TÜRKİYE’DE SANAYİDE TÜKETİLEN ELEKTRİK ENERJİSİ İLE EKONOMİK BÜYÜME ARASINDAKİ İLİŞKİ: GRANGER NEDENSELLİK ANALİZİ

Yıl 2021, Cilt: 3 Sayı: 1, 43 - 58, 30.06.2021

Muhammed Emin Barut , Emine Çelik

https://doi.org/10.51541/nicel.900484

Cited By: 3

Öz

Elektrik enerjisi, enerji kaynakları arasında hem kullanım ve erişim kolaylığı sağlaması hem de çevreye en az zarar veren enerji kaynağı olması nedeniyle ön plana çıkmış ve kullanım alanları her geçen gün artmıştır. Elektrik enerjisinin kullanıldığı önemli alanlardan biri ise ülke ekonomisine önemli derecede katma değer sağlayan sanayi sektörüdür. Bu çalışma Türkiye’de sanayide tüketilen elektrik enerjisi ile ekonomik büyüme arasındaki ilişkiyi ortaya koymak amacıyla yapılmıştır. Türkiye’de sanayide tüketilen elektrik enerjisi ile ekonomik büyüme arasındaki ilişki 1970-2019 dönemine ait yıllık veriler kullanılarak Granger nedensellik testiyle analiz edilmiştir. Granger nedensellik analizi sonucunda Türkiye’de sanayi tüketimi ile ekonomik büyüme arasında çift yönlü nedensellik ilişkisi ortaya çıkmıştır. Diğer bir ifade ile sanayide tüketilen elektrik enerjisi büyümenin; büyüme de sanayide tüketilen elektrik enerjisinin nedenidir. Sonuçlar doğrultusunda Türkiye enerji açığı olan ve bu açığını dış piyasalardan tedarik eden bir ülke konumunda olduğu görülmüştür. Bundan dolayı enerji ihtiyacını güvenli, kesintisiz ve ucuz bir şekilde karşılayabilmesi için ülke içerisinde elektrik enerjisi üretimine ağırlık vermesi gerekmektedir. Ülke içerisinde enerji ihtiyacını karşılayacak politikalar ile yatırımların gerçekleşmesi, Türkiye’nin dış ticaretteki enerji bağımlılığını azaltacak ve ekonomik büyümeye katkı sağlayacaktır.

Anahtar Kelimeler

Enerji Kaynakları, Elektrik Tüketimi, Ekonomik Büyüme, Nedensellik

INDUSTRIAL ELECTRICITY CONSUMED IN TURKEY WITH THE RELATIONSHIP BETWEEN ECONOMIC GROWTH: GRANGER CAUSALITY ANALYSIS

Öz

Electricity has come to the fore among energy sources due to its ease of use and access, as well as the least harmful energy source, and its usage areas have increased day by day. One of the most important areas where electrical energy is used is the industry sector, which provides the highest added value to the country's economy. This study aimed is to reveal the relationship between economic growth with electrical energy consumed in industry in Turkey. The relationship between economic growth with electrical energy consumed in industry in Turkey was analyzed with the Granger causality test using annual data for the 1970-2019 period. As a result of Granger causality analysis, a bidirectional causality relationship has emerged between economic growth the with electrical energy consumed in industry in Turkey. In other words, the electrical energy consumed in the industry is cause of economic growth, in economic growth is the cause of the electrical energy consumed in the industry. In line with the results, it has been seen that Turkey has an energy deficit and supplies this deficit from foreign markets. Therefore, in order for Turkey to meet its energy needs in a safe, uninterrupted and cheap way, political governments and policy makers should focus on electricity generation within the country. The realization of the policies and investments that will meet the energy needs in the country will contribute to the economic growth by reducing the energy dependence in foreign trade of Turkey.

