KAPADOKYA KÜLTÜR YOLU’NUN ALTERNATİF TURİZM ROTASI BAĞLAMINDA DEĞERLENDİRİLMESİ

Yıl 2022, Cilt: 12 Sayı: 3, 1784 - 1802, 02.10.2022

Şenay Güngör

https://doi.org/10.30783/nevsosbilen.1140505

Cited By: 1

Öz

Turizme karşı beklentilerin değişmesi, seyahat olgularının çeşitlenmesi ile kültür temelli turizm faaliyetlerine olan ilgi artış göstermektedir. Buna bağlı olarak kültür-mekân etkileşimi ve bu etkileşimin sonuçları, her geçen gün daha fazla öne çıkmaktadır. Bu çalışmada, Kapadokya Kültür Yolu’nun önemli bir alternatif turizm rotası olabileceğine ve yeni turizm destinasyonları oluşturabilecek potansiyeline dikkat çekmek amaçlanmıştır. Ayrıca 2023 Türkiye Turizm Stratejisi’ndeki hedeflerin gerçekleştirilmesi kapsamında, turizm rotalarının önemi vurgulanmıştır. Tarama modelini odağına alan bu çalışma nitel araştırma yöntemlerinden durum çalışmasına uygun olarak yürütülmüştür. Seçilen bu metodolojiye bağlı olarak ilgili literatür taranmış ve çok sayıda resmi doküman incelenmiş, benzerlik ve karşıtlık ilişkileri dikkate alınarak ikincil veriler değerlendirilmiştir. Ayrıca gözlem ve katılımcı gözlem yoluyla birincil veriler elde edilmiştir. Bununla birlikte rota bileşeni olabilecek kültürel varlıkların konumları ve aralarındaki mesafeler belirlenerek Coğrafi Bilgi Sistemi (CBS) ortamında haritalandırılmıştır. Son olarak Kapadokya Kültür Yolu’nun güçlü ve zayıf yönleri ile sahip olduğu fırsatlar ve karşı karşıya kaldığı tehditler değerlendirilerek SWOT analizi yapılmıştır. Çalışma sonucunda turizm faaliyetleri ve turizm gelirleri bakımından Türkiye’nin öncü kentlerinden olan Nevşehir’de, farklı turizm rotalarına olan ilginin artması göz önüne alınarak Kapadokya Kültür Yolu ile turizm faaliyetlerinin desteklenmesi vurgulanmıştır.

