IN THE CONTEXT OF CULTURAL HERITAGE, NEVSEHIR’S “PLACES OF MEMORY”: PRIVATE MUSEUMS

Yıl 2023, Cilt: 13 Sayı: İhtisaslaşma, 265 - 285, 06.10.2023

Burcu Tüysüz

https://doi.org/10.30783/nevsosbilen.1321232

Öz

KÜLTÜREL MİRAS BAĞLAMINDA NEVŞEHİR’İN “HAFIZA MEKÂNLARI”: ÖZEL MÜZELER

Öz

Kültürel miras bir toplum tarafından oluşturulan ve miras olarak gelecek nesillere aktarılan kültürel değerler bütünüdür. Kültürel mirası oluşturan somut ve somut olmayan değerlerin korunduğu, öğretildiği, yaşatıldığı ve gelecek nesillere aktarıldığı en önemli kurumların başında müzeler gelmektedir. Bu anlamda müzeler kültürel değerlerin, hatırlatıldığı, tanıtıldığı ve aktarıldığı hafıza mekânları dır. Müzelerin bir parçası olan, Devlet müzesi statüsündeki özel müzeler de somut ve somut olmayan kültürel değerlerin sergilenmesinde, korunmasında ve sonraki kuşaklara aktarılmasında önemli bir yere sahiptir. Bunun yansıra söz konusu müzeler düzenlemiş oldukları atölye programları, kültürel etkinlikler, bünyelerinde bulunan restoran, kafeterya, konferans salonu ve hediyelik eşya dükkânları ayrıca gerçekleştirdikleri konferans, sinema ve konserlerle kültür kompleksi haline dönüşerek dikkat çeken mekanlar olmuşlardır. Ülkemizdeki özel müzeler, bu müzelerin kültürel miras ve kültür turizmi bağlamındaki önemleri birçok yayına konu olmuştur. Nevşehir’de bulunan özel müzeler de bu çalışmanın konusunu oluşturmaktadır. Çalışmanın amacı daha önce bir arada değerlendirilmemiş olan Nevşehir’in özel müzelerini toplu bir şekilde ele alarak tüm özellikleriyle tanıtmak ve söz konusu müzelerin kültürel mirasın aktarılmasındaki önemini incelmektir. Bu amaç doğrultusunda yapılan çalışma ile Nevşehir’de bugün sayıları beş olan, farklı tür ve konseptteki özel müzelerin sergi koleksiyonları, çok yönlü atölye programları ve etkinlikleri ile kültürel hafızayı canlandırarak, kültürel mirasın yaşamasına katkı sunduğu görülmüştür.

