TÜRK KAMU YÖNETİMİNDE HİZMET BAKANLIĞI MODELİYLE YENİDEN YAPILANMA: RETROSPEKTİF BİR YAKLAŞIM MI?

Yıl 2015, Cilt: 5 Sayı: 1, 1 - 20, 16.12.2015

Ayşegül Saylam Mustafa Öktem

Öz

Merkezi yönetimin kurumsal yapısının güçlendirilmesi, kamu hizmetlerinin daha etkin, verimli ve etkili bir şekilde verilmesi amacıyla 2011 yılında yeni hizmet bakanlıkları ihdas edilmiş, var olan bazı hizmet bakanlıklarının örgütlenmeleri değiştirilmiş, devlet bakanlıkları lağvedilmiş, başbakanlığa bağlı/ilgili çoğu kurum veya kuruluş hizmet bakanlıklarına bağlanmış, yeni bakanlıkların kurulmasıyla bu kurum/kuruluşların teşkilat kanunları ortadan kalkmıştır. Merkezi yönetimde bakanlık düzeyinde nizam getirilmeye ve bakanlıkların teşkilat yapılarında dikey anlamda sadeleşme sağlanmaya çabalanmıştır Geleneksel yapıdan farklılaşmayı öngören, kamu hizmetlerinin merkezi düzeyde hizmet bakanlıkları ve kurum uzmanları aracılığı ile yürütülmesini amaçlayan yeni hizmet bakanlığı modeli oluşturulmaya çalışılmıştır. Bu kapsamda, çalışmada 3046 sayılı kanunda öngörülen geleneksel bakanlık yapılanması irdelenmiş, kamu hizmetlerinin yerine getirilmesinde hizmet bakanlığı modelindeki kırılma ve 2011 düzenlemeleriyle hizmet bakanlığı modeliyle yeni yapı açıklanmış ve geleneksel yapılanmadan farklı yapıların olası etki ve sonuçları tartışılmıştır.

Anahtar kelimeler: Geleneksel bakanlık yapılanması, hizmet bakanlığı, kurumsal kuram.         

