Psikolojik Esneklik Ölçeği Türkçe Formu: Geçerlik ve Güvenirlik Çalışması

Yıl 2024, Cilt: 6 Sayı: 1, 19 - 39, 30.06.2024

Yasemin Çakır Seher Balcı Çelik

https://doi.org/10.51541/nicel.1350589

Öz

Bu çalışmanın amacı Ben-Itzhak, Bluvstein ve Maor (2014) tarafından geliştirilen Psikolojik Esneklik Ölçeği’nin Türkçeye uyarlanmasıdır. Araştırmaya 2021-2022 eğitim-öğretim yılında üniversite 1., 2., 3. ve 4. Sınıf düzeyinde öğrenim görmekte olan toplam 337 üniversite öğrencisi katılmıştır. Katılımcıların 204’ü kadın; 133’ü erkektir. Psikolojik Esneklik Ölçeği’nin orijinal ölçek formunda olduğu gibi beş faktörlü modeli “Olumlu Değişim Algısı”, “Kendini Esnek Biri Olarak Görme”, “Kendini Açık ve Yenilikçi Biri Olarak Görme”, “Dinamik ve Değişen Bir Gerçeklik Algısı” ve Çok Yönlü Bir Gerçeklik Algısı” sergileyip sergilemediğini tespit edebilmek amacı ile doğrulayıcı faktör analizi yapılmıştır. DFA sonucuna göre program tarafından üretilen değişiklik önerileri incelenmiştir. Aynı alt ölçekte yer alan maddeler incelenerek benzer içeriğe sahip olan maddelere dair hata kovaryansları önerilen biçimde modele eklenerek analizler tekrar yapılmıştır. Ayrıca aynı anda birden fazla faktöre yüklenerek ölçeğin faktör yapısı üzerinde olumsuz etkide bulunan maddeler ölçek formundan çıkarılmıştır. Psikolojik Esneklik Ölçeği’nin ölçüt geçerliğini tespit edebilmek amacıyla Kabul ve Eylem Formu II Ölçeği ile arasındaki korelasyona bakılmıştır. Korelasyon analizleri sonucunda ulaşılan değerler de ölçek formunun uyum geçerliğinin sağlandığını ortaya koymaktadır. Ölçeğin güvenirliği Cronbach alfa iç tutarlılık katsayısı ve test tekrar yöntemleri ile analiz edilmiştir. Araştırma bulguları psikolojik esneklik ölçeğinin geçerli ve güvenilir bir ölçme aracı olduğunu göstermektedir.

Anahtar Kelimeler

Psikolojik esneklik, kabul ve kararlılık, ACT terapisi

Psychological Flexibility Scale Turkish Form: Validity And Reliability Study

Öz

The aim of this study is to adapt the Psychological Resilience Scale developed by Ben-Itzhak, Bluvstein, and Maor (2014) into Turkish. A total of 337 university students studying at the 1st, 2nd, 3rd and 4th grades of the university in the 2021-2022 academic year participated in the research. 204 of the participants were women (60.53%); 133 of them are male (39.47%). In order to determine the sample size, the number of items in the scale was taken as a basis. Participants with a size of at least 10 times the number of items were included in the study. As in the original scale form of the Psychological Resilience Scale, its five-factor model is “Perception of Positive Change”, “Seeing Oneself as Flexible”, “Seeing Oneself as Open and Innovative”, “A Dynamic and Changing Perception of Reality” and a Versatile Reality. Confirmatory factor analysis was carried out in order to determine whether it exhibits "perception". According to the DFA results, the suggestions for changes produced by the program were examined. By examining the items in the same subscale, the error covariances of the items with similar content were added to the model as suggested, and the analyzes were repeated. In addition, the items that were loaded on more than one factor at the same time and had a negative effect on the factor structure of the scale were removed from the scale form. In the last case, it is determined that χ2/df=2.15. Other fit index values are CFI=0.97, RMSEA=0.07, GFI=0.93. These values indicate a good level of goodness of fit of the scale. In order to determined the criterion validilty of the Psychological Resilience Scale, the correlation between it and the Acceptance and Action Form II Scale was examined. The values obtained as results of the corelation analyze also reveal that the congruent validity of the scale form is provide. The relibility of the scale was analyzed by Cronbach's alpha internal consistency coefficient and test-repeat methods. Research findings show that the psychological flexibility scale is a valid and reliabled measurement tool.

