ÇİFTLİK (NİĞDE) YÖRESİ DİYATOMİTLERİNİN PALEONTOLOJİK, KİMYASAL VE MİNERALOJİK ÖZELLİKLERİ

Yıl 2017, Cilt: 6 Sayı: 1, 140 - 150, 31.01.2017

Ali Gürel

https://doi.org/10.28948/ngumuh.297990

Cited By: 1

Öz

   Niğde İli’nin Çiftlik ilçesine bağlı, Ovalıbağ Köyü ve yakın çevresinde yüzeyleyen Pleistosen-Holosen yaşlı
diyatomit sahası, araştırma yeri olarak belirlenmiştir. Diyatomitin paleontolojik, kimyasal ve mineralojik
özelliklerini belirlemek için ince kesit, taramalı elektron mikroskop (SEM) ve X-işını difraktometresi (XRD),
enerji dispersif X-ışını spektrum (EDS) ve kimyasal analiz (X-RF ve ICP) yöntemleri uygulanmıştır. Diyatomit
tabakaları genellikle çakıl, kum, silt ve volkanik küllerle ardalanmalıdır. Fosil içeriği genellikle diyatom ve
silikoflagellatlardır. Diyatom türleri yörede çeşitlilik sunmakta olup, Cyclotella sp., Epithemia sp., Fragilaria sp.
gibi türler yaygındır. Diyatomitler saf olmayıp, yer yer killi, siltli, ince kumlu katkılarla birlikte bulunabilirler.
Fiziksel özellik olarak; asitlerle (HF hariç) reaksiyona girmedikleri, 1150°C'de pişme ve 1300°C'de ise erimeye
başladıkları tespit edilmiştir. Diyatomitlerin egemen bileşenleri, opal A, opal CT, kuvars, feldispar ve
montmorillonittir. 1200°C’ye kadar ısıtıldıklarında ise egemen mineraller, opal ve/veya kristobalit, kuvars,
feldispat mineralleridir. Bunların kimyasal bileşenleri, SiO2 % 65.2-79.8, Al2O3 % 9.1-12.3, Fe2O3 %2.9-4.5,
CaO %0.6-2.3, Na2O %1.1-1.4 ve K2O %1.4-2.1 olarak belirlenmiştir. Bu kimyasal veriler dünya literatür
verileri ile karşılaştırılmış ve Çiftlik yöresi diyatomitlerinin daha düşük SiO2 miktarları içerdikleri gözlenmiştir. 

Anahtar Kelimeler

Çiftlik havzası, diyatomit, fasiyes, mineraloji, kimyasal içerik

PALEONTOLOGICAL, CHEMICAL AND MİNERALOGICAL FEATURES OF DIATOMITE IN CIFTLIK (NIGDE)

Öz

   The aim of this study is to determine paleontological, chemical and mineralogical aspects of PleistoceneHolocene
diatomite of Ovalıbağ village in Çiftlik region. For this, scanning electron microscopy (SEM), X-ray
diffraction (XRD), energy dispersion X-ray spectrometry (EDS) and some chemical analyses have been carried
out (X-RF and ICP). Diatomite beds alternate with pebbls, sands, silts and volcanic tuffs and consist of various
diatomite types such as Cyclotella sp., Epithemia sp., fragilaria sp. Diatomite is commonly not pure and
associated with mud, silt and sand. Physically, it is observed that diatomite shows no reaction with aside (except
for HF) and begins to cook at 1150°C and to melt at 1300°C. Diatomite is composed of opal A, opal CT, quartz,
feldspar and montmorillonite. If these materials are heated to 1200°C, then the dominated minerals are opal
and/or cristobalite, quartz and feldspar. Chemical analyses yielded SiO2 65.2-79.8%, Al2O3 9.1-12.3%, Fe2O3
2.9-4.5%, CaO 0.6-2.3%, Na2O 1.1-1.4% and K2O 1.4-2.1%. This data has been compared with those published
in various world literatures. SiO2 content of Çiftlik diatomite is lower in comparison to world literatures.

Anahtar Kelimeler

: Çiftlik basin, diatomite, facies, mineralogy, chemical composition

Kaynakça

• UYGUN, A., “Silisyum’un Jeokimyasal ve Silisli Oluşuklarının Kökeni için Yeni Görüşler”, Yeryuvarı ve İnsan, S., 25-28, Ankara, 1976.