KARİYER DANIŞMANLIĞINDA YOL GÖSTERİCİ UNSURLAR: ETİK İLKE VE STANDARTLAR

Yıl 2022, Cilt: 10 Sayı: 2, 0 - 0, 02.01.2023

Namık Kemal Haspolat , Murat Ağırkan

https://doi.org/10.52122/nisantasisbd.1129907

Öz

Etik, insan davranışlarını, toplum düzenini, kişilerarası ilişkileri ve mesleki çalışma yaşamını düzenleyen normlar bütünü olarak ifade edilmektedir. Tarihsel süreçte meydana gelen toplumsal, teknolojik ve iş gücü piyasasındaki değişimler etik kavramının güncellenmesine ve daha geniş bağlamda incelenmesine neden olmuştur. Özellikle, çalışma hayatında çağın gerektirdiği değişimlere uyum sağlayabilecek nitelikte meslek elemanlarının belirlenmesi, onlara uygun danışmanlık hizmetinin sunulması, etkili ve uygun mesleki seçimler yapmalarının sağlanması vb. unsurlar önem kazanmıştır. Kariyer danışmanlığına duyulan bu ihtiyaçla birlikte sunulan hizmetlerin kalitesi ön plana çıkmış, diğer hizmet alanlarında olduğu gibi kariyer danışmanlığında da uzmanlara yol gösterecek etik ilke ve standartlar önem kazanmıştır. Bu düşünceyle gerçekleştirilen çalışmada ulusal ve uluslararası kuruluşların etik ilke ve standartları ve kariyer danışmanlığına özgü etik kodlar incelenmiş, kariyer danışmanlığı alanında hizmet sunan ve/veya sunacak olan uzmanlara yönelik bilgiler sunulmuş ve geleceğe yönelik önerilerde bulunulmuştur.

Anahtar Kelimeler

Kariyer, kariyer danışmanlığı, etik, etik ilke ve standartlar, etik kodlar.

