A theoretical review from an ecological perspective: is sustainable development a rhetoric?

Yıl 2024, Cilt: 14 Sayı: 3, 1692 - 1708, 29.09.2024

Yasin Can Gönültaş

https://doi.org/10.30783/nevsosbilen.1517641

Öz

Countries that have embarked on the capitalist adventure that began with the advent of industrialisation in the West, and that have adopted neo-liberal economic policies, have initially prioritised a process of growth aimed solely at economic development. Thus, for centuries, many communities, societies and countries have constantly sought to increase the material well-being of their members. From this perspective, there has been a widespread belief that increasing material well-being is largely dependent on the extraction of the natural resources that form the basis of life on earth. This belief has been reshaped with the invention of 'sustainable development', which recognises the emergence of an imbalance between economic and human development and ecological limits, while the ecological perspective regards this as mere rhetoric. While ecological movements have criticised the concept of sustainable development from various angles, current debates in the academic literature on whether this concept is truly sustainable have also addressed its social and economic dimensions. This study examines the negative effects of historical development models on the overuse of natural resources and environmental degradation, and discusses the ecological perspective's critique that the economic growth-oriented structure of sustainable development may, despite its goal of environmental protection, endanger environmental sustainability in the long run.

Anahtar Kelimeler

Sustainability, Capitalism, Sustainable development, Ecology

Ekolojik perspektiften teorik bir inceleme: Sürdürülebilir kalkınma bir retorik mi?

Öz

Sanayileşmenin Batı'da ortaya çıkmasıyla birlikte başlayan kapitalizm serüveninde yol alan ve neoliberal iktisadi politikaları belirleyen ülkeler, başlangıçta sadece ekonomik gelişmeyi amaçlayan bir büyüme sürecini öncelemiştir. Bu nedenle, yüzyıllar boyunca birçok topluluk, toplum ve ülke, üyelerinin maddi refahını sürekli olarak artırma çabası içinde olmuştur. Bu açıdan bakıldığında, maddi refahın artırılması büyük ölçüde, dünya üzerindeki yaşamın temelini oluşturan doğal kaynakların çıkarılmasına bağlı olduğu inancı yaygınlaşmıştır. Bu inanç, ekonomik ve insani gelişme ile ekolojik sınırlar arasındaki dengesizliğin ortaya çıktığını kabul eden “sürdürülebilir kalkınma”nın icadıyla yeniden şekillenmeye başlamış, ekolojik perspektif ise bu durumu sadece bir retorik olarak değerlendirmiştir. Ekolojik hareketler, sürdürülebilir kalkınma kavramını çeşitli açılardan eleştirirken, bu kavramın gerçekten sürdürülebilir olup olmadığına dair literatürdeki güncel tartışmalar; toplumsal ve ekonomik boyutlarını da ele almıştır. Çalışma ile tarihsel kalkınma modellerinin doğal kaynakların aşırı kullanımı ve çevresel tahribat üzerindeki olumsuz etkileri incelenmiş; sürdürülebilir kalkınmanın çevreyi koruma amacına rağmen, ekonomik büyüme odaklı yapısının uzun vadede çevresel sürdürülebilirliği tehlikeye atabileceği konusunda ekolojik perspektifin getirmiş olduğu eleştiriler çeşitli çalışmalarla birlikte ele alınmıştır.

