ANALYZING THE PSYCHOLOGICAL DIMENSIONS OF COVID-19 PANDEMIC PROCESS VIA MULTIPLE CORRESPONDENCE ANALYSIS

Yıl 2021, Cilt: 3 Sayı: 2, 118 - 132, 31.12.2021

Şevkiye Babacan Mustafa Demir Berkalp Tunca Sinan Saraçlı

https://doi.org/10.51541/nicel.1016143

Öz

As it is known, Covid-19 continues to be a major health problem at the global level. In this process, the world has had to deal with a major health problem, as well as serious psychological destruction in individuals caught or not caught in Covid-19. It is very important to focus on this issue, knowing that the Covid-19 pandemic process has a significant impact on the health of individuals, as well as on their psychology. Considering this situation, the purpose of the study is to determine the psychological dimensions of Covid-19 pandemic process related by the demographical features of the individuals. With this purpose, related data set is obtained by a questionnaire, from 958 individual all over Turkey, prepared by 5 type Likert scale besides the demographical questions, between the dates 1-30 June 2020 via online platform. Data set is analyzed by SPSS software via Multiple Correspondence Analysis. Detailed results are given in related tables and figures.

Anahtar Kelimeler

Covid-19, Pandemic process, Multiple Correspondence Analysis.

COVİD-19 PANDEMİ SÜRECİNİN PSİKOLOJİK BOYUTLARININ ÇOKLU KARŞILIK GETİRME ANALİZİ İLE İNCELENMESİ

Öz

Bilindiği gibi Covid-19, küresel düzeyde büyük bir sağlık sorunu olarak devam etmektedir. Bu süreçte dünya büyük bir sağlık sorunuyla baş etmek zorunda kalmasının yanı sıra, Covid-19’a yakalanan-yakalanmayan bireylerde ciddi psikolojik yıkımlarla da baş etmek zorunda kalmıştır. Covid-19 pandemi süreci, bireylerin sağlıkları üzerinde önemli bir etkiye sahip olmasının yanında, psikolojileri üzerinde önemli bir etkiye sahip olduğu bilinerek bu konu üzerinde de durulması oldukça önemlidir. Bu durum dikkate alınarak bu çalışmada Covid-19 pandemi sürecinin psikolojik boyutlarının bireylerin demografik özelliklerine göre incelenmesi amaçlanmıştır. Bu amaçla demografik soruların yanında 5’li Likert tipinde ölçek aracılığı ile hazırlanmış anket formu 1-30 Haziran 2020 tarihleri arasında online ortamda Türkiye genelinde ulaşılabilen toplam 958 bireye uygulanarak ilgili veriler derlenmiştir. Derlenen veriler SPSS paket programı aracılığı ile çoklu uyum analizi uygulanarak analiz edilmiştir. Elde edilen bulgular ilgili tablo ve şekillerde ayrıntılı olarak verilmiştir.

