YENİ BULGULAR IŞIĞINDA DURBALİ BABA TEKKESİ

Yıl 2021, Sayı: Hacı Bektaş Veli Özel Sayısı, 148 - 161, 22.12.2021

Aziz Altı

Öz

Örenli, Turbali, Torbali isimleriyle de bilinen Durbali Baba tekkesi Yunanistan’ın Teselya bölgesinde yer almaktadır. Kuruluş tarihi üzerinde araştırmacılar hem fikir olmasa da Durbali Baba tekkesi Balkan Bektaşiliği açısından önemli bir tekkedir. Daha önce Durbali Baba tekkesine yönelik yapılmış çalışmalar olsa da tespit edilen yeni vesikalar doğrultusunda bu çalışma kaleme alınmıştır. Çalışmada kullanılan arşiv vesikalarının ilk bölümünü nüfus defterleri oluşturmaktadır. Toplamda 5 adet nüfus defteri kullanılmış ve nüfus defterlerindeki verilerden yola çıkılarak tekkeye ve tekke sakinlerine yönelik çeşitli bilgiler verilmeye çalışılmıştır. Çalışmada ikinci olarak ise 1881 İstanbul Antlaşmasıyla Teselya bölgesinin Yunanistan’a verilmesinin ardından Durbali Baba tekkesinde ortaya çıkan yönetimsel problemler ile Osmanlı Devleti’nin diplomasi kanalı ile Durbali Baba tekkesiyle olan bağını sürdürme mücadelesi ortaya konulmaya çalışılmıştır.

Anahtar Kelimeler

Durbali Baba Tekkesi, Bektaşilik, Nüfus Defteri, Teselya, 1881 İstanbul Antlaşması.

Kaynakça

• Armaoğlu, F. (2017). 19. Yüzyıl Siyasi Tarihi 1789-1914, İstanbul: Timaş Yayınları.
• Altı, A. (2019). Balkanlarda Bektaşilik (XVII-XVIII. Yüzyıllar), Ankara: La Kitap.
• Hacı Bektaş Veli Araştırma Dergisi, (90), 77-98.
• Uçarol, R. (2006). Siyasi Tarih (1789-2001), İstanbul: Der Yayınları.
• Faroqhi, S. (2000). “1826 Öncesi Bektaşiler- Nüfuz (Etki) Savaşı ve Strüktür (Yapı) Problemleri”, Alevi-Bektaşi Kültür Enstitüsü 1. Alevi-Bektaşi Sempozyumu, İstanbul, 107-119.
• Von Hasluck. (1991). Bektaşiliğin Coğrafi Dağılımı, (Çev). Turgut Koca-A. Nezihi Erginsoy, İstanbul: Ufuk Matbaası.
• ____. (2012). Bektaşilik İncelemeleri. İstanbul: Say Yayınları.
• Serbestoğlu. İ. (2014). Yunanistan’a Geçiş Sürecinde Teselya Müslümanlarının Durumu. Belleten, 283, 1075-1098.
• Koca, Ş. (2005). Bektaşilik ve Bektaşi Dergâhları, İstanbul: Cem Vakfı Yayınları.
• _____(2002). Yunanistan’da İrşad Ocakları Reni (Durbali) ve İskeçe Hasib Baba Bektaşi Dergahları, Cem, (124), 22-26.
• Karal, E. Z. (1995). Osmanlı İmparatorluğu’nda İlk Nüfus Sayımı 1831. Ankara: Devlet İstatistik Enstitüsü Yayınları.
• Karpat, K. H. (2003). Osmanlı Nüfusu 1830-1914, (Çev. Bahar Tırnakçı), İstanbul: Tarih Vakfı Yurt Yayınları.
• Maden, F. (2013). Bektaşi Tekkelerinin Kapatılması (1826) ve Bektaşiliğin Yasaklı Yılları, Ankara: TTK.
• Kiel, M. (2014). “Orta Yunanistan’daki Durbalı Sultan Bektaşi Tekkesi (Mimarisi, epigrafisi ve tarihi üzerine birkaç not)”, Osmanlı Toplumunda Tasavvuf ve Sufiler Kaynaklar-Doktrin-Ayin ve Erkân-Tarikatlar-Edebiyat-Mimari-İkonografi-Modernizm, (Edt. Ahmed Yaşar Ocak), Ankara: TTK 2014, 547-572.
• ____(2011). “Tesalya”, TDVİA, C. 40, İstanbul, 522-526.
• ____(2009). Durbali Sultan Yeniden mi Ortaya Çıkıyor. Türk Kültürü ve Hacı Bektaş Veli Araştırma Dergisi, (Çev), Deren Başak Akman Yeşilel, (52), 53-58. Mavrommatis, G. (2008). Bektashis in 20th Century Greece, Turcica, 40, 219-251.