Yamaoka Kōtarō's thoughts on Turkish domestic and foreign policy during the Atatürk Era

Yıl 2024, Cilt: 14 Sayı: Türkiye-Japonya İlişkileri 100. Yıl Özel Sayısı, 223 - 236

Uğur Altın

https://doi.org/10.30783/nevsosbilen.1525929

Öz

Yamaoka Kōtarō (1880-1959) is famous for his relations with Abdürreşit İbrahim (1857-1944), being the first Japanese Muslim to go on a pilgrimage and playing an important role in introducing Islam in Japan. Researches on Yamaoka focus on his being an intelligence officer and his effort to bring Pan-Asianism and Pan-Islamism together on common ground.
Yamaoka sent a report titled “Turkey’s Recent Domestic Politics and Foreign Policy” to Hirota Kōki, director of the Europe and America Desk of the Ministry of Foreign Affairs of Japan, through Japan’s temporary chargé d’affaires in Turkey, Hanaoka Tomeo. Yamaoka’s report is important in that it reflects his thoughts on domestic and foreign policy in the first years of the Republic of Turkey. In his report, Yamaoka discusses the sultanate, caliphate, population exchange between Turkey and Greece, as well as the relations of the Republic of Turkey with Europe, America and the Balkan States in details.
In this study, Yamaoka’s thoughts on the abolition of the sultanate and caliphate, known as “Pan-Islamist” and “Pan-Asianist”, and how he interpreted Mustafa Kemal Atatürk’s domestic and foreign policies will be discussed. Thus, Yamaoka's ideas about sultanate and caliphate, as well as Turkey’s domestic and foreign policy during the Atatürk period, will be revealed.

Anahtar Kelimeler

Yamaoka Kōtarō, Turkey, Japan

Yamaoka Kōtarō’nun Atatürk Dönemi Türk iç ve dış politikası hakkındaki düşünceleri

Öz

Yamaoka Kōtarō (1880-1959) Abdürreşit İbrahim (1857-1944) ile münasebetleri, hacca giden ilk Japon Müslüman olması ve Japonya’da İslam’ın tanıtılmasında önemli bir rol oynamasıyla ünlüdür. Yamaoka hakkında yapılan araştırmalar onun bir istihbarat elemanı olması ve Pan-Asyacılık ile Pan-İslamizm’i ortak zeminde buluşturma çabası üzerine yoğunlaşmaktadır.
Yamaoka’nın Japonya’nın Türkiye’deki geçici maslahatgüzarı Hanaoka Tomeo vasıtasıyla Japonya Dışişleri Bakanlığı Avrupa Amerika Masası müdürü Hirota Kōki’ye “Türkiye’nin Son Dönem İç Siyaseti ve Dış Politikası” başlıklı bir rapor göndermiştir. Yamaoka’nın raporu Türkiye Cumhuriyet’inin ilk yıllarında sergilenen iç ve dış politika hakkındaki düşüncelerini yansıtması açısından önemlidir. Yamaoka raporunda saltanat, halifelik, Türkiye ile Yunanistan arasındaki nüfus mübadelesinin yanı sıra Türkiye Cumhuriyeti’nin Avrupa, Amerika ve Balkan Devletleri ile ilişkilerini kapsamlı bir şekilde ele almaktadır.
Bu çalışmada “Pan-İslamist”, “Pan-Asyacı” olarak bilinen Yamaoka’nın saltanatın ve halifeliğin kaldırılmasına dair düşünceleri, Mustafa Kemal Atatürk’ün iç ve dış politikasını nasıl yorumladığı ele alınacaktır. Böylece Yamaoka’nın Türkiye’nin Atatürk dönemi iç ve dış politikasının yanı sıra saltanat, hilafet ile ilgili fikirleri ortaya konulacaktır.

Anahtar Kelimeler

Yamaoka Kōtarō, Türkiye, Japonya

Kaynakça

• Alkan, R. (2021). Alman belgelerine göre erken dönem cumhuriyet dönemi bahriyesi bağlamında Türk-Alman ilişkileri. Tarih İncelemeleri Dergisi, 36(2), 421-442.
• Baykal, H. (1991). Kurtuluş Savaşında Türk- Fransız ilişkileri ve bir Fransız Türk dostu Albay Mougin. Ankara Üniversitesi Türk İnkılap Tarihi Enstitüsü Atatürk Yolu Dergisi, Cilt 2, Sayı 7.
• Dündar, A. M. (2006) Panislamizm’den büyük Asyaclığa, Ötüken Neşriyat.
• Esenbel, S. (2004). Japan’s global claim to Asia and the world of Islam: transnational nationalism and world power, 1900-1945. The American Historical Review, 109(4), 1140–1170. https://doi.org/10.1086/530752
• Kılıç, S. (2008). Musul sorunu ve Lozan. Atatürk Araştırma Merkezi Dergisi, XXIV, 319-340.
• Koyagi, M. (2013). The hajj by Japanese Muslims in the interwar period: Japan’s Pan-Asianism and economic interests in the Islamic world. Journal of World History, 24(4), 849–876. http://www.jstor.org/stable/43818413
• Krämer, H. M. (2014). Pan-Asianism’s religious undercurrents: the reception of Islam and translation of the Qur’ān in twentieth-century Japan. The Journal of Asian Studies, 73(3). http://www.jstor.org/stable/43553338
• Yamaoka K. (1928). Seito kara seito e. Ueda İnsatsujo (NDL Dijital Collections) https://dl.ndl.go.jp/pid/1174796
• Yamaoka K. Arabia Jūdanki, Toadoshobo, 1911.7. https://ndlsearch.ndl.go.jp/books/R100000001-I11121101259029
• Japan Center for Asian Historical Records (JACAR) Ref.C14060975200, “Meiji 39 nen”Hohei Dai 20 Ryodan Rekishi Mei 30.9.28-Tai 14.4.30 (National Institute for Defense Studies)
• Tōkyō Gaikokugo Gakkō, “Tōkyō Gaikokugo Gakkō Ichiran” Meiji45 nen-Taishō 2 nen, Tōkyō Gaikokugo Gakkō, “1912. (NDL Dijital Collections) https://dl.ndl.go.jp/pid/941184 (2024-07-12)
• Japan Center for Asian Historical Records (JACAR) Ref.B12081581300, “５０．Moto Shinbun Kisha Yamaoka Kōtarō ni Kan Suru Ken” Shūkyō Kankei ZakkenDai Yon Kan (3.10.1.8_004) (Diplomatic Archives of the Ministry of Foreign Affairs)
• Japan Center for Asian Historical Records (JACAR) Ref.B03050302900, “8. Recent domestic administration and diplomacy of Turkey” The Miscellanea on Internal Politics in Various Countries / Division Turkey, Volume 2 (1.6.1.4-3_002) (Diplomatic Archives of the Ministry of Foreign Affairs)
• Japan Center for Asian Historical Records, (JACAR) Ref.B03050303100, “10. Turkey, the national character and the sentiments toward Japan” The Miscellanea on Internal Politics in Various Countries / Division Turkey, Volume 2 (1.6.1.4-3_002) (Diplomatic Archives of the Ministry of Foreign Affairs)