AHİLİK KÜLTÜRÜ VE ALIŞ-VERİŞ TURİZMİ: KONYA BEDESTEN ÇARŞISINI ZİYARET EDEN TURİSTLERİN ALGISI ÜZERİNE BİR ARAŞTIRMA

Yıl 2016, Cilt: 6 Sayı: 2, 0 - 0, 28.06.2016

İsa Serhan Cihangir Kayhan Karakaya

Öz

İnsanlığı doğuşundan günümüze değin, tüketicilerin ihtiyaçlara bağlı satın
alma alışkanlıkları ve tüketim sitilleri bir birinden farklılık gösterebilmektedir.
Dolaysıyla tüketiciler ihtiyaçlarına uygun gereksinimlere sahip olabilmek için
üreticiler ile ilişkisel boyutlar kurmalıdır, Bir başka değişle sistemsel bir
teşkilatlanma ile bir bütünlük sergilenerek yardımlaşma ve dayanışma içerisinde
olunmalıdır. Tüketime dayalı üretimi şekillendiren esnaf ve zanaatkârların birlik ve
beraberlik ruhunu teşkil edebilecek sistemsel bir teşkilatlanma yapısı da ancak, 13.
YY’da Ahi Evran tarafından Ahilik Kültürü çatısı altında faaliyete geçirilebilmiştir.
Alışveriş olgusuna dayalı öğretinin aynası niteliğindeki bu kültürel oluşum, alım
gücündeki artış ve boş zaman kavramlarına dayalı turizm faaliyetleriyle daha
belirgin hale gelmiştir. Böylece alternatif bir kazanç ve turizm çeşidi olarak “mal
satın alma amacıyla seyahat etme” anlamına gelen “Alışveriş Turizmi” doğmuştur.
Aslında bu durum tüketimin sürdürülebilir kaynağı alışverişin, turistik bir faaliyet
olarak sergilenmesini beraberinde getirmiştir. Özellikle gezilen yerlerin kanıtlayıcısı
ve hatırası olarak alınan objeler/hediyelik eşyalar alışveriş turizminin başyapıtı
niteliğindeki ürünlerdir. Bu açıdan üreticiler, esnaflar ve zanaatkarlar için önemli bir
gelir kaynağı olan alışveriş turizmi, kompleks bir yapıda yer almalıdır. Bu alanlar ise
genellikle tarihi ve kültürel değerleriyle turistik faaliyetlere imkân tanıyan yapılar
şeklinde dizayn edilmelidir.
Bu bağlamda çalışmanın uygulama alanı, tarihi-kültürel yapısı ve asırlara
meydan okuyan heybetiyle Konya İli ve turizmi açısından önemli bir eser olan
“Tarihi Bedesten Çarşısı”dır. Çalışmanın amacı ise, 800 yıllık geçmişe sahip ahililik
kültürüyle yoğrulan esnafın, tutum ve davranışlarının ziyaretçiler tarafından algısal
ölçümü ve alış veriş turizmi kapsamında değerlendirilmesidir. 253 ziyaretçiye
yönelik uygulanan anket çalışmasıyla çarşı esnafının “Ahilik Kültürü” gelenek ve
göreneklerine uygun hareket edip etmedikleri ve bu kültürün etkisinin alışveriş
turizmine yansımalarının ziyaretçiler tarafından ne düzeyde algılandığı tesit
edilmeye çalışılmıştır. Elde edilen veriler ışığında ahilik kültürüne özgü yaklaşımla
hareket eden esnafın ziyaretçiler tarafından kabul gördüğü ve benimsendiği
sonucuna ulaşılmıştır.
Anahtar Kelimeler: Ahilik, Ahilik Kültürü, Alış-Veriş, Alış-Veriş
Turizmi, Tüketim