ANNE-ÇOCUK İLETİŞİMİNDE DİNLEME ENGELLERİ: 60-72 AY ÇOCUĞU OLAN ANNELERİN GÖRÜŞLERİ

Yıl 2023, Cilt: 13 Sayı: 3, 1561 - 1577, 25.09.2023

Hilmi Tekin , Gülay Temiz

https://doi.org/10.30783/nevsosbilen.1276729

Cited By: 1

Öz

Bu çalışmanın amacı, 60-72 ay çocuğu olan annelerin çocukları ile iletişiminde dinleme engellerine yönelik görüşlerini derinlemesine incelemektir. Bu araştırmada nitel araştırma yöntemlerinden fenomenolojik desen kullanmıştır. Katılımcıların seçiminde çalışmanın amacına bağlı olarak amaçlı örneklem yöntemlerinden kolay ulaşılabilir örnekleme yöntemi kullanılmıştır. Araştırmanın çalışma grubunu, Muğla ilinde bir kreş ve gündüz bakımevine çocuğu devam eden toplam 41 anneden 25’i oluşturmuştur. Araştırmada veri toplama aracı olarak araştırmacılar tarafından geliştirilen, annelerin dinleme engellerine yönelik görüşlerini belirlemeye yönelik yarı yapılandırılmış “Görüşme Formu” ve annelerin demografik verilerine ulaşmak için “Genel Bilgi Formu” kullanılmıştır. Veriler, içerik analizi tekniği ile analiz edilmiştir. Yapılan içerik analizi sonucunda (1) Çocuğa Yaklaşım, (2) Problemi Tanımlama, (3) Probleme Çözüm ve (4) İletişim Çıktıları olmak üzere dört temel tema elde edilmiştir. Araştırma sonucunda; annelerin çocukla iletişimde dinlemenin öneminin farkında oldukları görülmüştür. Bununla birlikte bazı annelerin çocuklarını sağlıklı bir şekilde dinlerken bazılarının da iletişim anında dinleme engellerini farkında olmadan kullandıkları görülmüştür.

