KARAMANLI ORTHODOX TURKS WHO IMMIGRATED TO GREECE FROM MUSTAFAPASHA DUE TO THE POPULATION EXCHANGE

Yıl 2012, Cilt: 2 Sayı: 1, 28 - 42, 22.04.2013

Adem Öger

Öz

Karamanlis, namely Karamanli Orthodox Turks, was a community the majority of which was settled in the Cappadocia Region in Anatolia. They spoke Turkish, and used Greek alphabet in their writings. They lived in Anatolia especially in the Cappadocia Region (Karaman, Konya, Kayseri, Isparta, Nevşehir, Niğde, Aksaray, Burdur, Aydın and Karadeniz etc.), İstanbul, Syria and the Balkans. Karamanli Orthodox Turks, who had lived in Cappadocia (Nevşehir, Ürgüp, Sinasos), Derinkuyu (Suvermez, Yazıhöyük, Zile), Niğde (Gölcük, Misti/Misli Fertek, Sementra, Andaval, Hasköy, Aravan/Kumluca, Kurdanos/Hamamlı, Bor), Aksaray (Güzelyurt, Uluağaç), Kayseri (İncesu, Zincidere, Pınarbaşı, Endürlük, Develi) were subjected to the forced emigration to Greece as of May 1st, 1923 in accordance with the “Convention and Protocol relating to Exchange of Greek and Turkish People” (Yıldırım, 2006: 173) signed on January 30th, 1923 between the Grand National Assembly of Turkey and the Greek Parliament. Today, Karamanli Orthodox Turks living in such settlements like Thessaloniki, Larissa, Eviya Island (Prokopi, Neasinasos, Neapoli, Neagelveri, Cappadocia) Athens, Prea and Halkida have rich oral and written cultural products. Mustaphapasha (Sinasos) town is one of the centers of science, art, commerce and religion of Karamanli Orthodox Turks in the Cappadocia Region. Karamanli Ortodox Turks living in this town have been settled in different regions of Greece as a result of the population exchange. This paper deals with the current social life, ways of protecting their cultures, associations and foundations, customs and traditions, folk songs, poems, lullabies, threnodies etc. by providing information about the history and anthropology of Karamanli Orthodox Turks emigrating to Greece from Mustafapasha.

Keywords: Karamanli Orthodox Turks, Cappadocia, Mustafapasha

Anahtar Kelimeler

-

NÜFUS MÜBADELEDESİNDE MUSTAFAPAŞA’DAN YUNANİSTAN’A GÖÇ EDEN KARAMANLI ORTODOKS TÜRKLER

Öz

Anadolu’da Türkçe konuşan ve yazılarında Yunan alfabesini kullanan Ortodoks Hristiyanlar olarak adlandırılan Karamanlılar, özellikle Anadolu (Karaman, Konya, Kayseri, Isparta, Nevşehir, Niğde, Aksaray, Burdur, Aydın ve Karadeniz vb.), İstanbul, Suriye ve Balkanlarda yaşamışlardır. Karamanlı Ortodoks Türklerin Anadolu’da en yoğun yaşadığı bölge ise Kapadokya’dır. Kapadokya’da (Nevşehir Merkez, Ürgüp, Mustafapaşa), Derinkuyu (Suvermez, Yazıhöyük, Zile), Niğde (Gölcük, Misti/Misli Fertek, Sementra, Andaval, Hasköy, Aravan/Kumluca, Kurdanos/Hamamlı, Bor), Aksaray (Güzelyurt, Uluağaç), Kayseri (İncesu, Zincidere, Pınarbaşı, Endürlük, Develi) yaşamakta olan Karamanlı Ortodoks Türkler, TBMM ile Yunan Hükümeti arasında 30 Ocak 1923 tarihinde imzalanan “Yunan ve Türk Halklarının Mübadelesine İlişkin Sözleşme ve Protokol” gereğince 1 Mayıs 1923 tarihinden itibaren Yunanistan’a zorunlu göçe tabi tutulmuştur. Günümüzde Yunanistan’ın Selanik, Larissa, Eviya Adası (Prokopi, Neasinasos, Neapoli, Neagelveri, Kapadokya) Atina, Prea, Halkida gibi yerleşim yerlerinde yaşayan Karamanlı Ortodoks Türkler zengin sözlü ve yazılı kültür ürünlerine sahiptir. Kapadokya bölgesinde, Karamanlı Ortodoks Türklerin önemli ilim, sanat, ticaret ve din merkezlerinden biri Mustafapaşa (Sinasos) (Ürgüp/Nevşehir) beldesidir. Bu beldede yaşayan Karamanlı Ortodoks Türkler, nüfus mübadelesi sonucunda Yunanistan’ın farklı bölgelerine yerleştirilmiştir. Makalemizde, Mustafapaşa’dan Yunanistan’a göç eden Karamanlı Ortodoks Türklerin göç serüvenleri, günümüzdeki sosyal yaşamı, kültürlerini koruma çalışmaları, dernek ve vakıfları, gelenek ve görenekleri ile türkü, mani, ninni, ağıt gibi sözlü kültür ürünleri hakkında bilgi verilerek bunlar tarihi-antropoloji açısından değerlendirilecektir

Anahtar Kelimeler

Karamanlı Ortodoks Türkler, Kapadokya, Mustafapaşa

Kaynakça

• Anzerlioğlu, Y. (2009a). Karamanlı Ortodoks Türkler, Ankara: Phoenix Yayınevi.
• Anzerlioğlu, Y. (2009b). “Tarihi Verilerle Karamanlı Ortodoks Türkler”, Türk Kültürü ve Hacı Bektaş Veli Araştırmaları Dergisi, 51, s. 171- 187.
• Balta, E. (1990). “Karamanlıca Kitapların Önsözleri” çev. H. Milas, Tarih ve Toplum, Sayı 74, s. 18-20.
• Balta, E. (1997). Sinasos, İstanbul: Bir Zamanlar Yayıncılık.
• Baykurt, C. (1932). Osmanlı Ülkesinde Hristiyan Türkler, İstanbul: Sanayiinefise Matbaası.
• Cahen, C. (2000). Osmanlılardan Önce Anadolu, Çev. Erol Üyepazarcı, İstanbul: Tarih Vakfı Yurt Yayınları.
• Eckmann, J. (1988). “Karamanlıca’da Birkaç Gerindium Terkibi”, çev. Müjdat Karayerli, Türk Kültürü Araştırmaları, XXVI (2), s. 89-94.
• Eröz, M. (1983). Hristiyanlaşan Türkler, Ankara: Türk Kültürünü Araştırma Enstitüsü.
• Güler, A. (2000). “Yunanistan’da Etnik Gruplar I: Dil Grupları”, Avrasya Dosyası, Ankara, s. 12-21.
• İoadilis, İ. (1896). Kayseri Metropolitleri, İstanbul.
• Malçok, B. (2012). Sinasos, İstanbul.
• Song of Cappodocia, Produced By Music Folklore Archive, 2009.
• Yıldırım, O. (2006). Türk-Yunan Mübadelesi’nin Öteki Yüzü: Diplomasi ve Göç, İstanbul: İstanbul Bilgi Üniversitesi Yayınları.