Self-orientalism and identity crisis in Adalet Ağaoğlu's novel Fikrimin İnce Gülü (The Delicate Rose of My Mind)

Yıl 2025, Cilt: 15 Sayı: 1, 546 - 558, 27.03.2025

Faruk Dündar

https://doi.org/10.30783/nevsosbilen.1613609

Öz

This study aims to examine Adalet Ağaoğlu's novel Fikrimin İnce Gülü (The Delicate Rose of My Mind) within the framework of the concept of self-Orientalism. Self-Orientalism refers to the tendency of Eastern societies to internalize Western-centric discourses and perceive their own culture as backward. In this study, document analysis was used as a qualitative research method, and the dialogues of the novel’s characters, their inner monologues, and the plot were analyzed from a self-Orientalist perspective. The novel was examined through the identity crisis of the character Bayram, who returns from Germany, where he worked as a laborer, to Turkey. Through his experiences in Germany, Bayram begins to see the West as an absolute model of development while considering his own society as “backward”. The novel portrays his perceptions of the West and the East and his alienation from his own society. One of the main conflicts of the novel is Bayram’s struggle with adaptation, as he gains a certain status in Germany but experiences discord upon returning to his homeland. While depicting the individual’s alienation from their own society, the novel presents a critical perspective on social transformations. This study examines the effects of self-Orientalism on the individual in the context of identity construction and belonging. Furthermore, it is significant in demonstrating how the themes of identity and belonging, shaped by Turkey’s migration history, can be interpreted in literature from a self-Orientalist perspective.

Anahtar Kelimeler

Adalet Ağaoglu, Fikrimin İnce Gülü, Self-Orientalism, Identity crisis

Adalet Ağaoğlu’nun Fikrimin İnce Gülü romanında self-oryantalizm ve kimlik bunalımı

Öz

Bu çalışma, Adalet Ağaoğlu’nun Fikrimin İnce Gülü adlı romanını self-oryantalizm kavramı çerçevesinde incelemeyi amaçlamaktadır. Self-oryantalizm, Batı merkezli söylemlerin Doğu toplumları tarafından içselleştirilerek kendi kültürlerini geri kalmış olarak algılama eğilimini ifade eder. Çalışmada, nitel araştırma yöntemi olarak doküman incelemesi kullanılmış; romanın karakterlerinin diyalogları, iç monologları ve romanın olay örgüsü self-oryantalist bakış açısıyla analiz edilmiştir. Roman, Türkiye’den Almanya’ya işçi olarak giden Bayram karakterinin dönüş yolculuğundaki kimlik bunalımı üzerinden ele alınmıştır. Bayram, Almanya’daki deneyimleriyle Batı’yı mutlak bir gelişmişlik modeli olarak görmeye başlamış, kendi toplumunu ise “geri kalmış” olarak değerlendirmiştir. Roman, onun Batı ile Doğu algılarını ve kendi toplumuna yabancılaşmasını anlatmaktadır. Bayram’ın, Almanya’da bir statü kazanırken memleketine döndüğünde yaşadığı uyumsuzluk, romanın ana çatışmalarından biridir. Roman, bireyin kendi toplumuna yabancılaşmasını anlatırken, toplumsal dönüşümlere dair eleştirel bir perspektif sunmaktadır. Bu çalışma, self-oryantalizmin birey üzerindeki etkilerini kimlik inşası ve aidiyet kavramları bağlamında ele almaktadır. Ayrıca, Türkiye’nin göç tarihiyle şekillenen kimlik ve aidiyet temalarının edebiyatta self-oryantalizm perspektifinden nasıl yorumlanabileceğini ortaya koyması açısından önem taşımaktadır.