Anahtar Kelimeler

Kapadokya Kültür Yolu, Nevşehir, Turizm Rotası, Kültürel Miras, Kültürel Turizm

Kaynakça

• Acıelma, B. & Güngör, Ş. (2021). Kültürel mirasın korunması ve turizm ilişkisi bağlamında Altınköy Açık Hava Müzesi. Kültürel Miras Araştırmaları, 2 (2), 72-77.
• Açıcı, F. K., Ertaş, Ş. & Sönmez, E. (2017). Sürdürülebilir turizm: Kültür turizmi ve kültürel miras. Akademia Disiplinlerarası Bilimsel Araştırmalar Dergisi, 3 (1), 52-66.
• Adie, B. A., Falk, M. & Savioli, M. (2020). Overtourism as a perceived threat to cultural heritage in Europe. Current Issues in Tourism, 23 (14), 1737-1741.
• Akın, T. & Gül, A. (2020). Isparta- Atabey Yöresinin Ekoturizm Potansiyeli ve Turizm Rotalarının Belirlenmesi. Mimarlık Bilimleri ve Uygulamaları Dergisi, 5(2), 221-240.
• Akova İ. (2008). Turizm Araştırmaları. Çantay Kitabevi, İstanbul.
• Akova, İ. (2018). Coğrafya ve Turizm. E. Duran & Ö. Sertkaya Doğan (Ed.), Türkiye Turizm Coğrafyası içinde (ss. 165- 195). Çanakkale: Paradigma Akademi.
• Akpirinç, E. & Mancı, A. R. (2019). Yerel halkın kültürel miras farkındalığı ve deneyimi: Şanlıurfa örneği. International Journal of Contemporary Tourism Research, 3 (2), 245-260.
• Aksoy, E. (2022). Erzurum Tabyaları Kültür Rotası Önerisi ve Kültür Turizmi Olanakları. Turcology Research Dergisi, 73, 84-96.
• Alaeddinoğlu, F. & Aliağaoğlu, A. (2005). Turizinde Planlama ve Türkiye’de Turizm Planlaması. İnsan ve Toplum Bilimleri Dergisi, 87-18.
• Aliağaoğlu, A. (2004). Sosyo-kültürel miras turizmi ve Türkiye’den örnekler. Coğrafi Bilimler Dergisi, 2 (2) , 50-64.
• Alkan, A. (2018). Alternatif Bir Turizm Rotası: Kurtalan Ekspresi. Journal of Tourism and Gastronomy Studies, 6(4), 1016- 1038.
• Altunkaynak, S. (2006). Ürgüp, Cemil köyü Keşlik Manastırı. [Yüksek lisans Tezi, Erciyes Üniversitesi]. Ulusal Tez Merkezi.
• Arslan, E. S. (2019). Burdur’da Doğa Turizmi İle İlişkili Alternatif Rotaların Belirlenmesi. International Journal of Geography and Geography Education (IGGE), 40, 332-346.
• Ayhan, G. & Çağlıyan, A. (2021). Tunceli İlinde Alevi İnanç Turizmi Rotaları. Sosyal Bilimler Dergisi, 31(2), 583-606.
• Balcı Akova, S. (2018). Değişen Dünyada Kırsal Alanlar: Kırsal Turizm. E. Duran ve Ö. Sertkaya Doğan (Ed.), Türkiye Turizm Coğrafyası içinde (ss. 99-135). Çanakkale: Paradigma Akademi. 1798
• Baykal, F. (2015). Uluslararası Turizm Ulaştırmasının Akış Yönü ve Dağılış Dokusu. Ege Coğrafya Dergisi, 24(2), 57- 68.
• Birsen, A. G. & Dinç, A. (2018). Kırsal Turizm Planlaması Kapsamında Gastronomi Etkinliklerinin Değerlendirilmesi. Seyahat ve Otel İşletmeciliği Dergisi, 15(1), 120-132.
• Büyükmıhçı, G. (2006). 19. Yüzyıl Anadolu’sunda Günümüze Yansıyan Özgün Bir Tarımsal Ticaret Yapısı: Güvercinlikler. Erciyes Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 1(21), 97-119.
• Carter, B. & Grimwade, G. (1997). Balancing use and preservation in cultural heritage management. International Journal of Heritage Studies, 3 (1), 45-53.
• Ceylan, S. & Somuncu, M. (2016). Kültür turizmi alanlarında turizmin çeşitlendirilmesine eleştirel bir bakış: Safranbolu UNESCO Dünya miras alanı. Uluslararası Türk Dünyası Turizm Araştırmaları Dergisi, 1 (1), 53-64.
