THE DEVELOPMENTS IN ACCOUNTING AUDIT FROM THE FOUNDATION OF TURKISH REPULIC TOWARD PRESENT

Yıl 2015, Cilt: 8 Sayı: 3, 31 - 44, 29.07.2015

Çağrı Köroğlu

Öz

International markets have major developments thanks to globalizational removal of barriers in foreign trade. With respect to these developments various economical crises came outdue to wrong and misleading information. Especially, the Enron Case in then earpast decreased the trust in economic markets and, audit was highlighted to make forth decreasing levels of trust. Audit, a topic which is as old as the humanhistory, have influence devery stages of the society as it has brought with transparency, trustworthiness and control in all of the economies of the worldand it continuest or einforceitself in every institutions. The importance and comprehensiveness of the auditmakes it worthy to be investigated interms of historical development. The purpose of this study is to investigate the historical development of accounting audit from the establishment of Turkish Republic to ward present. In this vein, the developments in accounting audit in the Ottoman Empire is briefly reviewed and the developments in accounting audit in the Republic Era is elaborated.

Anahtar Kelimeler

Accounting, Accounting Audit, History of Audit

TÜRKİYE’DE CUMHURİYETİN İLANINDAN GÜNÜMÜZE KADAR MUHASEBE DENETİMİ KONUSUNDA YAŞANAN GELİŞMELER

Öz

Günümüzde özellikle, küreselleşmenin ve dış ticaretteki engellerin kalkması gerek ulusal gerekse de uluslararası piyasalarda önemli ekonomik gelişmelerin yaşanmasına neden olmaktadır. Bu gelişmelere paralel olarak da yanlış ve aldatıcı bilgilerden kaynaklanan çeşitli ekonomik krizler ortaya çıkmaktadır. Özellikle yakın geçmişte meydana gelen Enron olayı piyasalara olan güveni azaltmış ve azalan bu güvenin tekrar kazanılması için de denetim konusuna önem verilmesini zorunlu kılmıştır. İnsanlık tarihi kadar eski bir geçmişe sahip olan denetim, tüm dünya ekonomilerinde şeffaflık, güvenilirlik ve kontrolü sağlayarak, toplumun her aşamasında etkili olmuş ve geçmişten günümüze tüm örgütsel yapılar içersinde varlığını güçlendiren önemli bir olgu olmuştur. Denetimin bu derece önemli ve kapsamlı oluşu, bu kavramın tarihsel gelişim sürecinin incelenmesini gerekli kılmaktadır. Bu çalışmanın hazırlanmasındaki amaç, tüm dünya için büyük önem arz eden muhasebe denetiminin Türkiye’de Cumhuriyet’in ilanından günümüze kadar ki tarihsel gelişim sürecini incelemektir. Bu amaçla, Osmanlı Devleti’nde muhasebe denetimi konusunda yaşanan gelişmelere kısaca yer verilerek, çalışmanın esas konusunu oluşturan Cumhuriyet döneminin ilanından günümüze kadar ki muhasebe denetiminde yaşanan gelişmeler açıklanmaya çalışılmıştır.

