KATILIM BANKALARINDA KARLILIĞIN BELİRLEYİCİLERİ: TÜRKİYE ÖRNEĞİ İÇİN BİR PANEL VERİ ANALİZİ

Yıl 2016, Cilt: 9 Sayı: 2, 119 - 133, 07.04.2016

Rıfat Karakuş , Şeyma Yılmaz Küçük

Öz

Bu çalışma, Türkiye piyasasında faaliyet gösteren katılım bankalarında karlılığa etki eden makroekonomik faktörler ile bankalara özgü içsel faktörlerin belirlenmesini amaç edinmektedir. Çalışmada, Türkiye’de faaliyet gösteren 4 katılım bankasının 2010 - 2014 yılları arası için çeyrek dönemlik verileri ve çeyrek dönemlik makroekonomik değişkenler kullanılarak panel regresyon analizi uygulanmıştır. Gerçekleştirilen panel veri analizinde karlılığı ifade etmek için özkaynak karlılığı ve aktif karlılığı bağımlı değişken olarak kullanılmıştır. Çalışma sonucunda ABD doları efektif satış kuru, tüketici fiyat endeksi, gayri safi yurt içi hâsıla ve duran varlıkların aktif toplama oranı ile her iki karlılık değişkeni arasında negatif yönlü, çalışan sayısı ile karlılık göstergeleri arasında ise pozitif yönlü bir ilişki tespit edilmiştir. Ayrıca sanayi üretim endeksi, bankacılık sektörü kredi hacmi, bankalarca açılan kredilere uygulanan ağırlıklı ortalama faiz oranı, işsizlik oranı ve toplam toplanan fonların aktif karlılığı üzerinde istatistiksel olarak anlamlı ve pozitif yönlü bir etkisi olduğu gözlemlenmiştir. Reel kesim güven endeksi, işsizlik oranı ve alınan kredilerin aktif toplama oranının özkaynak karlılığına negatif etki yaptığı, saatlik kazanç endeksi, diğer faaliyet giderlerinin aktif toplama oranı, bilanço dışı yükümlülüklerin aktif toplama oranı ve alınan kısa vadeli kredilerin alınan toplam kredilere oranının özkaynak karlılığına pozitif etki yaptığı sonucuna ulaşılmıştır.

Anahtar Kelimeler

Katılım Bank aları, Karlılık , Mak roek onomik Fak törler, İçsel Fak törler, Panel Veri Analizi