• Coşkun, R. & Okuyucu, A. (2022). Kültürel Mirasın Korunması ve Turizmle İlişkisine Yönelik Yerel Halkın Algı ve Tutumları: Odunpazarı Örneği, Coğrafi Bilimler Dergisi, 20 (1), 246-281.
• Crescenzi, C. (2012). Criticality and documentation of a rupestrian site. The monastery of Hallaç: the vestibule in Rupestrian Settlements in the Mediterranean region. From Archaeology to good practices for their restauration and protection. International seminar in Terra Jonica, Massafra, Aprile-maggio 2011.
• ÇEKÜL (2015). Kültür rotaları planlama rehberi. Tarihi Kentler Birliği Yayınları, Kılavuz Kitapçıklar Dizisi 3. İstanbul: Stil Matbaa.
• ÇEKÜL. (2012). Kapadokya Stratejik Yön Planı.
• Çetin, T. (2010). Cumalıkızık köyünde kültürel miras ve turizm algısı. Milli Folklor Dergisi, 11 (87), 181- 190.
• Çokişler, N. (2021). Kültürel mirasın turizmde kullanımı: Bir pratik çerçeve önerisi. International Journal of Contemporary Tourism Research, 5 (1), 87-98.
• Değirmencioğlu, A. Ö. (2021). Kaman İlçesinin Turizm Potansiyelinin Farklı Paydaşlar Tarafından Değerlendirilmesi. Turizm Akademik Dergisi, 8(1), 281-296.
• Dell’aquila, F. & Polimeni, B. (2012). Cave facades of Cappadocian Churches: morphological analysis and excavation techniques. Crescenzi & R. Caprara (Ed.), The Rupestrıan Settlements In The Cırcum-Medıterranean Area içinde (ss. 223- 233). Firenze: DAdsp-UniFi.
• Deniz, T. & Savaşkan, Y. (2018). Taşınmaz kültür varlıkları kapsamında Ayasofya Müzesi'nin İstanbul kültür turizmine katkısı. Safran Kültür ve Turizm Araştırmaları Dergisi, 1 (2): 92-103.
• Doğan, M. (2018). Turizm-Sürdürülebilirlik ve Çevre. E. Duran ve Ö. Sertkaya Doğan (Ed.), Türkiye Turizm Coğrafyası içinde (ss. 21-44.). Çanakkale: Paradigma Akademi.
• Doğanay, H. & Zaman, S. (2013). Türkiye Turizm Coğrafyası. Pegem Akademi: Ankara.
• Doğaner S. (2013). Türkiye Kültür Turizmi. İstanbul: Doğu Kitapevi.
• Duran, E., Eryücel, Ö. & Özcan, Z. (2019). Şarap Üretimi ve Tüketiminin Türkiye Turizmindeki Yeri: Kadim Anadolu Bağ Rotası Başlangıç Noktası Olarak Çanakkale Örneği. Turizm ve Arastırma Dergisi, 8(1), 70-83.
• Emekli, G. (2021). Coğrafya, turizm, kültür ilişkilerinin turizm coğrafyasına yansımaları ve kültürel turizm. Ege Coğrafya Dergisi, 30(2), 405-428.
• Eriçok, A. K. (2019). Van Gölü Havzası’nda Kültür Rotası Önerisi. Van Yüzüncü Yıl Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 45, 173-199.
• Erpek, C. (2019). Şahinefendi Köyü (Nevşehir) Geç Antik Dönem ve Sonrasına Ait Arkeolojik Kalıntılar. [Doktora Tezi, Hacettepe Üniversitesi]. Ulusal Tez Merkezi.
• Erpek, C. (2020). Geç Antik Dönem’de Kapadokya’da Kentler. Nevşehir Hacı Bektaş Veli Üniversitesi SBE Dergisi, 10(2), 642-657.
• Ertürk, S. & Kaderli, L. (2020). Göreme, Saklı Kilise, Manastır Yemekhanelerinin Değerlendirilmesi. Socıal Scıence Development Journal, 5(21), 40-66.
• Görmüş, S., Atmış, E., Özkazanç, N. K., Günşen, H. B., & Artar, M. (2016). Ekorota Bartın: Doğal ve Kültürel Koridorların Haritalanması. Bartın: Bartın Üniversitesi Yayınları.
• Gümüşçü, O. (2018). Tarihi coğrafya ve kültürel miras. Erdem Dergisi, (75), 99-120.
