SOSYAL BİLGİLER EĞİTİMİNDE FİNANSAL OKURYAZARLIK

Yıl 2019, Cilt: 9 Sayı: 1, 1 - 24, 30.06.2019

Elvan Yalçınkaya , Turan Er

Öz

Günümüzde hemen her birey bir şekilde kendisini
finans sisteminin içerisinde bulmaktadır. Finansal okuryazarlık, bireylerin
gelirlerini, birikim ve yatırımlarını akıllıca değerlendirme ve bütçelerini
doğru yönetebilme yetkinliğidir. Günümüz karmaşık finansal sisteminin
içerisinde bireylerin elindeki parayı değerlendirme, dolandırılmaktan koruma,
akılcı yatırımlar yapma, geleceğini güvence altına alma gibi konularda bilinçli
davranışlar sergilemeleri şüphesiz finans eğitimi sayesinde olacaktır. Sosyal
bilgiler, insanı ve toplumu konu alan, etkili vatandaşlar geliştirmek isteyen
bir ders olarak finansal okuryazarlık eğitiminde önemli bir konumdadır. Bireyi
hayata ve sosyal yaşama hazırlayan en önemli derslerden birisi olan sosyal
bilgiler dersi kapsamında finansal okuryazarlık eğitiminin verilmesi sayesinde
bireylerin finansal farkındalık ve okuryazarlık durumlarının artacağı da
öngörülebilir. 2017 Sosyal Bilgiler Öğretim programı kazanımları incelendiğinde
yakın çevresi ve ülke genelindeki ekonomik faaliyetlerin farkında olmaya yönelik
kazanımlara yer verildiği görülmektedir. Finansal okuryazarlık eğitiminde
yalnızca sınıfta verilen salt bilgilerle beklenen davranışların kazandırılması
pek de mümkün olmayacaktır. Bunu sağlamak için de sosyal bilgilerin doğasında
olan en önemli öğretim etkinliklerinden sınıf dışı öğretim etkinliklerine önem
verilmelidir.