Anahtar Kelimeler

logical flexibility, acceptance and commitment, ACT therapy

Kaynakça

• Ben-Itzhak, S., Bluvstein, I. and Maor, M. (2014), The Psychological Flexibility Questionnaire (PFQ): Development, reliability and validity, Webmed Central Psychology, 5(4), 1-10.
• Bilgen, İ. (2022). Terapide Psikolojik Esneklik Kabul ve Adanmışlık Terapisi. İstanbul: Epsilon Yayınevi.
• Blackledge, J. T., Ciarrochi, J., and Deane, F. (Eds.). (2009), Acceptance and Commitment Therapy: Contemporary Theory Research and Practice. Bowen Hills, Australia: Australian Academic Press.
• Bond, F. W., Hayes, S. C. and Barnes-Holmes, D. (2006), Psychological flexibility, ACT and organizational behavior, Journal of Organizational Behavior Management, 26(1-2), 25-54.
• Bond, F. W., Hayes, S. C., Baer, R. A., Carpenter, K. M., Guenole, N., Orcutt, H. K., Waltz, T. and Zettle, R. D. (2011), Preliminary psychometric properties of the Acceptance and Action Questionnaire–II: A revised measure of psychological inflexibility and experiential avoidance, Behavior Therapy, 42(4), 676-688.
• Bramwell, K. and Richardson, T. (2018). Improvements in depression and mental health after acceptance and commitment therapy are related to changes in defusion and values- based action, Journal of Contemporary Psychotherapy, 48(1), 9-14.
• Büyükgöze Kavas, A., Şanlı, E. ve İslam, Ü. Y. (2021), Kariyer psikolojik danışmanlığı öz-yeterlik ölçeği Türkçe Formu: Geçerlik ve güvenirlik çalışması, Mehmet Akif Ersoy Eğitim Fakültesi Dergisi, 58, 105-130.
• Büyüköztürk, Ş., Çokluk, Ö. ve Köklü, N. (2010), Sosyal bilimler için istatistik (6. baskı), Ankara: Pegem Akademi.
• Cloud, J. (2006), Happiness isn’t normal. Time, 167(7), 58-67. https://facultystaff.richmond.edu/~bmayes/pdf/HappinessNotNormal_TIME.pdf Erişim tarihi: 22.07.2022
• Dubler, B. A. (2018), Psychological flexibility as a key mechanism in Acceptance and Commitment Therapy: Shifts in flexibility as mediators of treatment effects (Doctoral dissertation). University of Rochester, USA.
• Follette, V. and Pistorello, J. (2007), Finding life beyond trauma: Using acceptance and commitment therapy to heal from post-traumatic stress and trauma-related proble. New Harbinger Publications.
• Gordon, T., Borushok, J. and Polk, K. L. (2017), The ACT approach: A comprehensive guide for acceptance and commitment therapy. PESI Publishing & Media.
• Harris, R. (2007), Acceptance and Commitment Therapy (ACT) Introductory. Workshop Handout. PESI, USA.
• Harris, R. (2009), ACT with Love: Stop Struggling, Reconcile Differences, and Strengthen Your Relationship with Acceptance and Commitment Therapy. Oakland, CA: New Harbinger.
• Harris, R. (2016), Act’i kolay öğrenmek (Çev. Karatepe, H. K. ve Yavuz, K. F.) İstanbul: Litera Yayınları.
• Hayes, S. C. and Levin, M. E. (Eds.). (2012), Mindfulness and acceptance for addictive behaviors: Applying contextual CBT to substance abuse and behavioral addictions. New Harbinger Publications.
• Hayes, S. C., Luoma, J. B., Bond, F. W., Masuda, A. and Lillis, J. (2006), Acceptance and commitment therapy: Model, processes and outcomes. Behaviour Research and Therapy, 44(1), 1-25.