• Güngör, Ş. & Adıgüzel, F. (2022). Turizm ve coğrafya etkileşimi. İ. İlhan & A. G. Özkoç (Ed.), Disiplinlerarası Boyutlarıyla Turizm içinde. İstanbul: Değişim Yayınları. 1799
• Güngör, Ş. & Vural, E. (2021). Sürdürülebilir Turizm ve Planlaması. M. Doğan, M. Köse & F. Ayhan (Ed.), Coğrafi Planlama içinde (ss.131-148). Ankara: Pegem Akademi.
• Güngör, Ş. (2015). Yerel Halkın Turizm Algısı Çavuşin Örneği. Türkiye Coğrafyacılar Derneği Uluslararası Kongresi (Avrupa Coğrafyacılar Derneği yıllık Kongresi ile ortak olarak) Bildiriler Kitabı içinde (ss. 575- 585). Salih Şahin, Alper Uzun, Songül Aslan ve Bilgen Orhan (Editörler). Ankara: Pegem Akademi.
• Güngör, Ş. (2018). İç Anadolu Bölgesi’nin Turizm coğrafyası. E. Duran ve Ö. Sertkaya Doğan (Ed.), Türkiye Turizm Coğrafyası içinde (ss. 501-542). Çanakkale: Paradigma Akademi.
• Halaç, H. H. & Benzer, M. (2019). Küçük Yerleşim Yerlerinin Turizme Açılmasında Kültürel Mirasın Rota ile Kurgulanması. Geomatik Dergisi, 4(1), 23-29.
• Kara, G. (2017). Kültürel mirasın turizm amaçlı kullanılmasında turist taleplerinin belirlenmesi: Safranbolu örneği. Uluslararası Türk Kültür Coğrafyasında Sosyal Bilimler Dergisi, 2 (2), 40-50.
• Kervankıran, İ. & Çuhadar, M. (2014). Turizm Rotalarının oluşturulmasında Coğrafi Bilgi Sistemlerinin Önemi. III. Disiplinlerarası Turizm Araştırmaları Kongresi (ss. 576-589). Aydın.
• Köybaşı, N. (2006). Boş zaman sosyolojisi ve boş zamanları değerlendirme aracı olarak dinlence turizmi ve kültür turizmine katılan yerli turistlerin karşılaştırmalı sosyolojik analizi. [Yüksek Lisans Tezi, Eskişehir Anadolu Üniversitesi]. Ulusal Tez Merkezi.
• Kültür ve Turizm Bakanlığı. (2007). Türkiye Turizm Stratejisi 2023.
• Levent, Y. S. & Uçar, M. (2018). Kültürel Rotalar Bağlamında Mersin İlinin İnanç Turizmi Potansiyelinin Değerlendirilmesi. I. Uluslararası Akdeniz Sempozyumu Bildiriler kitabı içinde(ss. 322-340), Mersin.
• Nemutlu, F. E. (2018). Turizm ve Rekreasyon Rotası Belirlenmesi: Çanakkale Örneği. Uluslararası Turizm, İşletme, Ekonomi Dergisi, 2(2), 291-298.
• Nicholas, L. N., Thapa, B. & Ko, Y. J. (2009). Residents’ perspectives of a worldheritage site: The Pitons management area, St. Lucia. Annals of Tourism Research, 36 (3), 390-412.
• Nyaupane, G. P., White, D. D. & Budruk, M. (2006). Motive-Based Tourist Market Segmentation: An Application To Native American Cultural Heritage Sites In Arizona, USA. Journal Of Heritage Tourism, 1(2), 81-99.
• Özbek, Y. (2016). Mustafapaşa (Sinasos) duvar resimlerinde sıradışı konular ve Georgios Iordanidis. Mediterranean Journal of Humanities, VI (2), 381-398.
• Özdemir, Ü. (2013). Safranbolu’nun kültürel miras kaynakları ve korunması. Doğu Coğrafya Dergisi, 16 (26), 129-142.
• Pekak, S. (1998). Kappadokya'da Post-Bizans Dönemi Dini Mimarisi: Nevşehir ve Çevresi. T.C. Kültür Bakanlığı Anıtlar ve Müzeler Genel Müdürlüğü XV. Araştırma Sonuçları Toplantısı Cilt I içinde (ss 1-44). Ankara: Kültür Bakanlığı Milli Kütüphane Basımevi.
• Pekak, S. (2009). Kappadokia Bölgesi Osmanlı Dönemi kiliseleri: örnekler, sorunlar, öneriler. METU JFA, 26(2), 249- 277.