Anahtar Kelimeler

Adalet Ağaoğlu, Fikrimin İnce Gülü, Öz-oryantalizm, Kimlik bunalımı

Kaynakça

• Ağaoğlu, A. (1976). Fikrimin ince gülü. Remzi Kitabevi.
• Akgül, A. (2016). Yıpranan nesne, kaybolan benlik: Fikrimin İnce Gülü üzerine psikanalitik bir inceleme. Monograf, 5, 51-171. http://monografjournal.com/sayilar/5/yipranan-nesne-kaybolan-benlik-monograf-sayi-5.pdf
• Akkaya, S. N. (2020). Türk romanında self-oryantalizm (1870-1980) [Doktora tezi, İstanbul Üniversitesi]. Ulusal Tez Merkezi.
• Aslan Ayar, P. (2020). Adalet Ağaoğlu’nun Fikrimin İnce Gülü romanında insanı yapılandıran sistemin eleştirisi. Journal of Turkology, 30(1), 25-49.
• Ayan, E. (2018). Edward W. Said’in oryantalizm kuramından hareketle postmodern Türk romanlarında oryantalist temsiller üzerine bir inceleme [Doktora tezi, Çukurova Üniversitesi]. Ulusal Tez Merkezi.
• Başeğmez Çetin, A. (2015). Türk Edebiyatı’nda oryantalizm [Yüksek lisans tezi, Gazi Üniversitesi]. Ulusal Tez Merkezi.
• Bezci, B., & Çiftci, Y. (2014). Self Oryantalizm: İçimizdeki modernite ve/veya içselleştirdiğimiz modernleşme. Akademik İncelemeler Dergisi, 7(1), 139-166.
• Bhabha, H. K. (1994). The location of culture. Routledge.
• Bilgin, G. (2021). Karşılaşan oryantalizmler: Osmanlı, İngiliz ve Fransız şarkiyatçılığını seyahat anlatıları üzerinden okumak [Yüksek lisans tezi, İhsan Doğramacı Bilkent Üniversitesi]. Ulusal Tez Merkezi.
• Çağlayan, A. (2018). Adalet Ağaoğlu’nun Fikrimin İnce Gülü romanının yolculuk/aşama arketipi bağlamında çözümlemesi. Edebi Eleştiri Dergisi, 2(1), 20-39. https://doi.org/10.31465/eeder.407416
• Çoruk, A. Ş. (2007). Oryantalizm üzerine notlar. Sosyal Bilimler Dergisi, 9(2), 193-204.
• Dede, K. (2022). Karakter aşınması bağlamında Adalet Ağaoğlu’nun Fikrimin İnce Gülü adlı romanı. Külliye, 3(2), 108-124. https://doi.org/10.48139/aybukulliye.1037201
• Ekici, A. B. (2022). Türk romanında self-oryantalizm bağlamında kadın temsilleri (1971-2021) [Yüksek lisans tezi, Fatih Sultan Mehmet Vakıf Üniversitesi]. Ulusal Tez Merkezi.
• Erdem, S. (2012). Osmanlı-Türk romanında ulusal oryantalizm ve oryantalist uluslaşma [Yüksek lisans tezi, İhsan Doğramacı Bilkent Üniversitesi]. Ulusal Tez Merkezi.
• Eren, Y. (2020). Nedim Gürsel’in hikâye ve romanlarında oryantalizm [Yüksek lisans tezi, Erciyes Üniversitesi]. Ulusal Tez Merkezi.
• Eronat, K. (2005). Adalet Ağaoğlu’nun Fikrimin İnce Gülü adlı romanının incelenmesi. Türk Dili Araştırmaları Yıllığı - Belleten, 53(2005/1), 93-106.
• Güneş, İ. (2016). Cumhuriyet dönemi Türk edebiyatında oryantalizm etkisi: Yakup Kadri Karaosmanoğlu ve Nurullah Ataç örneği [Yüksek lisans tezi, Karabük Üniversitesi]. Ulusal Tez Merkezi.
• Hall, S. (1996). Introduction: Who needs ‘identity’? S. Hall & P. du Gay (Ed.), Questions of Cultural Identity içinde (ss. 1–17). SAGE Publications.
• Karatekin, T. (2019). Fikrimin İnce Gülü romanında bilinç akışı tekniği. Avrasya Sosyal ve Ekonomi Araştırmaları Dergisi, 6(1), 215-230.
• Özakman, İ. (2025). 19. yüzyıl Türk gezi edebiyatında oryantalizm [Doktora tezi, Hacettepe Üniversitesi]. Ulusal Tez Merkezi.
• Özdem, E. (2012). Fatma Aliye, Halide Edip Adıvar ve Nermin Abadan Unat’ın eserlerinde oryantalizmin etkisi ve kadın [Yüksek lisans tezi, Marmara Üniversitesi]. Ulusal Tez Merkezi.
• Polat, M. E. (2016). Adalet Ağaoğlu’nun bir göç romanı: Fikrimin İnce Gülü. Göç Dergisi, 3(2), 225-238. https://doi.org/10.33182/gd.v3i2.580
• Said, E. W. (1978). Orientalism. Pantheon Books.
• Sevim, G. (2024). Yoksulluk sarmalında otomobil nesnesi ile statü kazanma çabası ve fetişizm: Fikrimin İnce Gülü. Korkut Ata Türkiyat Araştırmaları Dergisi(15), 284-294. https://doi.org/10.51531/korkutataturkiyat.1438731
• Şahin, B. (2015). Orhan Pamuk romanlarında oryantalizm [Yüksek lisans tezi, Eskişehir Osmangazi Üniversitesi]. Ulusal Tez Merkezi.
• Tan, C. (2021). Adalet Ağaoğlu’nun Fikrimin İnce Gülü’nde aşağılık duygusundan yabancılaşmaya. Türk Dili ve Edebiyatı Dergisi, 61(2), 689-707. https://doi.org/10.26650/TUDED2021-971136
• Todorova, M. (2009). Imagining the Balkans. Oxford University Press.
• Yegenoğlu, M. (1998). Colonial fantasies: Towards a feminist reading of Orientalism. Cambridge University Press.