Sağlıkta sosyal pazarlamanın gücü: 21. yüzyılın bilimsel araştırmalarına bibliyometrik bir bakış

Yıl 2024, Cilt: 14 Sayı: 4, 1859 - 1879

Erol Gencer

https://doi.org/10.30783/nevsosbilen.1511529

Öz

Bu çalışma, 2014-2024 yılları arasında sağlık alanında sosyal pazarlama ile ilgili bilimsel yayınların genel durumu ve eğilimlerini incelemektedir. 638 farklı kaynaktan elde edilen veriler, bu alandaki araştırmaların geniş bir literatüre sahip olduğunu göstermektedir. Toplam 1549 doküman, sağlık alanında sosyal pazarlamanın kapsamlı bir şekilde ele alındığını ortaya koymaktadır. Ortalama yaşın 5.44 yıl olması, çalışmaların büyük kısmının son beş yıl içinde yayımlandığını göstermektedir. 15.89 atıf ortalaması, çalışmaların akademik etkisinin yüksek olduğunu göstermektedir. 70503 referans, çalışmaların geniş bir literatüre dayandığını göstermektedir. 5616 anahtar kelime, çalışmaların geniş bir konu yelpazesini kapsadığını göstermektedir. 3573 farklı anahtar kelime, araştırmacıların çeşitli konuları ele aldığını göstermektedir. 6358 yazar, bu alanda çalışmalar yapmıştır. 145 doküman, yayınların çoğunluğunun işbirliği ile yapıldığını göstermektedir. 4.92 ortalama yazar sayısı, geniş bir işbirliği olduğunu göstermektedir. %23.18, çalışmaların yaklaşık dörtte birinin uluslararası işbirliği ile yapıldığını göstermektedir. Tüm 1549 doküman makale türündedir, bu da araştırmaların büyük kısmının bilimsel makaleler olarak yayımlandığını göstermektedir. Bu alandaki önemli katkı sağlayıcılar arasında, en yüksek yerel atıf sayısına sahip olan Rundle-Thiele S. bulunmaktadır. Ayrıca, 94 yayınla öne çıkan Kaliforniya Üniversitesi, bu alanda önemli bir araştırma merkezi olarak konumlanmaktadır. 2964 makale ile Amerika Birleşik Devletleri hem hacim hem de atıf sayısı açısından en üretken ülke olarak öne çıkmaktadır. "Social Marketing Quarterly" ve "BMC Public Health", dikkate değer dergilerdir; özellikle "BMC Public Health" 604 atıfla en yüksek atıf sayısına sahiptir. Veriler, sağlık alanında sosyal pazarlama konusuna olan ilginin yıllar içinde dalgalandığını göstermektedir. İlk yıllarda yüksek olan ilgi, zamanla dalgalanarak devam etmiş, ancak son yıllarda bir düşüş gözlenmiştir. Bu trendler, araştırma alanlarının değişkenliğini ve sosyal pazarlamanın sağlık alanında farklı dönemlerde nasıl ilgi gördüğünü anlamak için önemli ipuçları sunar.
Bu çalışma, sağlık alanında sosyal pazarlamanın dinamik ve sürekli evrilen bir alan olduğunu göstermektedir. Özellikle COVID-19 pandemisi gibi küresel sağlık krizleri, sağlık iletişimi ve sosyal pazarlama stratejilerinin hızla adapte olmasını gerektirmiştir. Araştırma trendlerindeki değişiklikler, toplumsal ve küresel sağlık sorunlarının değişen doğasını yansıtmaktadır.

Anahtar Kelimeler

Sağlık, sosyal pazarlama, bibliyometri analizi, Scopus, Biblioshiny, VOSviewer.

The power of social marketing in health: A bibliometric view of 21st century scientific research

Öz

This study aims to reveal how social marketing is comprehensively handled in the field of health. In the study, a bibliometric analysis was conducted on the field of social marketing and health and it was seen that the academic impact of the studies was high. 70503 references show that the studies are based on a wide literature.The presence of 70503 references indicates broad literature foundation. Encompassing 5616 keywords demonstrates the wide-ranging topics covered, reflected in 3573 distinct keywords showing diverse research interests. Involving 6358 authors, collaboration is extensive, with an average 4.92 authors per document. Approximately 23.18% of studies involve international collaboration. Additionally, University of California, highlighted with 94 publications, is positioned as a significant research center in this field. The United States stands out as the most prolific country both in terms of volume, citation count with 2964 articles. "Social Marketing Quarterly" and "BMC Public Health" are notable journals; particularly, "BMC Public Health" holds the highest citation count with 604 citations.This study demonstrates that social marketing in the health field is dynamic and continuously evolving area. Particularly, global health crises such as COVID-19 pandemic have necessitated rapid adaptation of health communication and social marketing strategies. Changes in research trends reflect the evolving nature of societal and global health issues.

Anahtar Kelimeler

Health, Social Marketing, Bibliometric Analysis, Scopus, Biblioshiny, VOSviewer.