Anahtar Kelimeler

Muhasebe, Muhasebe Denetimi, Denetim Tarihi

Kaynakça

• Akgül, B. A. (2005) “Türkiye’deki Denetim
• Uygulamalarının Çeşitli Kanunlar Açısından İncelenmesi”, Manas Sosyal Bilimler Dergisi, c.7, s.13, ss.119-125.
• Altıntaş, N. (2011) “Türkiye’de Muhasebe Hukukunun Çerçevesi”, Sosyal Bilimler Dergisi, s.1, ss.175-188.
• Asthana, S., Balsam, S ve Kim, S. (2009) " TheEffect of Enron, Andersen andSarbanes-Oxley on The USA Market forAudit Services", Accounting ResearchJournal, vol.22, no.1, pp.4-26.
• Aygören, H. ve Kurtcebe, E. (2010) "Yeni Türk Ticaret Kanunu'nun Bağımsız Denetim, Uluslararası Muhasebe Standartları, Uluslararası Finansal Raporlama Standartları ve Basel-II Kriterleri Yönüyle Genel Değerlendirmesi", Pamukkale Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, s.6, ss.1-9.
• Bezirci, M. ve Karasioğlu, F. (2011) “Türkiyede Denetimin Tarihsel Gelişimi”, Sosyal ve Ekonomik Araştırmalar Dergisi, c.15, s.21, ss.571-592.
• Bilginoğlu, F. (1996) “Türk Muhasebe Uygulaması ve Uluslar arası Muhasebe”, Yönetim Dergisi, y.7, s.24, Haziran, ss.3-7.
• Bozdemir, E. (2012) "Yeni Türk Ticaret Kanunu'nun Muhasebe Meslek Mensupları Açısından Değerlendirilmesine Yönelik Ampirik Bir Çalışma", Muhasebe ve Finansman Dergisi, s.54, Nisan, ss.101-122.
• Çabuk, A., Saygılı, T. A. ve Yerebasmaz, V. (2013) Muhasebe Kayıt Düzenine Dayalı Türk Vergi denetiminin Üç Dönemi, İstanbul Yeminli Mali Müşavirler Odası Yayınları: İstanbul.
• Çelebiler, E. ve Güvemli O. (2013) Cumhuriyet Döneminin Başlarında Türk Muhasebe Düşüncesinin Oluşmasına Etkide Bulunan Yasal Düzenlemeler-1923-1930, İstanbul Yeminli Mali Müşavirler Odası Yayınları: İstanbul.
• Goh, W. B. (2009) "AuditCommitees, Board of Directors andRemediation of MaterialWeaknesses in International Control", Contemporary Accounting Research, vol.26, no.2, pp.549-579.
• Güredin, E. (1997) Denetim, Beta Basım Yayım: İstanbul.
• Güvemli, O. (2000a) Türk Devletleri Muhasebe Tarihi Cilt 1, Süryay: İstanbul.
• Güvemli, O. (2000b) Türk Devletleri Muhasebe Tarihi Cilt-3, Süryay: İstanbul.
• Güvemli, O. ve Özbirecikli, M. (2011) TheAuditProfession in Turkey, Türmob Yayınları-416: İstanbul.
• Imhoff, A. H. (2003) "Accounting Quality, Auditing andCorparateGovernance", Accounting HorizonsSupplement, pp.117-128.
• Karabıyık, V. (2013) Osmanlı İmparatorluğu’nda Maliye Teşkilatı ve Maliye ve Muhasebe Alanında XIX. Yüzyılda Maliye Bakanlığı’nın Kurulmasıyla Başlayan Modernleşme Hareketleri, İstanbul Yeminli Mali Müşavirler Odası Yayınları: İstanbul.
• Kesik, A. ve Oğuz, M. (2013) Başbaki Kulu-Osmanlı Devleti’nde Bir Denetçi, İstanbul Yeminli Mali Müşavirler Odası Yayınları: İstanbul.
• Köse, Ö. H. (2007) Dünyada ve Türkiye’de Yüksek Denetim, Sayıştay Yayınları: Ankara.
• Kueppers, J. R. ve Sullivan, B. K. (2010) "How andWhy an IndependentAuditMatters", International Journal of DisclosureandGovernance", vol.7, no.4, pp.286-293.
• Özçelik, H., Şenol, H. ve Aktürk, A. (2014) "Muhasebe Meslek Mensuplarının Bağımsız Denetim Alanındaki Güncel Gelişmelere Bakış Açıları ve Farkındalıkları Üzerine Bir Araştırma", Muhasebe ve Finansman, s.62, Nisan, ss.55-72.
• Sanlı, N ve Özbirecikli, M. (2012) “ The Development Process of theAuditProfession in Turkey: An InvestigationFromPastToFuture”, 13. Word Congress of Accounting Historians, July 17, pp. 1-33.
• Selimoğlu, S. K. ve Göktepe, H. (2007) “Türk Ticaret Kanunu Tasarısındaki Bağımsız Denetimle İlgili Yeni Düzenlemeler”, Mali Çözüm Dergisi, s.81, Mayıs-Haziran, ss.17-44.
• Selimoğlu, S. K. ve Rende, Z. (2010) “ReconstructionStory of International Auditing Standards in Turkey: 1923-2009”, 2.Balkans andMiddle East Contries Conference on Auditing and Accounting History, vol.3, 15-18 September, pp.1925-1937.
• Selimoğlu, S. K., Aslan, Ü. Ve Güvemli B. (2009) “12. Dünya Muhasebe Tarihi Kongresi’nde Sunulan Türk Akademisyenler ve Uygulamacıların Bildirileri: Bir Literatür İncelemesi”, Muhasebe ve Finansman Dergisi, s.42, ss.217-228.
• Sevim, Ş., Çetinoğlu, T. ve Kurnaz, N. (2006) “Avrupa Birliği Müzakereleri Sürecinde AB 8. Yönergesi Kapsamında Türkiye’de Denetim ve Denetçilik Mesleğinin Durumu”, AB Müzakereleri Gelişim İçin Bir Fırsat mıdır?”, Mali Çözüm Dergisi, s.74, Ocak-Şubat-Mart, ss. 44-76.
• Tabakoğlu, A. ve Taşdirek, Ç. (2015) “Osmanlı’da Mâlî Denetimin Kurumsal Gelişimi Maliye Teftiş Heyetinin Kuruluşu”, Yönetim ve Ekonomi Araştırmaları Dergisi, Mayıs, c.13, s.2, , ss.91-113.
• Tackett, J.,Wolf, F. ve Claypool, G. (2004) "Sarbanes-OxleyandAuditFailure , A Critical Examination", Managerial Auditing Journal, vol.19, no.3, pp.340-350.
• Uragun, M. (1993) Maliyet Muhasebesi ve Mali Tablolar, Yetkin Basımevi: Ankara.
• Uzay, Ş.,Tanç, A. ve Erciyes, M. (2009) “Türkiye’de Muhasebe Denetimi: Geçmişten Geleceğe-1”, Mali Çözüm Dergisi, s.95, ss.125-140.
• İnternet Kaynakları
• http://www. Epdk.gov.tr. (Erişim tarihi: 13.05.2015).
• http://www.bdd.org.tr. (Erişim tarihi: 12.05.2015).
• http://www.istanbulsmmmo.org.tr. (Erişim tarihi: 13.05.2015).
• http://www.mevzuat.gov.tr. (Erişim tarihi: 12.05.2015).
• http://www.spk.gov.tr. (Erişim tarihi: 12.05.2015).
• http://www.tsb.org.tr. (Eri