14 MAYIS 1950 GENEL SEÇİMLERİ: ANKARA İLİ ÖRNEĞİ

Yıl 2022, Cilt: 12 Sayı: 4, 2195 - 2213, 30.12.2022

Birkan Demirbilek

https://doi.org/10.30783/nevsosbilen.1163292

Öz

II. Dünya Savaşı sonrasında kurulan yeni dünya düzeniyle, birçok ülkede çok partili hayata geçilmiştir. Türkiye’de II. Dünya Savaşı öncesi çok partili hayata geçiş çalışmaları olmasına rağmen, bu geçiş 1945 yılı itibariyle mümkün olmuştur. Aynı yıl içerisinde Millî Kalkınma Partisi (MKP) kurulmuştur. Devam eden süreçte ise 1946 yılında Demokrat Parti (DP) kurulmuştur. 1948 yılında ise Millet Partisi’nin (MP) kurulmasıyla birlikte, 14 Mayıs 1950 seçimlerinde CHP, DP ve MP iktidara gelebilmek için mücadele vermiştir. Çok partili hayata geçiş sonrası DP’nin yönetimi ele alması sebebiyle, 1950 seçimleri Türk siyasi tarihinin önemli kırılma noktalarından biri olmuştur. DP, iktidara giden süreçte birçok ilde önemli zafer elde etmiştir. Bunlardan biri de Ankara ilinde elde ettiği başarıdır. Ankara ili için CHP, DP ve MP çetin mücadeleler vermiş ve Ankara halkından oy alabilmek için, partinin önde gelen simalarını sahaya indirmiştir. Partilerin Ankara milletvekili adayları ve yöneticileri, Ankara’nın ilçelerinde toplantılar ve mitingler düzenleyerek, Ankara halkına seçim propagandaları hakkında bilgi vermişlerdir. Bunlara ek olarak partiler, gazete yayın organları ile de seçim propagandalarını yürütmüş ve Ankara seçmeni üzerinde etkili olmaya çalışmışlardır. Sonuç olarak, bu mücadeleden zaferle ayrılan DP, hem Ankara milletvekili adaylarının tamamını Meclise göndermiş hem de iktidarı CHP’den alarak tarihî bir başarıya imza atmıştır.