• Hayes, S. C., Strosahl K. D. and Wilson, K. G. (2012), Acceptance and commitment therapy: The process and practice of mindful change, New York: Guilford Press.
• Hayes, S. C., Strosahl, K. D. and Wilson, K. G. (2011), Acceptance and commitment therapy: The process and practice of mindful change. Guilford Press.
• Hooper, D., Coughlan, J., Mullen, M. R., ve AL., E. (2008), Evaluating model fit: A synthesis of the structural equation modelling literatüre, Electronic Journal of Business Research Methods, 6(1), 53–60.
• Kashdan, T. B. (2010), Psychological flexibility as a fundamental aspect of health. Clinical Psychology Review, 30(7), 865-878.
• Kline, T. (2005), Psychological Testing: A practical approach to design and evaluation. Psychological Testing: A Practical Approach to Design and Evaluation. Sage Publications.
• Landis, J. R. ve Koch, G. G. (1977), The measurement of observer agreement for categorical data, Biometrics, 33, 159-174.
• Ögel, K. (2015), Farkındalık ve kabullenme temelli terapiler (2. baskı), Ankara: HYB Yayıncılık.
• Robinson, J. P., Shaver, P. R. ve Wrightsman, L. S. (1991), Criteria for scale selection and evaluation in measure of personality and social psychological attitudes, San Diego: California Academic Press
• Rolffs, J. L., Rogge, R. D. and Wilson, K. G. (2018), Disentangling components of flexibility via the hexaflex model: Development and validation of the Multidimensional Psychological Flexibility Inventory (MPFI), Assessment, 25(4), 458-482.
• Seçer, İ. (2018), Psikolojik test geliştirme ve uyarlama süreci: SPSS ve LISREL uygulamalar, Ankara: Anı yayıncılık. Şencan, H. (2005). Sosyal ve davranışsal ölçümlerde güvenilirlik ve geçerlilik, Ankara, Seçkin Yayınevi.
• Tekin Larsson, E. G. Ve Ergin, B. (2022), Act Metaforları Kabul ve Adanmışlık Terapisinde Deneyime Dayalı Alıştırmalar, Uygulamalı Metaforlar Rehberi, İstanbul, Epsilon Yayınevi.
• Ulubay, G. (2020), Çok Boyutlu Psikolojik Esneklik Envanterinin Türkçeye Uyarlanması, Yüksek Lisans Tezi, Balıkesir Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Eğitim Bilimleri Anabilim Dalı, Balıkesir.
• Wright, N. P., Turkington, D., Kelly, O. P., Davies, D., Jacobs, A. M., and Hopton, J. (2014), Treating psychosis: A clinician's guide to integrating acceptance andcommitment therapy, compassion-focused therapy, and mindfulness approaches within the cognitive behavioral therapy tradition. New Harbinger Publications.
• Yalnız, A. (2019), Kabul ve Kararlılık Terapisi Yönelimli Psikoeğitim Programının Akran Zorbalığı Üzerindeki Etkisi, Doktora Tezi, Sakarya Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Eğitim Bilimleri Anabilim Dalı, Sakarya.
• Yavuz, K. F., Ulusoy, S., Işkın, M., Esen, F. B., Burhan, H. Ş., Karadere, M. E. and Yavuz, N. (2016), Turkish version of Acceptance and Action Questionnaire-II (AAQ- II): A Reliability and Validity Analysis in Clinical and Non-clinical Samples, Bulletin of Clinical Psychopharmachology, 26(4), 397-408.