• Resmi Gazete (1983). Kültür ve Tabiat Varlıklarını Koruma Kanunu. Kanun No: 2863. Sayı: 18113.
• Rodley, L. (1985). Cave Monasteries of Byzantine Cappadocia. Cambridge: Cambridge University Press.
• Sarı, C. & Bayraktar, S. E. (2018). Kemer İlçesindeki Esnafın Turizm ve Turist ile İlgili Tutumları. 30. Yıl Uluslararası Coğrafya Sempozyumu (ss. 167-187). Ankara: TÜCAUM.
• Sertkaya Doğan, Ö. (2013). Evaluation of the Relationship between Transportation and Tourism in Istanbul. A. Drujinin, Z. Kostova, I. Sharuho & E. Atasoy (Editör), The Science and Education at the Beginning of the 21st Century in Turkey (ss. 212-217). Sofia: St. Kliment Ohridski University Press.
• Sertkaya Doğan, Ö. (2018). Türkiye Turizminin Beşeri Kaynakları. E. Duran & Ö. Sertkaya Doğan (Ed.), Türkiye Turizm Coğrafyası içinde (ss. 273-293). Çanakkale: Paradigma Akademi.
• Sezer, İ. (2017). Kültürel mirasın turizm açısından değerlendirilmesi: Taşköprü ilçesi örneği. Uluslararası Türk Dünyası Turizm Araştırmaları Dergisi, 2 (2), 175-198.
• Süer, S. (2021). Kültürel mirasın turizm amaçlı kullanımı: Bergama ilçesi örneği. Journal of Humanities and Tourism Research, 11 (3), 479-502.
• Szromek, A. R., Herman, K. & Naramski, M. (2021). Sustainable development of industrial heritage tourism–A case study of the industrial monuments route in Poland. Tourism Management, 83, 1-12.
• Tapur, T. (2009). Konya İlinde Kültür ve İnanç Turizmi. Uluslararası Sosyal Araştırmalar Dergisi, 2(9), 473-493.
• UNWTO. (2018). Report on tourism and culture synergies. Madrid: UNWTO. 1800
• Uzunöz, A. (2019). Turizmin Atar Damarı Nevşehir. İ. Çiçek (Editör) Memleket Pusulası Nevşehir içinde (ss. 277-309). İstanbul: Eski Babil Yayınları.
• Varnacı Uzun F. & Somuncu, M. (2011). Kültürel peyzajın korunması ve turizm ilişkisi bağlamında yerel halkın görüşleri: Ihlara Vadisi örneği. Ankara Üniversitesi Çevrebilimleri Dergisi, 3 (2), 21-36.
• Wang, Y. P. (2016). A study on Kinmen Residents’ perception of tourism development and cultural heritage impact. Eurasia Journal of Mathematics, Science and Technology Education, 12 (12), 2909-2920.
• Yang, H., Qiu, L. & Fu, X. (2021). Toward cultural heritage sustainability through participatory planning based on investigation of the value perceptions and preservation attitudes: Qing Mu Chuan, China. Sustainability, 13 (3), 1171.
• Yenipınar, H., Gülyaz, M. E. & Tutar, S. (2006). Sobesos Antik Kenti Kurtarma Kazısı Çalışmaları. 15. Müze Çalışmaları ve Kurtarma 195 Kazıları Sempozyumu bildirileri içinde (ss 121-136). Ankara.
• Yıldız, H. T. (2019). Kapadokya Bölgesinde bulunan farklı dönem kaya oyma yapıları. [Yüksek lisans Tezi, Nevşehir Hacı Bektaş Veli Üniversitesi]. Ulusal Tez Merkezi.
• Yılmaz, E. (2021). Kültür Turizminde Kamu Özel Sektör İş Birliği Galata Bölgesi Turizm Rotası. [Yüksek Lisans Tezi, Fatih Sultan Mehmet Vakıf Üniversitesi]. Ulusal Tez Merkezi.
• Web Kaynakları URL 1 https://kapadokyakulturyolu.com.tr/index.php (Erişim tarihi: 09.05.2022). URL 2 https://www.ortodokslartoplulugu.org/azizlerimizin-hayat-hikayeleri/10-kasim-aziz-arsenios/ (Erişim tarihi: 09.05.2022).