Anahtar Kelimeler

Seçimler, Partiler, Mitingler, Milletvekilleri, Ankara

Kaynakça

• 21 Temmuz 1946 Milletvekili Genel Seçim Sonuçları Seçim Sistemi: Çoğunluk Sistemi. 02 27, 2022 tarihinde https://global.tbmm.gov.tr/docs/secim_sonuclari/secim3_tr.pdf. adresinden alındı. / Ahmad, F., & Ahmad, B. T. (1976). Türkiye’de Çok Partili Politikanın Açıklamalı Kronolojisi 1945-1971 (1. b.). Ankara: Bilgi Yayınevi.
• Akıncı, A., & Usta, S. (2015). Türkiye’de Çok Partili Hayata Geçişte Etkili Olan İç Faktörlerin Analizi. KMÜ Sosyal ve Ekonomik Araştırmalar Dergisi, 4(17), 1-52. / Akşam. /Ankara Akşam Haberleri. /Ateş, N. Y. (1994). Türkiye Cumhuriyeti’nin Kuruluşu ve Terakkiperver Cumhuriyet Fırkası. İstanbul: Der Yayınları.
• Aydemir, Ş. S. (1993). Menderes’in Dramı (1899-1960). İstanbul: Remzi Kitabevi. /Aydın, M. K. (2018). CHP’de Parti İçi Muhalefetin İlk Örneği: Çiftçiyi Topraklandırma Kanunu ve TBMM’de Yaşanan Tartışmalar. Van Yüzüncü Yıl Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi(41), 359-384. / Ayın Tarihi. / Cumhuriyet. /T.C. Resmî Gazete.
• Benhür, Ç. (2007). 14 Mayıs 1950 Genel Seçimlerinde CHP ve DP’nin Seçim Kampanyalarının Ana Hatları. Selçuk Üniversitesi Fen Edebiyat Fakültesi Edebiyat Dergisi(17), 61-75. / Çavdar, T. (2013). Türkiye’nin Demokrasi Tarihi (5. b.). Ankara: İmge Kitabevi. /Çavuşoğlu, H. (2021). 12 Temmuz Beyannamesi Süreci ve Beyannamenin Türk Siyasal Hayatına Etkisi Üzerine Bir Değerlendirme. Bartın Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 21(23), 141-154.
• Çaylak, A. (2007). 1946-50 Arası Dönemde Müfrit Muhafazakar Demokratlar ve Türk Demokrasisinin Almış Olduğu Biçim. Ankara Üniversitesi SBF Dergisi, 62(1), 17-42. /Dursun, D. (2007). Türkiye’nin Dönüşüm Süreci Dinamikleri ve Genel Özellikleri. B. Duran, H. Al, & D. Dursun içinde, Dönüşüm Sürecindeki Türkiye: Aktörler, Alanlar, Sorunlar (1. b.). İstanbul: Alfa Yayıncılık.
• Eroğul, C. (2013). Demokrat Parti Tarihi ve İdeolojisi (1. b.). İstanbul: Yordam Kitap. /Goloğlu, M. (2013). Türkiye Cumhuriyeti Tarihi-IV 1946-1950 Demokrasiye Geçişi (1. b.). İstanbul: Türkiye İş Bankası Yayınları. /Her Gün. /Karpat, K. H. (2012). Türk Demokrasi Tarihi. İstanbul: Timaş Yayınları.
• Kılınç, M. (2018). Türk Demokrasi Tarihinde Millet Partisi ve Osman Bölükbaşı Üzerine Bir İnceleme. Journal of Social And Humanities Sciences Research (JSHSR), 5(23), 1241-1246. /Koçak, C. (2012). Türkiye’de İki Partili Siyâsî Sistemin Kuruluş Yılları (1945-1950) İktidar ve Demokratlar (1. b., Cilt 2). İstanbul: İletişim Yayınları. /Kudret.
• Okyar, A. F. (2014). Serbest Cumhuriyet Fırkası Nasıl Doğdu, Nasıl Feshedildi? İstanbul: Derin Tarih Kültür Yayınları. Ortaylı, İ. (2010). Türkiye’nin Yakın Tarihi (2. b.). İstanbul: Timaş Yayınları. /Özacun, O. (2002). Siyaset Tarihimizde Milli Kalkınma Partisi. Yakın Dönem Türkiye Araştırmaları: İstanbul Üniversitesi Atatürk İlkeleri ve İnkılap Tarihi Enstitüsü Dergisi(2), 205-233.
• T.C. Cumhurbaşkanlığı Devlet Arşivleri Başkanlığı Cumhuriyet Arşivi (BCA). /Tanin. /TBMM Albümü 1920-2010 (Cilt 1. Cilt: 1920-1950). (2010). Ankara: TBMM Basın ve Halkla İlişkiler Müdürlüğü Yayınları. /Tunaya, T. Z. (1988). Türkiye’de Siyasal Partiler (2. b., Cilt 1). İstanbul: Hürriyet Vakfı Yayınları.
• Tuncer, E. (2010). 1950 Seçimleri (1. b.). Ankara: Toplumsal Ekonomik Siyasal Araştırmalar Vakfı. /Turp, M. (2018). Türkiye’nin Demokratikleşme Sürecinde Bir Mihenk Taşı: Basında 1950 Seçimleri. Çağdaş Türkiye Tarihi Araştırmaları Dergisi, 18(37), 677-714. /TÜİK, Milletvekili Genel Seçimleri 1923-2011. (2012). Ankara: Türkiye İstatistik Kurumu Matbaası.
• Türkiye Büyük Millet Meclisi Tutanak Dergisi. / Ulus. /Uzun, H. (2012). İktidarını Sürdürmek İsteyen Bir Partinin Kimlik Arayışı: Cumhuriyet Halk Partisi'nin 1947 Olağan Kurultayı. Çağdaş Türkiye Araştırmaları Dergisi, XII(25), 101-139. /Vatan. /Yeni Sabah. /Zafer. / Zürcher, E. J. (2021). Cumhuriyetin İlk Yıllarında Siyasal Muhalefet (7. b.). Ankara: İletişim Yayınları.