fakültesi Dergisi 14, 7-35.
• Sungur, Erol. “Postmodern Tüketim Anlayışında Dindar Yaşam Biçimleri.” Doktora Tezi, Recep Tayyip Erdoğan Üniversitesi, Rize, 2016.
• Şaylan, G. (2020. Postmodernizm. İmge Kitabevi Yayınları.
• Tekeli, İ. (2017). Postmodernizm Tartışmaları Üzerine Düşünceler. Posseible Düşünme Dergisi 10, 8-19.
• Toffler, A. (2008). Üçüncü Dalga. çev: Selim Yeniçeri, Koridor Yayıncılık.
• Touraine, A. (2014). Modernliğin Eleştirisi. çev: Hülya Uğur Tanrıöver, Yapı Kredi Yayınları.
• Turner, B. S. (1999). Oryantalizm, Postmodernizm ve Din. Postmodernizm ve İslam, Küreselleşme ve Oryantalizm, ed. Abdullah Topçuoğlu & Yasin Aktay, Vadi Yayınları.
• Yeşilorman, M. & Koç, F. (2014). Bilgi Toplumunun Teknolojik Temelleri Üzerine Eleştirel Bir Bakış. Fırat Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi 24(1), 117-133. https://doi.org/10.18069/fusbed.72486
• Wenzel, G. (2012). Postmodernizm ve Din. çev: Ali Ayten, Din Sosyolojisi Kuram ve Yöntem, ed. Peter B. Clarke, İmge Kitapevi.
• Yıldız, H. (2005). Postmodenizm Nedir?. Dumlupınar Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi 13, 1-15.