Kaynakça

• Akbaş, H. E. (2012). Determinants Of Bank Profitability: An Investigation On Turkish Banking Sector. Öneri, 10(37), 103-110.
• Akel, V., & Karacameydan, F. (2012). Yatırım Fonları Net Varlık Değerlerinin Yapay Sinir Ağları Yöntemiyle Tahmin Edilmesi. Anadolu Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 12(2), 87-106.
• Alper, D., & Anbar, A. (2011). Bank Specific and Macroeconomic Determinants of Commercial Bank Profitability: Empirical Evidence from Turkey. Business and Economics Research Journal, 2(2), 139-152.
• Athanasoglou, P. P., Brissimis, S. N., & Delis, M. D. (2008). Bank-Specific, Industry-Specific And Macroeconomic Determinants Of Bank Profitability. Journal of International Financial Markets, Institutions and Money, 18(2), 121–136.
• Bashir, A. M. (2003). Determinants Of Profitability In Islamic Banks: Some Evidence From The Middle East. Islamic Economic Studies, 11(1), 31-57.
• Ben Naceur, S., & Goaied, M. (2008). The Determinants of Commercial Bank Interest Margin and Profitability: Evidence from Tunisia. Frontiers in Finance and Economics, 5(1), 106-130.
• Cingöz, A. R. A. A. (2010). İstanbul’da Kapalı Site Konut Fiyatlarının Analizi. İstanbul Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 2, 129-139.
• Çınar, S. (2010). OECD Ülkelerinde Kişi Başına GSYİH Durağan mı? Panel Veri Analizi. Marmara Üniversitesi İİBF Dergisi, 29(2), 591-601.
• Dietrich, A., & Wanzenried, G. (2009). What Determines the Profitability of Commercial Banks? New Evidence from Switzerland. http://ssrn.com/abstract=1370245, Erişim Tarihi: 20.03.2015.
• Doğru, C. (2011). Karlılığın Belirleyicileri Analizi : Teori ve Orta Ölçekli Bir Banka Uygulaması. Maliye Finans Yazıları, 91, 47-75.
• Flamini, V., McDonald, C., & Schumacher, L. (2009). The Determinants of Commercial Bank Profitability in Sub-Saharan Africa, IMF Working Paper, https://www.imf.org/external/pubs/ft/wp/2009/wp0915.pdf, Erişim Tarihi: 20.03.2015.
• Greene, W. (2000). Econometric Analysis. Prentice Hall.
• Gujarati, D. N. (2009). Temel Ekonometri (Çev. Ü. Şenesen ve G. G. Şenesen). İstanbul: Ayhan Matbaası.
• Güngör, B. & Demirci, N. S. (2014). Hisseleri Borsa İstanbul’da İşlem Gören KOBİ’lerde Finansal Performansın İçsel ve Dışsal Belirleyicileri (2009-2012). Finans Politik & Ekonomik Yorumlar, 51(594), 57-74.
• Korkmaz, Ö. & Karaca S. S. (2013). Firma Performansını Etkileyen Faktörler ve Türkiye Örneği. Ege Akademik Bakış, 13(2), 169-179.
• Muda, M., Shaharuddin, A. & Embaya, A. (2013). Comparative Analysis of Profitability Determinants of Domestic and Foreign Islamic Banks in Malaysia. International Journal of Economics and Financial Issues, 3(3), 559-569.
• Obeidat, B. Y., El-Rimawi, S. Y., Masa’deh, R., Maqableh, M. M.B. & Al-Jarrah, I. M. (2013). Evaluating the Profitability of the Islamic Banks in Jordan. European Journal of Economics, Finance and Administrative Sciences, 56, 27-37.
• Özince, E. (2008). Finansal Sektör – Uluslararası Gelişmeler ve Türkiye Deneyimi. Mufad Journal, 40, 24-44.
• Öztrak, S. (2007). Bankaların Ve Özel Finans Kurumlarının İflası, https://www.bddk.org.tr/WebSitesi/turkce/Raporlar/Sunumlar/1980banka_iflasi.pdf, Erişim Tarihi: 10.03.2015.
• Park, H. M. (2011). Practical Guides To Panel Data Modeling: A Step-by-step Analysis Using Stata. Tutorial Working Paper. Graduate School of International Relations, International University of Japan.
• Samırkaş, M. C., Evci, S. & Ergün, B. (2014). Türk Bankacılık Sektöründe Karlılığın Belirleyicileri. Kafkas Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 5(8), 117-134.
• Smaoui, H. & Ben Salah I. (2012). Profitability of Islamic Banks in the GCC Region. Global Economy and Finance Journal, 5(1), 85 – 102.
• Staikouras, C. K. & Wood, G. E. (2011). The Determinants Of European Bank Profitability. International Business & Economics Research Journal, 3(6), 57-68.
• Tanna, S., Kosmidou, K. & Pasiouras, F., (2005). Determinants of Profitability of Domestic UK Commercial Banks: Panel Evidence from the Period 1995-2002. Money Macro and Finance (MMF) Research Group Conference 2005, http://repec.org/mmfc05/paper45.pdf, Erişim Tarihi: 20.03.2015.
• Taşkın, F. D. (2011). Türkiye’de Ticari Bankaların Performansını Etkileyen Faktörler. Ege Akademik Bakış, 11(2), 289 – 298.
• TBB (2015). Türkiye’de Bankacılık Sektörü 2009-2014 Aralık, http://www.tbb.org.tr/Content/Upload/Dokuman/2182/Turkiye'de_Bankacilik_Sektoru_2009-2014_Aralik.pdf, Erişim Tarihi: 01.03.2015.
• TBB, İstatistiki Raporlar 2013. http://www.tbb.org.tr/tr/banka-ve-sektor-bilgileri/istatistiki-raporlar/--2013---secilmis-rasyolar/1359, Erişim Tarihi: 01.03.2015.
• TKBB (2014). Türk Finans Sisteminde Katılım Bankaları, http://www.tkbb.org.tr/images/Documents/KATILIM_BANKALARI_GENEL_SUNUM_ARALIK2013_02_04_2014.ppt, Erişim Tarihi: 01.03.2015.
• TKBB, Katılım Bankaları 2013. http://www.tkbb.org.tr/images/Documents/TKBB.pdf, Erişim Tarihi: 01.03.2015.
• Trujillo-Ponce, A. (2013). What determines the profitability of banks? Evidence from Spain. Accounting and Finance, 53, 561–586.
• Yağcılar, G. G. (2011). Türk Bankacılık Sektörünün Rekabet Yapısının Analizi. Ankara: BDDK Kitapları No: 10.
• Wooldridge, J. M. (2002). Econometric Analysis of Cross Section and Panel Data, Cambridge, MA: MIT Press.