Anahtar Kelimeler

Sosyal Bilgiler, Öğretim Programı, Okuryazarlık, Finansal Okuryazarlık

Kaynakça

• Akengin, H. ve Ersoy, F. (2015). Sosyal bilgiler eğitiminde mekansal öğrenme ortamlarının tarihçesi. Sosyal bilgiler eğitiminde mekansal öğrenme ortamları içinde (s. 17-40). Ramazan Sever ve Erol Koçoğlu (ed.). Ankara: Pegem Akademi.
• Akhan, N. E. (2013). Adım adım ekonomi okuryazarlığı: sosyal bilgiler dersleri için alternatif yollar [Özel sayı]. Adıyaman Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 6 (14), 1-36.
• Alkaya, A. ve Yağlı, İ. (2015). Finansal okuryazarlık - finansal bilgi, davranış ve tutum: Nevşehir Hacı Bektaş Veli Üniversitesi İİBF öğrencileri üzerine bir uygulama. Uluslararası Sosyal Araştırmalar Dergisi, 8, 585-599.
• Aşıcı, M. (2009). Kişisel ve sosyal bir değer olarak okuryazarlık. Değerler Eğitimi Dergisi, 7 (17), 9-26.
• Barr, R., Barth, J. L. ve Shermis, S. S. (2013). Sosyal Bilgilerin Doğası. (çev. Cengiz Dönmez). Ankara: Pegem Akademi.
• Bayram, S. S. (2010). Finansal okuryazarlık ve para yönetimi davranışları: Anadolu Üniversitesi öğrencileri üzerine uygulama (Yüksek lisans tezi). https://tez.yok.gov.tr/UlusalTezMerkezi/tezSorguSonucYeni.jsp veri tabanından erişildi (258096).
• Biçer, E. B. ve Altan, F. (2016). Üniversite öğrencilerinin finansal okuryazarlık ile ilgili tutum ve davranışlarının değerlendirilmesi. Atatürk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 20 (4), 1501-1517.
• Coşkun, S. (2016). Üniversite öğrencilerinin finansal davranış ve tutumlarının belirlenmesi: finansal okuryazarlık algıları üzerine bir araştırma. İnsan ve Toplum Bilimleri Araştırmaları Dergisi, 5 (7), 2247-2258.
• Er, F., Temizel, F., Özdemir, A. ve Sönmez, H. (2014). Lisans Eğitim Programlarının Finansal Okuryazarlık Düzeyine Etkisinin Araştırılması: Türkiye Örneği. Anadolu Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 14 (4), 113-125.
• Ersoy, A. F. (2007). Sosyal bilgiler dersinde öğretmenlerin etkili vatandaşlık eğitimi uygulamalarına ilişkin görüşleri (Doktora tezi). https://tez.yok.gov.tr/UlusalTezMerkezi/tezSorguSonucYeni.jsp. veri tabanından erişildi (205766).
• Güneş, F. (1994). Okuryazarlık kavramı ve düzeyleri. Ankara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Fakültesi Dergisi, 27 (2), 499-507. doi: 10.1501/Egifak_0000000368
• Güvenç, H. (2017). Öğretim programlarımızda finansal okuryazarlık. Elementary Education Online, 16 (3), 935-948. doi: 10.17051/ilkonline.2017.330233
• Hablemitoğlu, Ş. ve Özmete, E. (2012). Etkili vatandaşlık eğitimi için bir öneri. Ankara Sağlık Bilimleri Dergisi, 1(3), 39-54.
• Kılıç, Y., Ata, H. A. ve Seyrek, İ. H. (2015). Finansal okuryazarlık: üniversite öğrencilerine yönelik bir araştırma. Muhasebe ve Finansman Dergisi, D14, 129-150. Kindle, P. A. (2013). The financial literacy of social work srudents. Journalof Social Work Education, 49, 397-407. doi: 10.1080/10437797.2013.796853
• Koçoğlu, E. (2015). Sosyal bilgiler eğitiminde eğitsel mekanlara dayalı öğrenme ortamları. Sosyal bilgiler eğitiminde mekansal öğrenme ortamları içinde (s. 43-77). Ramazan Sever ve Erol Koçoğlu (ed.). Ankara: Pegem Akademi.
• Krizek, D. T. ve Hradil, I. D. (2012). Financial literacy of university students: methodology and results of an online survey. International Journal of Business and Social Science, 3 (22), 92-102.
• Lusardi, A. ve Tufano, P. (20015). Debt literacy, financial experience, and overindebtedness. Journal of Pension Economics and Finance, 14 (4), 332-368. doi:10.1017/S1474747215000232
• Mandell, L. ve Klein, L. S. (2009). The ımpact of financial literacy education on subsequent financial behavior. Journal of Financial Counseling and Planning, 20 (1), 15-24. Erişim adresi: https://ssrn.com/abstract=2224231. Erişim tarihi: 15.09.2017.
• MEB. (2017). Sosyal Bilgiler Dersi Öğretim Programı (4-7. sınıflar) . Ankara.
• Mercan, N., Oyur, E., Altınay, A. ve Aksanyar, Y. (2012). Ekonomi okuryazarlığına yönelik ampirik bir araştırma. Ekonomi Bilimleri Dergisi, 4 (2), 109-118.
• OECD. (2012). Finansal eğitim ulusal stratejisi üst düzey ilkeleri. Organisation for Economic Co-operation and Development, Paris. Erişim adresi: www.oecd.org
• Özdemir, K. K. (2012). Türkiye finansal yeterlilik araştırması ön sonuçları. TÜSİAD Finansal Okuryazarlık Konferansı. Erişim adresi: http://www.fo-der.org/wp-content/uploads/2013/09/Finansal-Yeterlilik-Anket-sonuclari-TUSIAD.pdf. Erişim tarihi: 02.12.2017
• Özçam, M. (2006). Yatırımcı Eğitimi : Dünya Uygulamaları ve Türkiye İçin Öneriler. Ankara: Sermaye Piyasası Kurulu.
• Öztürk, C. (2012). Sosyal bilgiler: toplumsal yaşama disiplinlerarası bir bakış. C. Öztürk (ed.), Sosyal bilgiler öğretimi içinde (s. 2-5). Ankara: Pegem Akademi.
• Safran, M. (2011). Sosyal bilgiler öğretimine bakış. Sosyal bilgiler öğretimi içinde (s. 2-16). B. Tay ve A. Öcal (ed.). Ankara: Pegem Akademi. Sarıgül, H. (2015). Finansal okuryazarlık tutum ve davranış ölçeği: geliştirme, geçerlik ve güvenirlik. Yönetim ve Ekonomi Araştırmaları Dergisi, 13(1), 200-218. doi: http://dx.doi.org/10.11611/JMER408
• Satoğlu, S. (2014). Bireysel yatırımcıları koruma aracı olarak finansal okuryazarlık ve Türkiye uygulaması (Doktora tezi). https://tez.yok.gov.tr/UlusalTezMerkezi/tezSorguSonucYeni.jsp veri tabanından erişildi (381302).
• Semerci, Ç. (2004). İlköğretim Türkçe ve matematik ders kitaplarını genel değerlendirme ölçeği. C. Ü. Sosyal Bilimler Dergisi, 28, 49-54.
• Şarlak, Z. (2012). Finansal Okuryazarlık. İstanbul: Aile Eğitim Programı.
• T. C. Başbakanlık Hazine Müsteşarlığı. (2014). Finansal Tabana Yayılma. Erişim adresi: https://www.hazine.gov.tr/finansal-tabana-yayilma?type=icon. Erişim tarihi: 01.12.2017.
• T.C. Kalkınma Bakanlığı. (2014). Onuncu Kalkınma Planı: Yurtiçi Tasarruflar Özel İhtisas Komisyonu Raporu. Erişim adresi: http://www.kalkinma.gov.tr/Lists/zel%20htisas%20Komisyonu%20Raporlar/Attachments/256/Yurtiçi%20Tasarruflar%20Özel%20İhtisas%20Komisyonu%20Raporu.pdf. Erişim tarihi: 04.11.2017.
• Temizel, F. ve Bayram, F. (2011). Finansal okuryazarlık: Anadolu Üniversitesi İİBF öğrencilerine yönelik bir araştırma. C. Ü. İktisadi ve İdari Bilimler Dergisi, 12, 73-86.
• Yardımcıoğlu, M. ve Yörük, A. (2016). Türkiye' deki finansal okuryazarlığın ve farkındalığın durumu. Muhasebe ve Vergi Uygulamaları Dergisi, 9 (2), 173-208.