Anahtar Kelimeler

Kültürel Miras, Nevşehir, Hafıza Mekanı, Müze, Özel Müze

Kaynakça

• Acıelma, B., Güngör, Ş. (2021). Kültürel Mirasın Korunması ve Turizm İlişkisi Bağlamında Altınköy Açık Hava Müzesi. Kültürel Miras Araştırmaları 2 (2), 72-77.
• Altın Yıldız, K. (2021). A Turkey Experience In The Context Of Survival And Protection Of Cultural Heritage: Cappadocia Living Heritage Museum. S. Kılıç (ed.) In The Context Of Folklore Medıa And Communıcatıon, içinde (ss. 8-19), Eğitim Yayınevi.
• Ambrose, T., Paine, C. (2006). Museum Basics Second Edition. Routledge Publishing.
• Ateşoğulları, S. (2022). Değişen ve Gelişen Türkiye Müzeleri. Türk Arkeoloji ve Etnografya Dergisi 83, 35-53.
• Baltacı, H. (2015). Türkiye’de Çağdaş Müzeciliğin Yansımaları Üzerine Bir Değerlendirme: Sadberk Hanım Müzesi Örneği. [Yüksek Lisans Tezi, Atatürk Üniversitesi]. Ulusal Tez Merkezi.
• Blake, B. (2000). On Defining the Cultural Heritage. The International and Comparative Law Quarterly, 49 (1), 61-85.
• Bozyagcı, E.C., Çevik A. (2021). Destinasyon Çekim Gücü Olarak Gastronomi Müzeleri: Safranbolu Türk Kahve Müzesi Örneği. Uluslararası Türk Dünyası Turizm Araştırmaları Dergisi 6/2, 320-330.
• Bursa, N. (2015). Bir Keyfin Adabı: Çekirdekten Fincana Türk Kahvesinin Maddi Kültürü. E. Pekin (Ed.), Bir Taşım Keyif Türk Kahvesinin 500 Yıllık Öyküsü içinde (ss. 239-283). Mas Matbaacılık.
• Ceyhun, S., Akbıyuk, A. (2021). Dünyadaki Gastronomi Müzelerinin Tematik Analizi. Journal of Tourism and Gastronomy Studies, 9(1), 153-184.
• Çelik, Ş. (2012). Türkiye’de Özel Müzecilik ve Baksı Müzesi. [Yüksek Lisans Tezi, Atatürk Üniversitesi]. Ulusal Tez Merkezi.
• Doğan, E. (2019). Tüketim Toplumunda Müzelerde Yaşanan Değişimlerin Devlet Müzeleri ve Özel Müzeler Bağlaminda Değerlendirilmesi. [Yüksek Lisans Tezi, Yıldız Teknik Üniversitesi]. Ulusal Tez Merkezi.
• Eyice, S., (1990). Müzeciliğimizin Başlangıcı ve Türk-İslam Müzeleri. Müze/Museum, 5-8,
• Gerçek, F. (1999). Türk Müzeciliği, Ankara.
• Göğebakan, Y. (2016). Üniversiteler ve Müzeler: İnönü Üniversitesi Müzeleri. Güzel Sanatlar Fakültesi Sanat Dergisi (Sdü Art-E) 9/18, 470-489.
• Gümüşçü, O. (2018). Tarihi Coğrafya ve Kültürel Miras, ERDEM 75, 99-120.
• Gün, M. (2020). Kültürel Bir İmge Olarak Avanos Çömlekçiliği. Kültürel Miras Araştırmaları Dergisi 1(1), 13-17
• Güngördü, V. F. (2021). Merkezi Volkanik Kapadokya’nin Erken Tarihöncesi Topluluklari Üzerine Yeni Bulgular, Avanos Örnekleri; Topraktepe ve Türkmenlik Tepesi. Nevşehir Hacı Bektaş Veli Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitü Dergisi 11/1, 260-285.
• Güngördü, V. F. (2022). Arkeoloji ve Kültürel Miras Turizmi Açısından Avanos: Topraktepe Örneği. Turcology Research 74, 324-328.
• İSMEP, 2014. Kültürel Mirasın Korunması, İsmep Rehber Kitaplar, İstanbul,
• Kalaba, B. (2021). Kültürel Mirasın Süldürülebilirliği Kapsamında Müzelerin Önemi. Turizm Ekonomi ve İşletme Araştırmaları Dergisi 3/2, 102-112.
• Karadeniz, C., Okvuran, A., Artar, M., Çakır İlhan, A. (2015), Yeni Müzebilim Bağlamında Müze Eğitimine Çağdaş Yaklaşımlar ve Müze Eğitimcisi. Ankara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Fakültesi Dergisi, 48/2, 203-226.
• Karadeniz, C., Atar, M. (2017). Türkiye’de Oyuncak Müzelerinin Durumu ve Sürdürülebilirliği. Elektronik Sosyal Bilimler Dergisi 16/61, 477-492.
• Karadeniz, C. Aybek, E.C. (2018). T.C. Kültür ve Turizm Bakanlığı’na Bağlı Özel Müzelerde Çalışan Müze Uzmanlarının Kültürel Çeşitliliğe Yaklaşımları. Pamukkale Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitü Dergisi 35. 53-63.
• Keleş, V. (2003). Modern Müzecilik ve Türk Müzeciliği, Atatürk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 2 (1-2), 1-16.
• Konukcu, İ. (2007). Özel Koleksiyonların Müzelere Dönüştürülmesi. [Yüksek Lisans Tezi, Yıldız Teknik Üniversitesi]. Ulusal Tez Merkezi.
• Köroğlu, Ö., Türkmen M. T., Kılıç, A., Acun, A. (2017). Kültürel Mirasın Aktarılmasında Müzelerin Rolü: Edremit Tahtakuşlar Etnografya Müzesi. Avrasya Bilimler Akademisi Sosyal Bilimler Dergisi- UTKM, 42-55.