Kaynakça

• Aria, M. & Cuccurullo, C. (2017). Bibliometrix: An R-tool for comprehensive science mapping analysis. Journal of Informetrics, 11(4), 959-975.
• Delvaux, I., & Van den Broeck, W. (2023). Social marketing and the sustainable development goals: Scoping review (2013–2021). International Review on Public and Nonprofit Marketing, 20(3), 573-603.
• Demir, G., Chatterjee, P. & Pamučar, D. (2024a). Sensitivity Analysis in Multi-Criteria Decision Making: A State-of-the-Art Research Perspective Using Bibliometric Analysis. Expert Systems with Applications, 237, 121660.
• Demir, G., Chatterjee, P., Kadry, S., Abdelhadi, A. & Pamučar, D. (2024c). Measurement of Alternatives and Ranking according to Compromise Solution (MARCOS) Method: A Comprehensive Bibliometric Analysis. Decision Making: Applications in Management and Engineering, 7(2), 313–336.
• Demir, G., Chatterjee, P., Zakeri, S. & Pamucar, D. (2024b). Mapping the Evolution of Multi-Attributive Border Approximation Area Comparison Method: A Bibliometric Analysis. Decision Making: Applications in Management and Engineering, 7(1), 290–314.
• Donohue, J. C. (1973). Understanding scientific literatures: a Bibliometric Approach. MIT Press, Cambridge, Massachusetts.ED110027.
• Florence, E. S., Fleischman, D., Mulcahy, R., & Wynder, M. (2022). Message framing effects on sustainable consumer behaviour: a systematic review and future research directions for social marketing. Journal of Social Marketing, 12(4), 623-652.
• Gupta, B. M., & Bhattacharya, S. (2004). Bibliometric approach towards mapping the dynamics of science and technology. DESIDOC Journal of Library & Information Technology, 24(1).
• Hong, S. (2023). COVID-19 vaccine communication and advocacy strategy: a social marketing campaign for increasing COVID-19 vaccine uptake in South Korea. Humanities and Social Sciences Communications, 10(1), 1-9.
• Hoffner, C. A., & Bond, B. J. (2022). Parasocial relationships, social media, & well-being. Current Opinion in Psychology, 45, 101306.
• Kotler, P. (2022). The battle between commercial marketing and social marketing. Social Marketing Quarterly, 28(4), 325-331.
• Kotler, P. & Zaltman, G. (1971), “Social marketing: an approach to planned sociai change”, Journal of Marketing, Vol. 35 No. 3, pp. 3 -12.
• Köseoğlu, M. A., Rahimi, R., Okumus, F., & Liu, J. (2016). Bibliometric studies in tourism. Annals of tourism research, 61, 180-198.
• Lahtinen, V., Dietrich, T., & Rundle-Thiele, S. (2020). Long live the marketing mix. Testing the effectiveness of the commercial marketing mix in a social marketing context. Journal of Social Marketing, 10(3), 357-375.
• Lee, D., Rundle-Thiele, S., Wut, T. M., & Li, G. (2022). Increasing seasonal influenza vaccination among university students: a systematic review of programs using a social marketing perspective. International Journal of Environmental Research and Public Health, 19(12), 7138.
• Levit, T., & Cismaru, M. (2020). Marketing social marketing theory to practitioners. International Review on Public and Nonprofit Marketing, 17(2), 237-252.
• Lim, M. S., Molenaar, A., Brennan, L., Reid, M., & McCaffrey, T. (2022). Young adults’ use of different social media platforms for health information: Insights from web-based conversations. Journal of medical Internet research, 24(1), e23656.
• Mukherjee, D., Lim, W. M., Kumar, S., & Donthu, N. (2022). Guidelines for advancing theory and practice through bibliometric research. Journal of business research, 148, 101-115.
• Nwoba, A. C., Mogaji, E., Zahoor, N., Donbesuur, F., & Alam, G. M. (2022). Obesity, family units and social marketing intervention: evidence from Nigeria. European Journal of Marketing, 56(11), 2892-2927.
• Ögel Aydın, S., & Aydın, S. (2023). Geçmişten Bugüne Akademik Bir Yolculuk: Sosyal Pazarlama Konulu Lisansüstü Tezlerin Bibliyometrik Analizi. Igdir University Journal of Social Sciences, (33).
• Petrescu, D. G., Tribus, L. C., Raducu, R., & Purcarea, V. L. (2021). Social marketing and behavioral change. Romanian Journal of Ophthalmology, 65(2), 101.
• Roger, A., Dourgoudian, M., Mergey, V., Laplanche, D., Ecarnot, F., & Sanchez, S. (2023). Effectiveness of prevention interventions using social marketing methods on behavioural change in the general population: a systematic review of the literature. International Journal of Environmental Research and Public Health, 20(5), 4576.
• Schmidtke, D. J., Kubacki, K., & Rundle-Thiele, S. (2021). A review of social marketing interventions in low-and middle-income countries (2010–2019). Journal of Social Marketing, 11(3), 240-258.
• Spotswood, F., French, J., Tapp, A. and Stead, M. (2012), “Some reasonable but uncomfortable questions about social marketing”, Journal of Social Marketing, Vol. 2 No. 3, pp. 163-175.
• Van Eck, N. J., & Waltman, L. (2017). Citation-based clustering of publications using CitNetExplorer and VOSviewer. Scientometrics, 111, 1053-1070.
• Van Hierden, Y., Dietrich, T., & Rundle-Thiele, S. (2022). BUILD: a five-step process to develop theory-driven social marketing interventions. Journal of Social Marketing, 12(4), 473-494.
• World Health Organization. (2022). Food marketing exposure and power and their associations with food-related attitudes, beliefs and behaviours: a narrative review.