Kaynakça

• ACA (2014). ACA code of ethics: As approved by the ACA Governing Council. https://www.counseling.org/docs/default-source/default-document-library/2014-code-of-ethics-finaladdress.pdf
• ACA (2022, 3 Şubat). Our history. https://www.counseling.org
• Akfert, S. K. (2012). Farklı kurumlarda çalışan psikolojik danışmanların yaşadıkları etik ikilemler ile bu ikilemler karşısındaki tutum ve davranışları. Kuram ve Uygulamada Eğitim Bilimleri, 12(3), 1791-1812. https://www.idealonline.com.tr/IdealOnline/pdfViewer/index.xhtml?uId
• BACP (2018). Ethical framework for good practice in counselling and psychotherapy. https://www.bacp.co.uk/media/3103/bacp-ethical-framework-for-the-counselling-professions-2018.pdf
• Bond, T. (2017). Psikolojik danışmanlıkta etik ve yasal konular (çev. B. Yeşilyaprak). Nobel Akademik Yayıncılık.
• Cevizci, A. (2002). Etiğe giriş. Paradigma Yayıncılık.
• Chung, Y. B. (2003). Career counseling with lesbian, gay, bisexual, and transgendered persons: The next decade. The Career Development Quarterly, 52(1), 78-86. https://doi.org/10.1002/j.2161-0045.2003.tb00630.x
• Corey, G., Corey, M. S., Corey, C., & Callanan, P. (2014). Issues and ethics in the helping professions, updated with 2014 ACA codes. Cengage Learning.
• Çetinkaya, R. S. (2015). Psikolojik danışmanlıkta meslek etiği ve yasal konular. Aktüel Yayınları.
• Çetinkaya, R. S. (2018). Meslek etiği eğitimine pozitif bir yaklaşım: Kültürleştirme modeli. Mehmet Akif Ersoy Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 0(45), 74-87. https://doi.org/10.21764/maeuefd.329778
• Çetinkaya-Yıldız, E. (2021). Kariyer psikolojik danışması ve etik. İçinde K. Öztemel (Edt.), Vaka örnekleriyle kariyer rehberliği ve kariyer psikolojik danışması (ss. 296-322). Pegem Akademi.
• Eren-Gümüş, A. ve Gümüş, M. A. (2013). Psikolojik danışmada etik ve hukuk. On İki Levha Yayıncılık.
• Ergene, T. (2004). Psikolojik danışmada etik ikilemler: Etik karar verme süreci. Eğitim Araştırmaları Dergisi, 4(15), 49-55. https://app.trdizin.gov.tr/makale/TXpnMk1EWTI/psikolojik-danismada-etik-ikilemeler-etik-karar-verme-sureci
• Greenhaus, J. H. & Callanan, G. A. (Edt.) (2006). Encyclopedia of career development. Sage Publications.
• Herlihy, B. & Corey, G. (Edt.). (2015). ACA ethical standards casebook. John Wiley & Sons.
• Isaacson, L. E. (1985). Basics of career counseling. Allyn & Bacon
• İkiz, F., Sevinç, A., Kaval, A., Yeğintürk, G., ve Kalen, S. (2017a). Okul psikolojik danışma hizmetlerinde mesleki etik ihtiyaçların belirlenmesi. İş Ahlakı Dergisi, 10(2), 223-245. http://isahlakidergisi.com/content/6-sayilar/20-10-cilt-2-sayi/m0099/ikiz.pdf
• İkiz, F., Şensoy, G., Balkan, K. ve Akıman, H . (2017b). Psikolojik danışmanların meslek etiğine yönelik algıları: Özel çalışanlara yönelik bir inceleme. İnsan ve Toplum Bilimleri Araştırmaları Dergisi, 6(4), 152-171. https://hdl.handle.net/11511/93729
• İşgüden, B. ve Çabuk, A. (2006). Meslek etiği ve meslek etiğinin meslek yaşamı üzerindeki etkileri. Balıkesir Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 9(16), 59-86. https://dergipark.org.tr/en/download/article-file/863784
• İŞKUR (2022). Aylık istatistik bülteni. https://media.iskur.gov.tr/52792/01-ocak-2022-aylik-i-statistik-bu-lteni.pdf
• Kuçuradi, I. (2003). Etik ve etikler. Türkiye Mühendislik Haberleri, 423(1), 7-9. https://ww4.ticaret.edu.tr/icm/wp-content/uploads/sites/121/2020/03/Etik-ve-Etikler.pdf
• Mesleki Yeterlik Kurumu (2017). Ulusal meslek standardı kariyer psikolojik danışmanı, https://www.myk.gov.tr/index.php/tr/haberler/53-hukuk-mueavirlii/2940-5-yeni-ulusal-meslek-standard-yaymland
• NCDA (2015). NCDA code of ethics. https://www.ncda.org/aws/NCDA/asset_manager/get_file/3395?ver=738700
• NCDA (2022, 3 Şubat). Our history. https://www.ncda.org
• Öztürk-Başpınar, N. ve Çakıroğlu, D. (2012). Meslek etiği. Nobel Akademik Yayıncılık.
• Pieper, A. (1999). Etiğe giriş (Çev. V. Atayman ve G. Sezer). Ayrıntı Yayınları.
• Remley, T. P. & Herlihy, B. (2014). Ethical, legal, and professional issues in counseling. Upper Saddle River, NJ: Pearson.
• Sampson, J. P., & Makela, J. P. (2014). Ethical issues associated with information and communication technology in counseling and guidance. International Journal for Educational and Vocational Guidance, 14(1), 135-148. https://doi.org/10.1007/s10775-013-9258-7
• Sökmen, A. ve Tarakçıoğlu, S. (2011). Mesleki etik. Detay Yayıncılık.
• Türk PDR-DER (2011). PDR alanında çalışanlar için etik kurallar. https://acikders.ankara.edu.tr/pluginfile.php/44163/mod_resource/content/0/PDR%20Etik.pdf
• Türk PDR-DER (2021). Psikolojik danışma etik kodları. Türk PDR Derneği Yayınları.
• Türk PDR-DER (2022, 3 Şubat). Hakkımızda. http://www.pdr.org.tr