Türkiye’de yenilenebilir enerji kaynakları açısından hidroelektrik ve güneş enerjisinin bölgesel ve iller bazında incelenmesi

Yıl 2024, Cilt: 13 Sayı: 4, 1504 - 1516, 15.10.2024

Ömer Bilhan

https://doi.org/10.28948/ngumuh.1548541

Öz

Günümüzde teknolojik gelişmelerin hız kazanması, nüfusun hızlı artışı, enerjiye olan ihtiyacın artmasına sebep olmaktadır. Her ülkenin kendi ekonomisini büyüterek, yaşam standartlarının yükseltilmesi için, sürekli, yeterli ve temiz enerji kaynaklarına ihtiyaç duyulmaktadır. Bunun yanı sıra ülkeler arasındaki rekabet gücünün bir göstergesi de sahip olduğu enerji kaynaklarıdır. Son yıllarda, Türkiye kendi öz kaynaklarından yararlanarak enerji üretme konusunda çalışmalar ve yatırımlar yapan ülkeler arasındadır. Özellikle coğrafi konumunun verdiği avantajla güneş enerji santrallerinin kurulması hız kazanırken, barajlı veya barajsız kurulan hidroelektrik santraller ile su gücünden yararlanarak da elektrik enerjisi üretimi yapılmaktadır. Bu çalışmanın amacı, son yıllarda Türkiye’de yenilenebilir enerji kaynaklarından hidroelektrik ve güneş enerjisinin potansiyeli ve kullanımı açısından yapılan yatırımların sonuçlarını değerlendirerek, bu alanlardaki gelişimi incelemek ve karşılaştırmaktır. Ayrıca bu çalışmada kullanılan tüm veriler, Türkiye’de bölgesel ve iller bazında da ayrı ayrı incelenmiş ve sonuçlar sunulmuştur.

Anahtar Kelimeler

Yenilenebilir Enerji, Hidroelektrik Santral, Güneş Enerjisi, YGES, Kurulu Güç

An evaluation of hydroelectric and solar energy as renewable energy sources across regions and provinces in Türkiye

Öz

Recently, the rapid advancement of technology and the fast-growing population have led to an increase in the demand for energy. Each country requires continuous, sufficient, and clean and green energy resources to grow its economy and improve living standards. Moreover, a country’s energy resources are also an indicator of its competitiveness on the global stage. In recent years, Türkiye has been among the countries that have been making efforts and investments in energy production by utilizing its own resources. Particularly, due to the geographical advantages, the establishment of solar power plants has accelerated, while hydroelectric power plants, both with and without dams, are being used to generate electricity from water power. The aim of this study is to evaluate the outcomes of the investments made in Turkey in recent years in terms of the potential and usage of renewable energy sources, specifically hydroelectric and solar energy, and to analyze and compare developments in these fields. Additionally, all the data used in this study have been analyzed separately on both regional and provincial levels in Türkiye, and the results are presented accordingly.

Anahtar Kelimeler

Renewable Energy, Hydroelectric Power Plant, Solar Energy, FPV, Installed Capacity