Anahtar Kelimeler

Sürdürülebilirlik, Kapitalizm, Sürdürülebilir kalkınma, Ekoloji

Kaynakça

• Bahçeci, H. I., Görmez, K. (2019). Sürdürülebilir kalkınma vs. ekolojik düşünce, Uluslararası Toplum Araştırmaları Dergisi, 10 (17), 2299-2323.
• Baker, S. (2006). Sustainable Development, Abigndon: Routledge.
• Bassi, T. (1999). Küreselleşme ve Çevre: Avrupa Konseyi’nin Faaliyetleri ve Başarıları, Avrupa’da Yerel Yönetimlerin Çevre Politikaları ve Türkiye içinde, Ankara: Adenauer Vakfı Yayını.
• Bose T. C. (1965). The point four programme: a critical study, International Studies, 7(1), 66-97.
• Buyruk, H. (2016). Ekonomik kalkınma hedefinden bin yıl kalkınma hedeflerine: eğitim- kalkınma ilişkisine dair bir çözümleme, Mülkiye Dergisi, 40 (1), 11-142.
• Capra, F. (1992), Batı Düşüncesinde Dönüm Noktası, M. Armağana (Çev.), İstanbul.
• Carter, N. (2007). The Politics of the Environment - Ideas, Activism, Policy. 2th Edition, Cambridge: Cambridge University Press.
• Céline, E., Philippe, M., Astrid, V., Catherine, B., Musampa, Pierre, C.D. (2013). National forest cover change in Congo Basin: Deforestation, reforestation, degradation and regeneration for the years 1990, 2000 and 2005. Global Change Biology 19, 1173–1187.
• Çelik, M., Dağ, M. (2017). Kapitalist İktisadi düşüncenin geçirdiği dönüşümler üzerine bir değerlendirme, Bitlis Eren Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Akademik İzdüşüm Dergisi, 2(3), 50-70.
• Dauda, M. (2019). Ecological modernization theory and sustainable development dilemmas: who benefits from technological innovation?, The African Review: A Journal of African Politics, Development and International Affairs, 46 (1), 68-83.
• Des Jardins, J., R. (2006), Çevre Etiği, R. Keleş(Çev.) Ankara: İmge Kitabevi
• Dünya Çevre ve Kalkınma Komisyon Raporu. (1987). Our Common Future. The World Commission on Environment and Development, New York: Oxford University Press.
• Esteva, G. (2004). Kalkınma Sözlüğün’den: Kalkınma, U. Yüzereroğlu, (Çev.), İstanbul: Üç Ekoloji.
• Görmez, K. (2003). Çevre Sorunları ve Türkiye, Ankara: Gazi Kitabevi.
• Hampson, N. (1991). Aydınlanma Çağı, J. Parla (Çev.), İstanbul: Hürriyet Vakfı Yayınları.
• Inogwabini, B. (2019). Ecology and sustainable development, Encyclopedia of Sustainability in Higher Education, 1-7.
• Jacob, M. (1994). Sustainable development and deep ecology: an analysis of competing traditions, Environmental Management, 18 (4), 477 – 488.
• Keleş, R., Hamamcı, C. (1997). Çevrebilim, İstanbul: İmge Kitabevi.
• Kenny, C. (2015) SDG Targets: Here’s how to make them stronger. https://www.cgdev.org/blog/sdg-targets-heres-how-make-them-stronger.
• Klarin, T. (2018). The Concept of Sustainable Development: From its Beginning to the Contemporary Issue, Zagreb International Review of Economics & Business, 21 (1), s.67-94.
• Kuleli, Ö., Sonat, A., (1995). Türkiye’de Çevre, İstanbul: Yeni Yüzyıl Kitaplığı Türkiye’nin Sorunları Dizisi-13.
• Lomborg, B. E. (2018). Prioritizing development: A cost benefit analysis of the United Nations Sustainable Development Goals. Cambridge: Cambridge University Press.
• Lélé, S. (1991). Sustainable Development: A Critical Review, World Development, 19(6), 607-621.
• Macekura, S. (2013). The Point Four Program and U.S. International Development Policy, Political Science Quarterly, 128 (1), 127-160.
• Naess, A. (1994), Derin ekolojinin temelleri. Derin Ekoloji, G.Tamkoç (Der.), İzmir: Ege Yayınları.
• Naess, A. (2005). The deep ecology movement: Some philosophical aspects. In A. Drengson & H. Glasser (Eds.), Selected Works of Arne Naess, Dordrecht, the Netherlands: Springer, 1-16. This article was first published in 1986 in Philosophical Inquiry, 8, 10-31.
• Özer, M., A. (2001). Derin ekoloji, Çağdaş Yerel Yönetimler, 10(4), 61-79.
• Özlüer, F. (2007). Sürdürülebilir Kalkınmanın Ekonomi Politiği, Sürdürülebilirlik: Kent ve Mimarlık, Bülten 51, Haziran, 4-13.
• Peraira L. C., Oreiro, J. L. (2024). A brief history of development theory. from schumpeter and prebisch to new developmentalism, Brazilian Journal of Political Economy, 44(1), 1-24.
• Reid, D. (1995). Sustainable Development, London: An Introductory Guide.
• Rogers, P.P., Jalal, K.F., Boyd J.A. (2008). An Introduction to Sustainable Development, London: Earthscan
• Sachs, J., Kroll, C., Lafortune, G., Fuller, G., Woelm, F. (2021), Sustainable Development Report 2021, Cambridge: Cambridge Press.
• Sezer, Ö. (2006). Çevre korumacılıktan radikal ekolojiye, Sosyal Bilimler Araştırmaları E-Dergisi, 3(5). https://ecotopianetwork.wordpress.com/2009/10/27/cevre-korumaciliktan-radikal-ekolojiye/ (Erişim: 10.02.2024)
• Šmleša, D. (2003). Podržava li biznis održivi razvoj?. Journal for General Social Issues, 12(3-4), 403- 426.
• Spaiser, V., Ranganathan, S., Bali Swain, R., and Sumpter, D (2016) The sustainable development oxymoron: quantifying and modelling the incompatibility of sustainable development goals, International Journal of Sustainable Development & World Ecology.
• Swain, R.B. (2017). A Critical Analysis of the Sustainable Development Goals. Leal Filho, W. (Ed) Handbook of Sustainability Science and Research. World Sustainability Series. New York: Spinger, 341-355.
• Şahin, Ü. (2004), Truva atı olarak sürdürülebilir kalkınma, Üç Ekoloji, Sayı: 2, 1-16.
• Tulder, R., Rodrıgues, S. B., Mırza, H. Sexsmith, K. (2021), The UN’s sustainable development goals: can multinational enterprises lead the decade of action?, Journal of International Business Policy, 4,1-21.
• Turhan, Y. (2020). Kalkınma kavramının tarihsel süreci ve etimolojik analizi. UİİİD-IJEAS, (29), 149-194.
• Yaylı, H. (2007), Sürdürülebilir Kalkınmanın Sürdürülebilirliği, Internatıonal Conference On Advances In Natural & Applied Sciences, s. 921-940.
• Yaylı, H., Çelik V. (2011). Çevre sorunlarının çözümü için radikal bir öneri: derin ekoloji, Selçuk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 26, 369 – 377.
• Yılmaz H., Yücel T. (2022). Sürdürülebilir kalkınmanın sağlanmasında uluslararası çalışmalar ve eleştirileri. Uluslararası Yönetim Akademisi Dergisi, 5(3), 691-702.