Anahtar Kelimeler

Energy Sources, Electricity Consumption, Economic Growth, Causality

Kaynakça

• Acaravcı, A. ve Erdoğan, S. (2017), Türki Cumhuriyetlerde enerji tüketimi, reel gelir ve dışa açıklık ilişkisi: Bootstrap-granger nedensellik yaklaşımı, Uluslararası Ekonomi ve Yenilik Dergisi, 3(2), 73-84.
• Akpolat, A.G. ve Altıntaş, N. (2013), Enerji tüketimi ile reel GSYİH arasındaki eşbütünleşme ve nedensellik ilişkisi: 1961-2010 dönemi, Bilgi Ekonomisi ve Yönetimi Dergisi, 7, 115-127.
• Altiner, A. (2019), MINT Ülkelerinde enerji tüketimi ve ekonomik büyüme ilişkisi: Panel nedensellik analizi, Gümüshane Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Elektronik Dergisi, 10(2), 369-378.
• Aydın, F.F. (2010), Enerji tüketimi ve ekonomik büyüme, Erciyes Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 35, 317-340.
• Aydın, M. (2018), Enerji tüketimi ile ekonomik büyüme arasındaki ilişki: düşük ve orta gelirli ülkeler örneği, Hacettepe Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 36(1), 1-15.
• Başar, S., Tosun B. ve Bartık A. (2020), Türkiye’de büyüme ve sektörel bazda elektrik tüketimi arasındaki ilişki, Ankara Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Dergisi, 34(3), 1089-1109.
• Bayar, Y. (2014), Türkiye’de birincil enerji kullanımı ve ekonomik büyüme, Atatürk Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Dergisi, 28(2), 253-269.
• Granger, C.W.J. (1969). Investigating Causal Relations by Econometric Models and Cross Spectral Methods, Econometrica, (37).
• Gujarati, D.N. (2004), Basic Econometrics. New York, McGraw-Hill Comp.
• Karadaş, H. A., Koşaroğlu, Ş. M., ve Salihoğlu, E. (2017), Enerji tüketimi ve ekonomik büyüme, Cumhuriyet Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Dergisi, 18(1), 129-141.
• Korkmaz, S. ve Güngör Ö. (2016), Türkiye’de enerji tüketimi ile ekonomik büyüme arasındaki nedensellik ilişkisi, Namık Kemal Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Sosyal Bilimler Metinleri, 2, 37-50.
• Köse, Z. (2016), Türkiye ekonomisinde 2003-2014 döneminde ekonomik büyüme işsizlik ve enflasyon ilişkisi, Türk Sosyal Bilimler Araştırmaları Dergisi, 1(1), 58-76.
• Kraft, J. and Kraft, A. (1978), On the relationship between energy and GNP, The Journal of Energy and Development, 3(2), 401-403.
• Masih, A. M. ve Masih, R. (1996), Energy consumption, real income and temporal causality: results from a multi-country study based on cointegration and error-correction modelling techniques, Energy Economics, 18(3), 165-183.
• Mehrara, M. (2007), Energy consumption and economic growth: The case of oil exporting countries, Energy Policy, 35, 2939-2945.
• Mucuk, M. ve Uysal, D. (2009), Türkiye ekonomisinde enerji tüketimi ve ekonomik büyüme, Maliye Dergisi 157, 105-115.
• Özata, E. (2010), Türkiye’de enerji tüketimi ve ekonomik büyüme arasındaki ilişkilerin ekonometrik incelemesi, Dumlupınar Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 26, ss.101-113.
• Pamir, N. (2003), Dünya’da ve Türkiye’de enerji, Türkiye’nin enerji kaynakları ve enerji politikaları, Metalurji Dergisi, 134, 73-100.
• Şengönül, A. ve Koşaroğlu Ş.M. (2018), Elektrik tüketimi ve ekonomik büyüme arasındaki ilişki: BRICS ülkeleri için bir uygulama, Cumhuriyet Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Dergisi, 19(2), 431-447.
• Takım, A. (2010), Türkiye’de GSYİH ile ihracat arasındaki ilişki: Granger Nedensellik Testi, Atatürk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 14 (2), 315-33.
• Tayyar, A. E. (2019), Türkiye’de sektörel elektrik tüketimi ile ekonomik büyüme ilişkisi: MWALD temelli nedensellik analizlerinin uygulanması, Üçüncü Sektör Sosyal Ekonomi Dergisi, 54(4), 1937-1956.
• Terzi, H. (1998), Türkiye’de elektrik tüketimi ve ekonomik büyüme ilişkisi: Sektörel bir karşılaştırma, İktisat İşletme ve Finans Dergisi, 13(144), 62-71.
• TÜİK, (2019), https://data.tuik.gov.tr/Kategori/GetKategori?p=cevre-ve-enerji-103&dil=1
• Uçak S., ve Usupbeyli A. (2015), Türkiye’de petrol tüketimi ve ekonomik büyüme arasındaki nedensellik ilişkisi, Ankara Üniversitesi Sosyal Bilimler fakültesi Dergisi, 70(3), 769-787.
• Uygun, U. ve Günay H. F. (2018), 1975-2016 Dönemi için Türkiye’deki elektrik tüketimi ve ekonomik büyüme ilişkisinin ekonometrik analizi, Mersin Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü e-Dergi, 1(2), 78-87.
• Yu, E. S. H. and Choi J. P. (1985), Causal relationship between energy and gnp: An international comparison, Journal of Energy and Development, 10(2), 249-272.
• World Bank, (2019), https://data.worldbank.org/indicator/NY.GDP.MKTP.CD?locations=TR