Türk Demokrasi Tarihinde Muhalefet Geleneğinin Oluşması Açısından Sultan II. Abdülhamid ve Dönemi

Yıl 2013, Cilt: 2 Sayı: 2, 109 - 120, 25.02.2014

Ahmet Oğuz

Öz

ÖZET            Türk demokrasi tarihi, Osmanlı Devleti’ninson döneminden itibaren uzun ve çileli bir yolu ifade etmektedir. Tanzimatfermanının ilanıyla hızlanan yenileşme tepeden başlayan bir hareketinsonucudur. Fakat Demokrasimizin ilk adımı olan Kanun-i Esasi ise aşağıdanyukarı doğru bir hareketle başlamıştır. Bu hareketin öncüleri de YeniOsmanlılar olmuştur. Yeni Osmanlılar’ın baskısıyla II. Abdülhamid(1876–1909)  Kanun-i Esasi’yi ilan etmiştir. Fakat Osmanlı-Russavaşını bahane gösteren Sultan, Kanun-i Esasi’yi yürürlükten kaldırmıştır. Kanun-iEsasi’nin tekrar ilanı için bu sefer İttihat ve Terakki Cemiyeti benzer bir mücadeleyoluna girmiş ve uzun mücadeleler sonunda bunu başarmıştır. İstibdat dönemininpadişahı olarak anılan Abdülhamid aynı zamanda demokrasi denemelerinin depadişahı olmuştur.

Anahtar Kelimeler

Demokrasi, Kanun-i Esâsî, İttihat ve Terakki, Sultan

Kaynakça

• BOA., Y.EE., 71/28.
• BOA., Y.EE., 71/30.
• BOA., Y.EE., 80/31.
• HR.TO..124/89.
• Osmanlı Gazetesi, 1 Ağustos 1987.
• Düstur, Birinci Tertip, Birinci Cilt, Matbaa-yı Âmire,1289
• Meclis-i Mebusan Zabıt Ceridesi I (1877–1878), (Yay. Haz. Hakkı Tarık Us), Vakit Matbaası, İstanbul, 1939.
• Meclis-i Mebusan Zabıt Ceridesi II (1877–1878), (Yay. Haz. Hakkı Tarık Us), Vakit Matbaası, İstanbul, 1954.
• AHMED MİTHAT EFENDİ, Üss-i İnkılâp, C. II Kısm-ı Sanî, İstanbul, 1295.
• AKŞİN, Sina, Jön Türkler ve İttihat ve Terakki, İmge Yayınları, 3. Baskı, Ankara, 2001.
• BAYUR, Yusuf Hikmet, Türk İnkılâbı Tarihi, TTK Basımevi, Ankara, 1991
• BERKES, Niyazi, Türkiye’de Çağdaşlaşma (Yayına Hazırlayan, Ahmet Kuyaş), Yapı Kredi Yayınları, İstanbul, 2002.
• EBUZZİYA TEVFİK, Yeni Osmanlılar, Pegasus Yayınları, İstanbul, 2006.
• MABEYNCİ FAHRİ BEY, İbretnüma, Mabeynci Fahri Bey’in Hatıraları ve İlgili Bazı Belgeler, (Yayına hazırlayan, Bekir Sıtkı Baykal), TTK Yayınları, Ankara, 1989
• HULKİENDER, Murat, Bir Galata Bankerinin Portresi George Zarifi, Osmanlı Araştırma Vakfı, İstanbul, 2003.
• İBNÜLEMİN MAHMUD KEMAL İNAL, Son Sadrazamlar, Türkiye İş Bankası Yayınları, İstanbul, 2012.
• KAYALI, Hasan, Jön Türkler ve Araplar, Tarih Vakfı Yurt Yayınları, İstanbul, 1957.
• KAZGAN, Haydar, Galata Bankerleri, I. Cilt, Orion Yayınları, Ankara 2005
• KUNTAY, Mithat Cemal, Namık Kemal Devrinin İnsanları ve Olayları Arasında II, Kısım II, MEB Yayınları, İstanbul, 1956.
• RAMSOUR, Ernest, E., Jön Türkler ve 1908 İhtilâli , Pozitif Yayınları, 2007.
• SUNGU, İhsan, “Tanzimat ve Yeni Osmanlılar”, Tanzimat I-II, M.E.B. Yayınları, İstanbul, 999,ss. 777-857.
• SÜLEYMAN PAŞA, Hiss-i İnkılâp, Tanin Matbaası, İstanbul, 1326.
• UNAT, Faik Reşit, İkinci Meşrutiyet’in İlânı ve Otuzbir Mart Hâdisesi, TTK Yayınları, Ankara, 1991
• UZUNÇARŞILI, İ. Hakkı, Midhat Paşa ve Yıldız Mahkemesi, TTK Yayınları, Ankara, 1989.
• DANİŞMEND, İsmail Hami, “İlk Meclis-i Mebusan’da Anasır Nispeti”, Milliyet, 27 Mayıs 1952.