THE EVALUATION OF INTERIOR AND EXTERIOR SPACE GALLERIES OF ARCHITECT SINAN’S ISTANBUL MOSQUES IN RELATION TO THE STRUCTURE OF THE MOSQUES

Yıl 2019, Cilt: 8 Sayı: 1, 602 - 614, 28.01.2019

Umut Akyüz

https://doi.org/10.28948/ngumuh.517207

Öz

   The mosques built by Architect Sinan in
the Classical Period of Ottoman Architecture are of great importance due to
their architectural and structural features. Many factors such as variations in
the plans, different space formations created according to the concept of the central
space, designs that integrate with the structure, proportional successes in the
facade and mass forming, settlements in accordance with the topography and
other buildings of the complexes, have provided them a special position in
Ottoman and Islamic Architecture. Among the important building elements in the
mosques, the galleries play a role in the formation of space, obtainment of different
facade forms and increasing of design quality. Within the scope of this study,
13 samples from the mosques built by Architect Sinan, which are located in
Istanbul and have original galleries were examined. The galleries in the
examples were classified according to their location in the interior or
exterior space of the mosques. The relations between the galleries and the
structure of the mosques where they were located were determined. By finding
out the types of usage, various data were obtained. In the conclusion section,
the change and development process of the galleries are evaluated by using the
obtained data.

Anahtar Kelimeler

The mosques built by Architect Sinan, gallery, structure

MİMAR SİNAN’IN İSTANBUL’DAKİ CAMİLERİNDE İÇ VE DIŞ MEKÂN GALERİLERİNİN YER ALDIKLARI CAMİNİN TAŞIYICI SİSTEMİ İLE İLİŞKİLENDİRİLEREK DEĞERLENDİRİLMESİ

Öz

   Klasik dönem Osmanlı mimarlığı içerisinde
Mimar Sinan tarafından yapılan camiler mimarisi ve yapısal özellikleriyle büyük
önem taşımaktadırlar. Plan şemalarındaki çeşitlilikleri, merkezi mekân
anlayışına göre biçimlenmiş birbirinden farklı mekân kurguları, strüktürle
bütünleşen tasarımları, cephe ve kütle biçimlenmesindeki oransal başarıları, topografyayla
ve külliyenin diğer yapılarıyla uyum içerisindeki düzenleri gibi pek çok unsur
bu yapıların Osmanlı ve İslam mimarisinde özel bir konum kazanmasını
sağlamıştır. Söz konusu camilerdeki önemli yapı öğelerinin arasında yer alan
galeriler ise mekân kurgusunun şekillenmesinde, farklı cephe biçimlerinin elde
edilmesinde ve tasarımın zenginleşmesinde rol oynamaktadırlar. Bu çalışma
kapsamında Mimar Sinan tarafından yapılan camilerden İstanbul’ da yer alan ve
özgün galerisi bulunan 13 örnek incelenmiştir. Örneklerdeki galerilerin iç veya
dış mekânda bulunmalarına göre sınıflandırılması yapılmıştır. Galerilerin yer
aldıkları caminin taşıyıcı sistemiyle ilişkileri belirlenmiş ve ne tip
uygulamalar kullanıldığı saptanarak çeşitli bulgular elde edilmiştir. Sonuç
bölümünde elde edilen veriler doğrultusunda galerilerde görülen değişim ve
gelişim süreci değerlendirilmiştir. 

Anahtar Kelimeler

Mimar Sinan’ın yaptığı camiler, galeri, taşıyıcı sistem

Kaynakça

• [1] NECİPOĞLU, G., Sinan Çağı; Osmanlı İmparatorluğu'nda Mimari Kültür (1. baskı), İstanbul Bilgi Üniversitesi Yayınları, İstanbul, Türkiye, 2013.
• [2] ÖGEL, S., Sinan'ın Mirası. S. BAYRAM (Editör), Mimarbaşı Koca Sinan: Yaşadığı Çağ ve Eserleri C.1 (s.559-561), Vakıflar Genel Müdürlüğü Yayınları, İstanbul, Türkiye, 1988.
• [3] GÜNAY, R., Sinan’ın İstanbul’u (1. baskı), Yapı Endüstri Merkezi Yayınları, İstanbul, Türkiye, 2006.
• [4] KUBAN, D., Sinan'ın Sanatı ve Selimiye (1. baskı), Türkiye İş Bankası Kültür Yayınları, İstanbul, Türkiye, 1997.
• [5] KURAN, A., Mimar Sinan (1. baskı), Hürriyet Vakfı Yayınları, İstanbul, Türkiye, 1986.
• [6] T.C Başbakanlık Vakıflar Genel Müdürlüğü, İstanbul 1. Bölge Müdürlüğü Sanat Eserleri Arşivi.
• [7] ÜLGEN, A. S., Mimar Sinan Yapıları (Katalog), Atatürk Kültür, Dil ve Tarih Yüksek Kurumu/Türk Tarih Kurumu Yayınları VI. Dizi, Ankara,Türkiye, 1989.
• [8] ÖDEKAN, A., Yazıları ve Rölöveleriyle Sedat Çetintaş (1. baskı), İTÜ Yayınevi, İstanbul, Türkiye, 2004.
• [9] CAMAY, N., Mimar Sinan'ın İstanbul'daki Camilerinde Mahfiller, Yüksek Lisans Tezi, İstanbul Teknik Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, İstanbul, Türkiye, 1989.