Anahtar Kelimeler

Dinleme engelleri, Anne-çocuk iletişimi, İletişim sorunları, Okul öncesi dönem

BARRIERS TO LISTENING IN MOTHER-CHILD COMMUNICATION: VIEWS OF MOTHERS WITH 60-72 MONTH-OLD CHILDREN

Öz

Kaynakça

• Arabacı, N., & Ömeroğlu, E. (2016). Anne-baba-çocuk iletişimi değerlendirme aracı’nın (ABÇİDA) geliştirilmesi: geçerlik güvenirlik çalışması. Uluslararası Türk Eğitim Bilimleri Dergisi. (7), 1-21.
• Arabacı, N. & Ömeroğlu, E. (2013). 48-72 aylık çocuğa sahip anne-babaların çocukları iletişimlerinin bazı değişkenler açısından incelenmesi. Selçuk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi. (30), 41-53.
• Basit, O. (2017). Çocuktan anneye yaklaşımıyla uygulanan iletişim eğitiminin anne çocuk iletişimine etkisinin incelenmesi. [Yayımlanmamış yüksek lisans tezi]. Gazi Üniversitesi.
• Bay, D. N. & Şeker, P. T. (2020). Analysis of preschool period children's listening skill according to some variables. World Journal of Education. 10(3), 79-87. https://doi.org/10.5430/wje.v10n3p79
• Brownell, J. (1986). Building active listening skills. Englewood Cliffs: Prentice Hall, Inc.
• Brownell, J. (2017). Listening: Attitudes, principles, and skills. Routledge.
• Ceyran, K. O. (2016). Türkçe öğretmeni adaylarının dinleme becerisine yönelik görüşlerinin incelenmesi. [Yayımlanmamış yüksek lisans tezi]. Nevşehir Hacı Bektaş Veli Üniversitesi.
• Chazin, K. T. Barton, E. E. Ledford, J. R. & Pokorski, E. A. (2018). Implementation and intervention practices to facilitate communication skills for a child with complex communication needs. Journal of Early Intervention. 40(2), 138-157. https://doi.org/10.1177/1053815118771397
• Cihangir Çankaya, Z. (2004), Kişilerarası İletişimde Dinleme Becerisi. Nobel Yayınevi.
• Cihangir Çankaya, Z. (2012). Reconsideration of the listening skill scale: comparison of the listening skills of the students of psychological counseling and guidance in accordance with various variables. Educational Sciences: Theory and Practice. 12(4), 2370-2376.
• Creswell, J. W. (2018). Nitel araştırma yöntemleri: Beş yaklaşıma göre nitel araştırma ve araştırma deseni. Siyasal Kitabevi.
• Çalışkan, N. & Aslanderen, M. (2014). Aile içi iletişim ve siber yaşam: teorik bir çözümleme. Ahi Evran Üniversitesi Kırşehir Eğitim Fakültesi Dergisi. 15(2), 263-277.
• Çelik, M. (2019). Ortaokul öğrencilerinin karşılaştıkları dinleme güçlükleri (dinleme güçlükleri belirleme anketi). [Yayımlanmamış yüksek lisans tezi]. Kütahya Dumlupınar Üniversitesi.
• Çetinel, G. (2016). Okul öncesi dönem çocuğuna sahip annenin çocuk yetiştirme tutumu ile çocuğun dinleme becerisi arasındaki ilişkinin incelenmesi. [Yayımlanmamış yüksek lisans tezi]. Çağ Üniversitesi.
• Çiftçi, H. D. Ceylan, R. & Çolak, F. G. (2020). The relationship between preschool children’s social competence skills and their ability to communicate with their mothers. Participatory Educational Research. 8(2), 435-459. https://doi.org/10.17275/per.21.48.8.2
• Dalsgaard, T, Skov, M, B. Stougaard, M. & Thomassen, B. (2006). Mediated ıntimacy in families: understanding the relation between children and parents. HCI Lab, Dept, of Computer Science. IDC’ 06 June 7 9, Tampere, Finland, 145-152.
• Denham, S. A. Renwick DeBardi, S. & Hewes, S. (1994). Emotional communication between mothers and preschoolers: Relations with emotional competence. Merrill-Palmer Quarterly (1982-), 488-508.
• Döğer, S. S., & Kılınç, F. E. (2021). 4-6 yaş çocuğa sahip ailelerin covid-19 pandemi sürecinde çocukları ile iletişimlerinin incelenmesi. IBAD Sosyal Bilimler Dergisi, (10), 480-496.
• Emiroğlu, S. (2013). Türkçe öğretmeni adaylarının dinleme sorunlarına ilişkin görüşleri. Adıyaman Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi. (11), 269-307. https://doi.org/10.14520/adyusbd.492
• Fagan, J., & Iglesias, A. (2000). The relationship between fathers' and children's communication skills and children's behavior problems: A study of Head Start children. Early Education and Development. 11(3), 307-320. https://doi.org/10.1207/s15566935eed1103_5
• Gümrükçü Bilgici, B., & Deniz, Ü. (2021). Okul öncesi öğretmen adaylarının aile iletişim kalıpları yönelimlerinin çeşitli değişkenlere göre incelenmesi. İstanbul Aydın Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi. 7(1), 49-69.
• Güneri E., Üney R. & Demirci O. (2018). Kişiler Arası Etkili İletişim. İstanbul Gelişim Üniversitesi Yayınları.
• Güneş, F. (2007). Türkçe Öğretimi ve Zihinsel Yapılandırma, Nobel Yayın.
• Hogg, T. & Blau, M. (2014). Çocukluğa Geçiş Sorunlarına Mucizevi Çözümler (O.Tuncay Çev.). Gün Yayıncılık.
• Höl, Ş. (2017). Annelerin çocuklarına yönelik iletişim becerilerinin 5-6 yaş grubu çocuklarının iletişim becerileri üzerindeki yordayıcı etkisi. [Yayımlanmamış yüksek lisans tezi]. Pamukkale Üniversitesi.
• Jesus, E. S. A. D., & Silva, I. M. D. C. (2019). Influence of children's music learning on preschoolers' listening skills. Audiology-Communication Research. 24. 1-7. https://doi.org/10.1590/2317-6431-2019-2156