Anahtar Kelimeler

Covid-19, Çoklu Karşılık Getirme Analizi, Pandemi Süreci

Kaynakça

• Arı E., Yılmaz V. ve Arıkan İ. (2020), The effect of perceived risk of COVID-19 on anxiety: Developing a scale, mediterranean biomedical Journals, Integrative Journal of Medical Sciences, 7, 190.
• Aşan Z. (1999), Çok boyutlu kontenjans tablolarında loglinear ve correspondence analizinin birlikte kullanımı ve bir uygulama, Anadolu Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü, Yayınlanmamış Doktora tezi, Eskişehir.
• Bayram N. (2000), Karşılık getirme analizi ve bankacılık sektörüne uygulanması, Sosyal Bilimler Enstitüsü Doktora Tezi, Uşak Üniversitesi.
• Bonanno, G. A., Ho, S.M.Y., Chan, J.C.K., Kwong, R.S.Y., Cheung, C.K.Y., Wong, C.P.Y. ve Wong, V.C.W. (2008), Psychological resilience and dysfunction among hospitalized survivors of the sars epidemic in hong kong: a latent class approach, Health Psychology Copyright, 27(5), 659-667.
• Dhar, B.K., Ayittey, F.K. ve Sarkar, S.M. (2020), Impact of Covid-19 on psychology among the university students, Global Challenges, 4(11), 1-5.
• Dikmen, A.U., Kına, H.M., Özkan, S. ve İlhan, M.N. (2020), COVID-19 epidemiyolojisi: Pandemiden ne öğrendik. Journal of Biotechnology and Strategic Health Research, 4(29): 29-36.
• Hair, Jr. F. J., Anderson, E. R., Tahtam, L. R. and Black, C. W. (1998), Multivariate data Analysis With Readings, Prentice-Hall, USA.
• Ho, C. S., Chee, C. Y. and Ho, R. C. (2020), Mental health strategies to combat the psychological impact of COVID-19 beyond paranoia and panic, Annals-Academy of Medicine Singapore, 49(1), 1-3.
• Işıklı S. (2020), Covid-19 salgını’nın psikolojik sonuçları ve etkili başa çıkma yöntemleri, Hacettepe Üniversitesi Psikoloji Bölümü, https://corona.hacettepe.edu.tr/wp-content/uploads/2020/06/Covid-19_psikolojik_sonuclari_basa_cikma_yontemleri.pdf, Erişim tarihi: 01.10.2021.
• Marmarosh, C. L., Forsyth, D. R., Strauss, B. and Burlingame, G. M. (2020), The psychology of the COVID-19 pandemic: A group-level perspective. Group Dynamics: Theory, Research, and Practice, 24(3), 122–138.
• Nishisato, S. (1994), Elements of dual scaling: An introduction to practical data analysis, NJ: Lawrence Erlbaum, Hillsdale.
• Özdamar K. (1999). Paket Programlar ile istatistiksel veri analizi, Kaan Kitapevi, Eskişehir.
• Rubin, G. J., Potts, H. W. W. and Michie, S. (2010), The impact of communications about swine flu (influenza A H1N1v) on public responses to the outbreak: results from 36 national telephone surveys in the UK, Health Technology Assessment, 14(34), 183-266.
• Serper, Ö., Aytaç, M. ve Bayram, N. (2013), Örnekleme, Ezgi kitapevi, Ankara.
• T.C. Sağlık Bakanlığı, 2020. https://covid19bilgi.saglik.gov.tr/tr/. Erişim tarihi: 15/05/2021.
• Topal Y., Elitaş C., Ögel S. Ve Saraçlı S. (2006), Bireysel yatırım eğilimlerinin karşılık getirme analizi ile incelenmesi, Marmara Üniversitesi Muhasebe-Finansman Araştırma ve Uygulama Dergisi, 7(16), 59-72.
• Tunca B., Özgören E., Berk İ., İpek B., Demir M., Fermancı N., Babacan Ş., Akşit M., Durmaz Y., Gazeloğlu C. ve Saraçlı S. (2021), Türk halkının Covid-19 pandemisi karantina sürecine yönelik tutumlarının bilişsel, duyuşsal ve davranışsal boyutta incelenmesi, Namık Kemal Tıp Dergisi, 9(2), 152-165.
• Tönbül, Ö. (2020), Koronavirüs (Covid-19) salgını sonrası 20-60 yaş arası bireylerin psikolojik dayanıklılıklarının bazı değişkenler açısından incelenmesi. Humanistic Perspective, 2(2), 159-174.
• Wang, C., Pan, R., Wan, X., Tan, Y., Xu, L., Ho, C. S., and Ho, R. C. (2020). Immediate psychological responses and associated factors during the initial stage of the 2019 coronavirus disease (COVID-19) epidemic among the general population in China, International Journal of Environmental Research and Public Health, 17(5), 1729.
• Yılmaz V. ve Saraçlı S. (2007), Çocuklarda suç türü ve nedenlerinin uyum analizi ile incelenmesi, Afyon Kocatepe Üniversitesi Fen Bilimleri Dergisi, 7(1), 381-394.
• Zeybek, Z., Bozkurt, Y. ve Aşkın, R. (2020), Covid-19 pandemisi: Psikolojik etkileri ve terapötik müdahaleler, İstanbul Ticaret Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, bahar (Covid19-Özel Ek), 304-318.
• WHO. (2020), Coronavirus diease (COVID-19) situation reports. https://who.maps. arcgis.com/apps/opsdashboard/index.html#/a19d5d1f86ee4d99b013eed5f637232d Erişim Tarihi: 05.12.2021.