Kaynakça

• Y.S. Tanrıkulu ve N.S. Partigöç, Güneş enerjisi santrallerinin (GES) coğrafi bilgi sistemleri (CBS) tabanlı analitik hiyerarşi süreci (AHS) yöntemi ile yer seçimi: Denizli ili örneği. Pamukkale Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 60, 401-418, 2024. https://doi.org/10.30794/pausbed.1384299
• Global energy investment in clean energy and in fossil fuels, 2015-2023 – Charts – Data & Statistics” IEA. https://www.iea.org/data-and-statistics/charts/global-energy-investment-in-clean-energy-and-in-fossil-fuels-2015-2023, Erişim 23.01.2024.
• Executive summary – Hydropower Special Market Report Analysis, IEA. https://www.iea.org/ reports/hydropower-special-market-report/executive-summary, erişim 21.01.2024.
• 2021 Hydropower Status Report. https://www.hydropower.org/publications/2021hydropower-status-report, Erişim 04.09.2024.
• M. Taşova, Türkiye’ nin güneş enerjisi parametre değerleri ve güneş enerjisinden faydalanma olanakları. İleri Teknoloji Bilimleri Dergisi, 7(3), 2018.
• E. Nedi̇moğlu, B. Gümüş, Şebekeye bağlı güneş enerjisi santrallerinin harmoniklerine etki eden parametrelerin araştırılması, DÜMF MD, 10(3), 10-17 2019. http://doi: 10.24012/dumf.605070.
• E. Kapluhan, Enerji coğrafyası açısından bir inceleme: güneş enerjisinin Dünya’daki ve Türkiye’deki kullanım durumu. Coğrafya Dergisi, 29, 70-98 2015. https://doi.org/10.14781/mcd.98631.
• Türkiye Cumhuriyeti Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanlığı, 2024. https://enerji.gov.tr/bilgi-merkezi-enerji-elektrik, erişim 23.01.2024
• V. Süme, S.S. Firat, Hidroelektrik santraller ve Trabzon ilinde bulunan hidroelektrik santrallerin şehir ve Doğu Karadeniz havzası için önemi, Türk Hidrolik Dergisi / TJH, 4(1), 10-24, 2020. http://doi.10.47898/ ijeased.757100.
• E. Mutlu, Türkiye’de yenilenebilir enerji ekonomisi ve Ankara iline ait SWOT analizi. Yüksek Lisans Tezi, İstanbul Kültür Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Türkiye, 2013.
• S. E. Bülbül, Y. Çokluk, Türkiye’de gelişen enerji sektörü HES’ler ve kâr kaybı sigortaları, JFRS, 9(17), 2017. https://doi.org/10.14784/ marufacd.346188.
• T.C. Stamey, Summary of data-collection activities and effects of flooding from tropical storm Alberto in parts of Georgia, Alabama, and Florida, July 1994, US Geological Survey, Reston, VA, 96-228, 1996. https://doi.org/10.3133/ofr96228.
• E.F. Moran, M.C. Lopez, N. Moore, N Müller, D.W. Hyndman. Sustainable hydropower in the 21st century. Proc Natl Acad Sci U S A.,115(47), 11891-11898, 2018. http://doi: 10.1073/pnas.1809426115.
• DSİ 2022 yılı resmi su kaynakları istatistikleri. https://www.dsi.gov.tr/Sayfa/Detay/1847.
• Tarım Orman Bakanlığı Devlet Su İşleri Genel Müdürlüğü 2022 yılı faaliyet raporu. Ankara, 2023. https://cdniys.tarimorman.gov.tr/api/File/GetFile/425/Sayfa/759/1107/DosyaGaleri/dsi2022faaliyetraporu.pdf.
• Türkiye İstatistik Kurumu Başkanlığı, Su ve Atıksu İstatistikleri, 2022 haber bülteni, Sayı:49607 https://data.tuik.gov.tr/Bulten/Index?p=Su-ve-Atiksu-Istatistikleri-2022-49607.
• Meteoroloji Genel Müdürlüğü - Mevsimlik Yağış Raporu,https://www.mgm.gov.tr/veridegerlendirme/yagis-raporu.aspx?b=m#sfB, erişim 23.01.2024.
• Tarım Orman Bakanlığı Devlet Su İşleri Genel Müdürlüğü Yenilenebilir Enerji Dairesi Başkanlığı, http://enerji.dsi.gov.tr, erişim 10.09.2024.
• Türkiye hidroelektrik santralleri haritası, http://cografyaharita.com/haritalarim/4e-2022-turkiye-hidroelektrik-santralleri-haritasi.png, erişim 23.01.2024.
• Enerji atlası, http://www.enerjiatlasi.com, erişim 08.09.2024.
• S.E.Ruşen, Karaman ili küresel güneş radyasyonunun heliosat metot kullanılarak belirlenmesi, ÖMÜ Müh. Bilim. Derg. 6(2), 467-474, 2017. https://doi.org/10.28948/ngumuh.341286
• Enerji İşleri Genel Müdürlüğü, Güneş Enerjisi Potansiyeli Atlası (GEPA), https://gepa.enerji.gov.tr/MyCalculator/Default.aspx, erişim 23.01.2024.
• O.O. Yolcan, R. Köse, Türkiye’ nin güneş enerjisi durumu ve güneş enerjisi santrali kurulumunda önemli parametreler, Kırklareli Üniversitesi Mühendislik ve Fen Bilimleri Dergisi, 6(2), 2 Aralık 2020, http://doi: 10.34186/klujes.793471.
• M. Öztürk, R. Kayabaşı, Güneş enerjisinin İç Anadolu Bölgesinde kullanılabilirliği ve sistem analizi, NÖHÜ Müh. Bilim Derg. 12(4) 1351-1359, 2023. https://doi.org/10.28948/ngumuh.1310627
• Meteoroloji Genel Müdürlüğü Güneşlenme süreleri. https://mgm.gov.tr/kurumici/turkiye-guneslenme-suresi.aspx, erişim 23.01.2024.
• S. Altınkök, A. Altınkök, Photovoltaic thermal PV/T solar panels and practical applications, Karadeniz Fen Bilimleri Dergisi, 14(2), 683-699, 2024. http://doi.10.31466/kfbd.1425077.
• TEİAŞ, 2024, https://www.teias.gov.tr/tr-TR/aylik-elektrik-uretim-tuketim-raporlari
• Irena, Future of solar photovoltaic: deployment, ınvestment, technology, grid ıntegration and socio-economic aspects, ınternational renewable energy agency (IRENA), Abu Dhabi, 2019. https://irena.org/publications/2019/Nov/ Future-of-Solar-Photovoltaic. erişim: 25 February 2020
• N. Lee, U. Grunwald, E. Rosenlieb, H. Mirletz, A. Aznar, R. Spencer, S. Cox, Hybrid floating solar photovoltaics-hydropower systems: benefits and global assessment of technical potential, Renewable Energy, 162, 1415-1427, 2020. https://doi.org/10.1016/j .renene.2020.08.080
• M. Cox, The state of floating solar: bigger projects, climbing capacity, greentech media, new markets, 2019. https://www.greentechmedia.com/ articles/read/the-state-of-floating-solar-bigger-projects-and-climbingcapacity.
• H. Şenli, Yüzen güneş enerjisi sistemlerinin incelenmesi, çevresel katkıları ve Türkiye'deki barajların yüzen güneş enerjisi potansiyeli, Int. J. Adv. Eng. Pure Sci. 35(3), 428-427, 2023. https://doi.org/10.7240/jeps.1261370.
• Su Dünyası. Devlet Su İşleri Vakfı Yayını. 190, 2024. https://www.dsi.gov.tr/Sayfa/Detay/768.