• Kuruloğlu, F. (2010). Osmanlı Devleti’nde Müzecilik, Tarih Okulu Dergisi, 6, 45-61.
• Miral Çavdarlı, C., Adan Gök, Ö. (2020). Müzeler ve kültürel Mirasın Sürdürülebilirliği: Köstem Zeytin Yağı Müzesi. Journal of Tourism and Gastronomy Studies 8 (3), 2241-2262.
• Nazır, B. (2010). Osmanlı Devleti’nde Müzeciliğin Doğuşu ve Dersaadet Numunehane-i Osmani, History Studies, 2 (1), 98-113.
• Nora, P. (2006), Hafıza Mekânları, Mehmet Emin Özcan (Çev.), Dost Kitabevi.
• Okan, B. (2018). Günümüz Müzecilik Anlayışındaki Yaklaşımlar ve Müze Oluşumunu Etkileyen Unsurlar, Tykhe Sanat ve Tasarım Dergisi, 3 (4), 215-242.
• Öcal Oğuz, M. (2019) Küreselleşme ve Uygulamalı Halk Bilimi. Akçağ Basım Evi.
• Ölçer Özünel, E. (20 Camekandan Canlı Performansa Somut Olmayan Kültürel Miras ve Müzeler. M. Öcal Oğuz, E. Ölçer Özünel, S. Gürçayır Teke (Ed.), Somut Olmayan Kültürel Mirasın Geleceği Türkiye Deneyimi içinde (ss. 65-76). Grafiker Matbaacılık.
• Özdemir, M. (2003). Yapma Bebek Teknikleri. İstanbul.
• Özkasım, H., Ögel, S. (2005). Türkiye’de Müzeciliğin Gelişimi, İTÜ Dergisi, 2 (1), 96-102.
• Özkerim Güner, N. (2022). Silahlı Çatışmalarda Kültürel Varlıkların Korunması. YÜHFD, C.XIX, 255-282.
• Pamukcu, A. (2019). Türkiye’de Özel Müzeciliğin Gelişim Süreçleri ve Üniversite Müzeleri. [Yüksek Lisans Tezi, Atatürk Üniversitesi]. Ulusal Tez Merkezi.
• Paydak, S. (2016). Tarihin Görsel Anlatiminda Özel Müzelerin Rolü: Kapadokya Sanat ve Tarih Müzesi Örneği. F. Kılıç, T. Bülbül (Ed), Muşkara’dan Nevşehir’e II. Uluslararası Nevşehir Tarih ve Kültür Sempozyumu Bildiri Metinleri, içinde (ss. 1334-1345). Nevşehir Hacı Bektaş Veli Üniversitesi Yayınları.
• Paykoç, F. ve Paykal S., (2000). Müze Pedagajisi: Kültür, İletişim ve Aktif Öğrenme Ortamı Olarak Müzelerin Etkinliğine İlişkin Bir Çalışma. Z. A. Kızılyaprak (Ed), Müzecilikte Yeni Yaklaşımlar: Küreselleşme ve Yerelleşme, içinde (ss. 102-113). Türkiye Ekonomik ve Toplumsal Tarih Vakfı Yayınları.
• Pekgözlü Karakuş, D. (2020). Türkiye’deki Üniversite Müzeleri ve Koleksiyonları. Iğdır Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi 23, 247-280.
• Savaşkan, Y. (2021). Türkiye’deki Gastronomi Müzelerine Genel Bakış. Turizm Çalışmaları Dergisi, 3(2), 61-78.
• Serim, O. (2015). Bitkiden Çiçeğe Kahvenin Hikayesi. E. Pekin (Ed.), Bir Taşım Keyif Türk Kahvesinin 500 Yıllık Öyküsü içinde (ss. 21-33). Mas Matbaacılık.
• Sönmez, A. (2020). Osman Hamdi Bey’in Sayda Kazısı ve Bu Kazının Müze-i Hümâyûn’un Gelişimine Etkisi, History Studies, 12 (3), 765-788.
• Şimşek, 2015). Halk Bilimi Müzeciliğine Bir Örnek Ankara Somut Olmayan Kültürel Miras Müzesi. [Yüksek Lisans Tezi, Ankara Üniversitesi]. Ulusal Tez Merkezi.
• Talboys, K.G. (2006). Museum Educator’s Handbook, Second Edition. Ashgate Publishing.
• Tekkök Karagöz B. (2022). Kültürel Mirası Koruma Konusunda Müzelere Düşen Görevler. International University Museums Association Platform Journal of Cultural Heritage UNIMUSEUM, 5(2), 56-62.
• Tüysüz, M.G. (2014). Güray Seramik Müzesi. A. Öger (Ed.), Avanos Sempozyumu Bildirileri, içinde (ss. 495-500). Grafiker Matbaacılık.
• Uzun Aydın, D. (2020). Koleksiyon Toplanmasından Müze Yapılarına Geçiş Aşamaları ve İlk Müze Okulu (İzzediniye) Açma Girişimi. The Journal of International Lingual Social and Educational Sciences, 6(1), 82-91.
• Ünsal, D., Pulhan, G. (2012). Türkiye’de Kültürel Mirasın Anlamı ve Yönetimi. Kültürel Miras Yönetimi, 30-65.
• Ürer, H. (2010). Osmanlı’da Kahve/Kahvehane Kültürü Ve Salihli'den Bir Kahvehane Örneği “Himaye-İ Etfal”, Sanat Tarihi Dergisi XIX/2, 1-26.
• Yaraş, A. (1994). Anadolu’daki İlk Koleksiyonculuk ve Müzecilik Faaliyetleri. II. Müzecilik Semineri-Bildiriler 19-23 Eylül 1994, Askeri Müze ve Kültür Sitesi Komutanlığı, 19-21.
• Yıldırım, A. (2022). Uygulamalı Halk Bilimi Müzelerinin Kültürel Miras Farkındalığına Etkisinin İncelenmesi: Kapadokya Yaşayan Miras Müzesi Örneği. [Yüksek Lisans Tezi, Nevşehir Hacı Bektaş Veli Üniversitesi]. Ulusal Tez Merkezi.
• Yücel, E. (1999). Türkiye’de Müzecilik, İstanbul.