TÜRKİYE’DE SU GÜCÜ VE KÜÇÜK HİDROELEKTRİK SANTRALLER

Yıl 2011, Cilt: 1 Sayı: 1, 207 - 238, 05.04.2012

Tekiner Kaya

Öz

Hidrogüç, dünyada pek çok ülke tarafından tercih edilen enerji üretim kaynakları arasındaki önemli aktörlerden birisi olmaya devam etmektedir. Son yıllarda AB ülkelerindeki enerji maliyetlerinde yükseliş ve artan dışa bağımlılık, bu ülkelerde hidrogüçten daha fazla enerji üretme isteğini beraberinde getirmiştir. Bu çalışmanın amacı, hidrogüçten enerji üretme alternatiflerinden birisi olan Küçük Hidroelektrik Santral (KHES)’lerin, dünyadaki, Avrupa’daki ve Türkiye’deki mevcut durumları incelenerek, KHES’lerin enerji potansiyellerini, katkılarını ve çevresel etkilerini ortaya koymaktır. Kayseri Bölgesi’nde yer alan boru – kanal tipi HES’ler yerinde görülmüş, bölge insanı ile santrallerin, sosyal, ekonomik ve çevresel etkileri tartışılmıştır. Diğer bölümde KHES’lerin kuruluş nedenleri üzerine çözümlemeler yapılmış, son bölümde ise, çalışmanın kısıtları belirtilmiş ve gelecekte yapılacak olan çalışmalar için öneriler sunulmuştur. KHES’ler yerine Türkiye’deki diğer enerji üretim türleri ve potansiyelleri ile, alternatif çözüm önerileri vurgulanmıştır. Çalışmanın odak noktası, ülkelerin KHES enerji potansiyellerinin hesaplanma yöntemleri, bu alanda yapılan çalışmalar ve sonuçları ile, KHES’lerin çevresel etkileridir. İlgili alanda yapılmış çalışmalar, uluslar arası ve ulusal raporlar incelendiğinde, KHES’lerin enerji potansiyellerinin, ülke geneli veya bölgesel enerji ihtiyacını karşılamaktan uzak olduğu görülmektedir. Yapılan hesaplamalarda çevresel maliyetlerin de oldukça düşük tutulduğu gözlemlenmiştir. Enerji alanında yapılan düzenlemelerin, enerji şirketlerinin karlılığı odaklı olduğu, ilgili bölge doğası, florası ve faunası ve bunların çevresel maliyetleri gözetilmeksizin yapıldığı, bu suretle de KHES’lerin yüksek potansiyelli ucuz enerji kaynağı alternatifi olarak sunulduğu sonucuna ulaşılmıştır.

Anahtar Kelimeler: Küçük Hidroelektrik Santral, Hidroenerji, Çevre, Hidrogüç potansiyeli, Yenilenebilir Enerji.

Anahtar Kelimeler

Küçük Hidroelektrik Santral, Hidroenerji, Çevre

Kaynakça

• Abbasi, T., Abbasi, S.A., (2011). Small hydro and the environmental implications of its extensive utilization, Renewable and Sustainable Energy Reviews 15, 2134–2143.
• Altınbilek, D., (2002). The role of dams in development, Water Resources Development, 18, 9-24.
• Beck F., Martinot E., (2004). Renewable energy policies and barriers, Encyclopedia of energy, 5, 365-383.
• Beutin P., (2005), An integrated approach to SHP development: from R&D to market deployment. Int J Hydropower Dams, 12(3); 68–9.
• Bilen, K., Ozyurt, O., Bakırcı, K., Karslı, S., Erdogan, S., Yılmaz, M. and Comaklı, O., (2008). Energy production, consumption, and environmental pollution for sustainable development: A case study in Turkey, Renewable and Sustainable Energy Review, Vol. 12.
• Energy Information Administration (EIA), (2006). International Energy Outlook 2006.
• ESHA, SERO, IEFE., (2001). Blue energy for a green Europe (BlueAGE). Strategic study for the development of small hydropower in the European Union, Report of Altener Programme, Brussels.
• ESHA (European Small Hydropower Association), (2004). Small hydropower situation in the new EU member states and candidate countries report, Prepared by the Marketing Working Group of the Thematic Network of Small Hydropower (TNSHP).
• EUAS, (Elektrik Üretim Anonim ġirketi) (2010), Elektrik Üretim Sektör Raporu, www.enerji.gov.tr. Adresinden 15 subat 2011 tarihinde edinilmiĢtir. European Commission, (2010), Statistical pocketbook. http://ec.europa.eu/ energy/publications/statistics/statistics_en.htm adresinden 12 Mayıs 2011 tarihinde edinilmiĢtir.
• Goldemberg, J., Johansson, T., (2004). World energy assessment overview (2004 update), New York, p:85.
• Harte, J., (1977). Energy technologies and natural environments: the search for compatibility, Annual Review of Energy, 3, 101–146.
• Hennicke, P., (2008). Combining energy efficiency with renewable energy sources constitutes a key strategy for a sustainable future, The future of Energy in Egypt Conference, Cairo.
• Kaygusuz, K., Sarı A., (2003). Renewable energy potential and utilization in Turkey, Energy Convers Management, 44, 459–478.
• Klychev, S.I., Mukhammadiev, M.M., Zakhidov, R., Potaenko, K.D., (2007). Technical and economic conditions for creation of combined solar-wind power plants, Applied Solar Energy, 43(4):214–7.
• Kucukali, S, Baris, K., (2009). Assessment of small hydropower (SHP) development in Turkey: laws, regulations and EU policy perspective, Energy Policy, 10, 3872-3879.
• Kumbaroğlu, G., (2008). Söylemlerle Resmi Hedefler Arasında Tutarsızlık Var, Röportaj, sayı 5. http://www.yenienerji.info/?pid=16883 adresinden 20 Mayıs 2011 tarihinde edililmiĢtir.
• MNRE (Ministry of new and renewable energy) Booklets on Renewable Energy, (2010).
• IEA (International Energy Agency), (2003). Energy policies of IEA Countries, Paris.
• IEA (International Energy Agency), (2010). Benign energy? The environmental implications of renewable, Paris.
• Paish O., (2002). Small hydro power: technology and current status. Renewable and Sustainable Energy Reviews, 6, 537-556.
• Punys, P., Pelikan, B., (2007). Review of small hydropower in the new Member States and Candidate Countries in the context of the enlarged European Union, Renewable and Sustainable Energy Reviews 11, 1321–1360.
• Streimikiene, D., Burneikis, J., Punys, P., (2005). Review of renewable energy uses in Lithuania, Renewable and Sustainable Energy Reviews, 9, 29–49.
• TEDAS, (2009). Türkiye Elektrik Dağıtım ve Tüketim Istatistikleri (2009)
• TUIK, (2010). Nüfus istatistikleri, http://www.tuik.gov.tr/ VeriBilgi.do?tb_id= 38&ust_id=11 adresinden 10 Haziran 2011 tarihinde edinilmiĢtir.
• Turkish Electricity Transmission Company (TEIAS), (2009). Electricity generation transmission statistics of Turkey, Ankara.
• World Energy Council (WEC), (2004), 2004 Survey of energy resources.
• World Energy Council (WEC), (2010), 2010 Survey of energy resources.
• www.akfen.com.tr
• www.ayen.com.tr
• www.ekolojiagi.wordpress.com/