• Kavak, S. (2007). Algılanan aile yakınları destek ölçeğinin geliştirilmesi ve 0-8 yaş arası engelli çocuğu olan annelerin yakınlarından aldığı desteği algılamaları. [Yayımlanmamış yüksek lisans tezi]. Marmara Üniversitesi.
• Kazan, H. & Sarısoy, S. (2021). Anne-çocuk ilişkisi bağlamında okul öncesi dönemde iletişim becerileri üzerine bir araştırma. İstanbul Aydın Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi. 13(2), 441-472. https://doi.org10.17932/IAU.IAUSBD.2021.021/iausbd_v13i2006
• Kee, P. & Fae, H. (1992). The effects of teaching certain listening skills on the achievement of preschool children. [Doctoral dissertation, Texas Woman's University] ProQuest Dissertations and Theses Global
• Mackay, I.. (1997). Dinleme becerisi. İlkkanak Kültür ve Sanat Ürünleri.
• Malloy, T. E., Goldfield, B., & Kluger, A. N. (2022). Mothers listen to children and uniquely accommodate their language with them. International Journal of Listening, 1-15.
• McDevitt, T. M., Ewers, C. A., & Oreskovich, M. (1991). Mothers' beliefs about listening: Implications for children's comprehension and conceptions of listening. Journal of applied developmental psychology, 12(4), 467-489.
• Melanlıoğlu, D. (2012). Dinleme becerisinin geliştirilmesinde ailenin rolü. Sosyal Politika Çalışmaları Dergisi. 7(29), 65-77.
• Milot, T., St-Laurent, D., Ethier, L. S., & Provost, M. A. (2010). Trauma-related symptoms in neglected preschoolers and affective quality of mother-child communication. Child Maltreatment, 15(4), 293-304.
• Navaro, L. (1999). Çocuklarla İletişim Nasıl Kurulur? Ana Baba Okulu (8.Baskı). Remzi Kitabevi.
• Nevada Legislature (2016). The HURIER Listening Model. https://www.leg.state.nv.us/App/InterimCommittee/REL/Document/3460
• Öksüzoğulları, H. (2013). 4-6 yaş grubu çocuğu olan ebeveynlerin çocuklarıyla iletişimlerinin çeşitli değişkenler açısından incelenmesi [Yayımlanmamış yüksek lisans tezi]. Mehmet Akif Ersoy Üniversitesi.
• Özer Özkan, Y. & Coşkun, L. (2015). Okul öncesi dönem çocuklarına yönelik dinleme becerilerini değerlendirme ölçeğinin geliştirilmesi. Kalem Eğitim ve İnsan Bilimleri Dergisi. 5(2), 67-98.
• Patton, M. Q. (2014). Nitel Araştırma ve Değerlendirme Yöntemleri. Pegem Akademi.
• Posluoğlu Baydar., F. D. (2014). İlkokul öğretmenlerinin iletişim yeterlilikleri ile empati kurma becerileri arasındaki ilişkinin incelenmesi (Sancaktepe ilçesi örneği). [Yayımlanmamış yüksek lisans tezi]. Yeditepe Üniversitesi.
• Raju, C. P. (2018). Types of listening skills: Barriers and tips to overcome them. International Journal of Advanced Multidisciplinary Scientific Research. 1(2), 41-45.
• Rittle-Johnson, B., Saylor, M., & Swygert, K. E. (2008). Learning from explaining: Does it matter if mom is listening?. Journal of Experimental Child Psychology, 100(3), 215-224.
• Sadulloyevna, F. D. (2018). The most effective way to improve listening skills. Achievements In Science and Education. 5 (27), 41-42.
• Sears, W. & Sears, M. (2004). Başarılı Çocuk Çocuklarınızın İyi Yetişmesi İçin Ne Yapabilirsiniz? (Ö. Gültekin Çev.). Boyner Yayınları.
• Tayfun, R. (2009). Etkili İletişim ve Beden Dili (2.Baskı). Nobel Yayınları.
• Socha, T. J., & Stamp, G. H. (Eds.). (2013). Parents, children, and communication: Frontiers of theory and research. Routledge.
• Şahin, S., & Aral, N., (2012). Aile içi iletişim. Ankara Sağlık Bilimleri Dergisi, 1(3), 55-66.
• Teke, Y. T. (2021). Anne-çocuk iletişimi ile 4-6 yaş çocuklarının problem davranışlarına yönelik algıları arasındaki ilişkinin incelenmesi. [Yayımlanmamış yüksek lisans tezi]. Karabük Üniversitesi.
• Temiz, G. (2014). Anne çocuk iletişim becerileri eğitiminin çocukların duyguları tanıma ve ifade etme becerilerine etkisi. [Yayımlanmamış doktora tezi]. Selçuk Üniversitesi.
• Türe Köse, H. B. (2019). Okul öncesi dönem çocuklarında dijital hikâye anlatımının dinleme becerisine etkisi. [Yayımlanmamış yüksek lisans tezi]. Kütahya Dumlupınar Üniversitesi.
• Uçar Çabuk, F. (2017). Ebeveyn çocuk iletişimi eğitim programının anne baba çocuk ilişkisine ve iletişimine etkisi. [Yayımlanmamış doktora tezi]. Gazi Üniversitesi.
• Waun, L. (1998). Communication with young children. Tucson, az: college of agriculture and life sciences, University of Arizona. 7-98.
• Webb, M. (2006). Eight barriers to effective listening. Human relationships. 31, 12-18.
• Yahaya, A. (2006). Parent-child communication and its perceived effects on the young child's developing self-concept. Journal of Science & Mathematics Education. 1-16.
• Yakubova, G. (2021). The effect of deprivation on pre-preschool communication skills and psychological development. Psychology and Education Journal. 58(1), 2031-2040.
• Yavuzer, H. (2000). Ana-baba ve çocuk: ailede çocuk eğitimi. (13. Baskı). Remzi Kitabevi.
• Yıldırım, A. & Şimşek, H. (2016) Sosyal bilimlerde nitel araştırma yöntemleri. Seçkin Yayıncılık.
• Yılmaz, V. E. (2019). "Dinleme" Becerisinin Geliştirilmesi Çerçevesinde Yeni Arayışlar ve Teknikler. İletişim Kuram ve Araştırma Dergisi, (48). 278-291.
• Zolten, K. M. A. & Long, N. (2006). Parent/Child Communication. https://parenting-ed.org/wp-content/themes/parenting-ed/files/handouts/communication-parent-to-child.pdf