Anahtar Kelimeler

Geleneksel bakanlık yapılanması, hizmet bakanlığı, kurumsal kuram

Kaynakça

• 05.2011 Tarihli 6223 Sayılı Kamu Hizmetlerinin Düzenli, Etkin ve Verimli Bir Şekilde Yürütülmesini Sağlamak Üzere Kamu Kurum ve Kuruluşlarının Teşkilat, Görev ve Yetkileri ile Kamu Görevlilerine İlişkin Konularda Yetki Kanunu.
• 10.2011 Tarihli ve 663 Sayılı Sağlık Bakanlığı ve Bağlı Kuruluşlarının Teşkilat ve Görevleri Hakkında Kanun Hükmünde Kararname.
• 05.1992 tarihli ve 3797 sayılı Millî Eğitim Bakanlığının Teşkilat ve Görevleri Hakkında Kanun.
• 12.1983 tarihli 181 sayılı Sağlık Bakanlığının Teşkilat ve Görevleri Hakkında Kanun Hükmünde Kararname.
• 09.2011 tarihli 652 sayılı Millî Eğitim Bakanlığının Teşkilat ve Görevleri Hakkında Kanun Hükmünde Kararname.
• 09.1984 Tarihli 3046 Sayılı Bakanlıkların kuruluş ve Görevleri Esasları Hakkında Kanun.
• AB Bakanlığı. Üst Düzey Yöneticilerle Yapılan Kişisel Görüşme, Görüşme Tarihi: 12.12.2012.
• Aile ve Sosyal Politikalar Bakanlığı. Üst Düzey Yöneticilerle Yapılan Kişisel Görüşme, Görüşme Tarihi: 10.12.2013.
• Ankara Büyükşehir Belediyesi, (1991). Devlet Teşkilatı ve Devlet Teşkilatı İçinde Yerel Yönetimlerin Yeri, Ankara: BEM Yayınları.
• Bayrak, M. O. (1992). Türkiye’yi Kimler Yönetti (1920-1992): Cumhuriyet’in 72 yıllık Üst düzey Yönetim Kadroları, İstanbul: Yılmaz Yayınları.
• Bilim Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı, Uzmanla Yapılan Kişisel Görüşme, Görüşme Tarihi: 15.12.2013.
• Bowers, D. G. (1976). Organizational Development: Promises, Performances, Possibilities. Organizational Dynamics, 4(4), 50-62.
• Burnes, B. and Cooke, B. (2012). Review Article: The Past, Present and Future of Organization Development: Taking the Long View. Human Relations, 65 (11), 1395-1429.
• Di Maggio, P. J. and Powell, W. W. (1983). The Iron Cage Revisited: Institutional Isomorphism and Collective Rationality in Organizational Fields. American Sociological Review, 48, 147-160.
• Gözler, K. ve Kaplan, G. (2012). İdare Hukuku Dersleri, Bursa: Ekin Yayım.
• Gözübüyük, Ş. (1998). Yönetim Hukuku, Ankara: Turhan Kitabevi. .
• Gözübüyük, Ş. (2010). Yönetim Hukuku, Ankara: Turhan Kitabevi.
• Gümrük ve Ticaret Bakanlığı. Uzmanla Yapılan Kişisel Görüşme. Görüşme Tarihi: 20.12.2013.
• Günday, M. (2011). İdare Hukuku, Ankara: İmaj yayınları.
• Gür, B. S., Özoğlu, M., ve Çelik, Z. (2011). Eğitim, T. Özhan, H. Ete ve S. M. Bölme (Ed.), Seta Analiz 2011'de Türkiye (s.137-154), Ankara: SETA.
• Hatch, M.J. (1997). Organization Theory, UK: Oxford University Press. İçişleri Bakanlığı. Üst Düzey Yöneticiyle Yapılan Kişisel Görüşme, Görüşme Tarihi: 28.11.2013.
• İsbir, E. ve Altunok, H. (2013). Kamu Örgütlenme Politikasında Avrupa Birliği Birimlerinin Yeri, E. G. İsbir (Ed.), Kamu Yönetiminde Değişim ve Güncel Sorunlar (s.3-23), Ankara: TODAİE.
• Karaer, T. (1990). Türk Kamu Yönetiminde Devlet Bakanlığı Sorunu. Amme İdaresi Dergisi, 23(2), 47-74.
• Koç, U. , Aytemir, J. Ö. , Erdemir, E. (2011). Türkiye’de kurumsal bir aktör olarak devlet. Örgüt Kuramı Çalıştayı Kitabı İçinde (s.137-152), Ankara: TODAİE.
• Leblebici ve Kurban (2011) . Gelişen Liberal Ekonomilerde Bürokrasinin Maliyeti: Türkiye Örneği. In International Conference on Eurasian Economies, Proceeding Book (p. 306-311), Kırgızistan: Kyrgyzstan-Turkey Manas University Publication.
• Merkezi Hükümet Teşkilatı Araştırma Projesi (1966). Merkezi Hükümet Teşkilatı Kuruluş ve Görevleri, Ankara: TODAİE Yayınları.
• Meyer, J. W. (1983). Institutionalization and the Rationality of Formal Organizational Structure, J. W. Meyer ve W. R. Scott (Ed.), Organizational Environments: Ritual and Rationality (p.261-283), California: Sage Publications.
• Meyer, J. W. and Rowan B. (1977). Institutionalized Organizations: Formal Structure as Myth and Cerenomy. American Journal of Sociology, 83(2), 340-363.
• Milli Eğitim Bakanlığı. Orta Düzey Yöneticilerle Yapılan Kişisel Görüşme, Görüşme Tarihi: 01.12.2013.
• Neuman, W. L. (2006). Social Research Methods Qualitative and Quantitative Approaches, New York: Pearson.
• Parlak, B. ve Sobacı., Z. (2005), Kuram ve Uygulamalarda Kamu Yönetimi: Ulusal ve Global Perspektifler, Bursa: Alfa Aktüel.
• Sağlık Bakanlığı. Üst Düzey Yöneticiyle Yapılan Kişisel Görüşme, Görüşme Tarihi: 05.12.2013.
• Saylam, A. ve Ömürgönülşen, U. (2013). Avrupa Birliği Genel Sekreterliği’nden Avrupa Birliği Bakanlığı’na: Türk Kamu Yönetiminde Yeni Bir Bakanlık
• Teşkilatlanması. Akdeniz İ. İ. B. F. Dergisi, 25, 176-194.
• Scott, W. R. (1987). The Adolescence of Institutional Theory. Administrative Science Quarterly, 32(4), 493-511.
• Scott, W. R. (1995). Institutions and Organizations, London: Sage Publications.
• Selznick, P. (1957). Leadership in Administration, New York: Row, Peterson.
• Selznick, P. (1996). Institutionalism “Old” and “New”. Administrative Science Quarterly, 41(2), 270-277.
• Sencer, M. (1985) .Türkiye’de Genel Yönetimin Merkez Örgütü. Amme İdaresi Dergisi, 18(3), 3-32.
• TODAİE, (1963).Devlet Teşkilat Rehberi, Ankara: TODAİE.
• TODAİE, (1972). Devlet Teşkilat Rehberi, Ankara: TODAİE.
• TODAİE, (1988). Devlet Teşkilat Rehberi, Ankara: TODAİE.
• TODAİE, (1991). Devlet Teşkilat Rehberi, Ankara: TODAİE
• TODAİE, (2002). Devlet Teşkilat Rehberi, Ankara: TODAİE.
• TODAİE, (Aralık 2012). Devlet Teşkilat Rehberi, Ankara: TODAİE.
• TODAİE, (Eylül 2013). Devlet Teşkilat Rehberi, Ankara: TODAİE.
• Tolbert, P. S. ve Zucker, L. G. (1996). The Institutionalization of Institutional Theory, S. R. Clegg, C. Hardy and W. R. Nord (Ed.), Handbook of Organization Studies (p.175-191). London: Sage Publications.