Araştırma Makalesi
BibTex RIS Kaynak Göster

TÜRKİYE’DE ENERJİ TÜKETİMİ, YAŞAM BEKLENTİSİ VE EKONOMİK BÜYÜME İLİŞKİSİ: ARDL SINIR TESTİ YAKLAŞIMI

Yıl 2024, Cilt: 12 Sayı: Özel Sayı, 123 - 143, 31.12.2024
https://doi.org/10.52122/nisantasisbd.1532314

Öz

Bu çalışmada enerji tüketimi, yaşam beklentisi ve ekonomik büyüme arasındaki ilişki incelenmiştir. İnceleme Türkiye örneği üzerinden gerçekleştirilmiş, 1990-2022 yılları arasındaki veriler kullanılarak ARDL sınır testi uygulanmıştır. Modelin bağımlı değişkeni ekonomik büyümedir. Bağımsız değişkenler ise yaşam beklentisi ve enerji tüketimidir. Enerji tüketimi kapsamında yenilenebilir enerji ve fosil enerji tüketiminin etkileri ayrı ayrı modele dâhil edilmiştir. Analiz sonuçlarına göre değişkenler arasında eş bütünleşme ilişkisi bulunmaktadır. Uzun dönemde yaşam beklentisi, yenilenebilir enerji tüketimi ve fosil enerji tüketiminin ekonomik büyüme üzerindeki etkisi pozitif yönlüdür. Ancak uzun dönemde yaşam beklentisi ve fosil enerji tüketiminin ekonomik büyüme üzerindeki etkisi anlamsızdır. Yenilenebilir enerji tüketiminin etkisi ise anlamlıdır. Uzun dönemde kişi başına düşen yenilenebilir enerji tüketimindeki %1 artış ekonomik büyümeyi %0,36 oranında arttırmaktadır. Kısa dönemde fosil enerji tüketimi ekonomik büyümeyi pozitif yönde etkilemektedir ve bu etki istatistiki olarak anlamlıdır. Kısa dönemde kişi başına düşen fosil enerji tüketimindeki %1 artış, ekonomik büyümeyi %0,66 oranını da arttırmaktadır. Modelin hata düzeltme terimi negatif, 1’den küçük ve anlamlıdır. Bu nedenle kısa dönemde meydana gelen sapmalar uzun dönemde dengeye gelmektedir.

Kaynakça

  • Acar, Y. (2020), Sağlık Harcamaları, Kişi Başına Düşen Gayri Safi Yurtiçi Hasıla ve Doğuşta Beklenen Yaşam Süresi Arasındaki İlişki: Türkiye Örneği, Business & Management Studies: An International Journal, (2020), 8(1), 624-639.
  • Ağazade, S. (2018). Azerbaycan için para talebi istikrarının ARDL yaklaşımı ile analizi, Uluslararası Yönetim İktisat ve İşletme Dergisi, 14(1), 21-34.
  • Akbal, F. (2021). Türkiye’de Cari Sağlık Harcaması, Ekonomik Büyüme ve Doğumda Beklenen Yaşam Süresinin ADRL Sınır Testi ile Analizi, Medeniyet Araştırmaları Dergisi, 6(1), 179-203.
  • Akcan, A. T., Kurt, Ü. & Kılıç, C. (2022). Türkiye’de iklim değişikliğinin tarım sektörü üzerindeki etkileri: ARDL sınır testi yaklaşımı, Atatürk Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Dergisi, 36(1), 125-132.
  • Akdağ, İ. (2021). Türkiye’deki turizm sektörü ile ekonomik kalkınma arasındaki ilişkinin ARDL sınır testi yaklaşımıyla analizi, İstanbul Ticaret Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 20(42), 1043-1059.
  • Atılgan, D., İspir, T., & Özbek, S. (2022). MINT Ülkelerinde doğuşta yaşam beklentisinin belirleyicileri: Ampirik bir analiz, Karamanoğlu Mehmetbey Üniversitesi Sosyal ve Ekonomik Araştırmalar Dergisi, 24(43), 731-744.
  • Bashir, A., Liliana, L., Hidayat, A., & Suhel, S. (2022). The relationship between air pollution, economic growth, and life expectancy: empirical evidence from Indonesia, Signifikan: Jurnal Ilmu Ekonomi, 11(1), 125-144.
  • Bayraç N.H. ve E. Doğan (2015). Türkiye’de Enerji Tüketiminin Ekonomik Büyüme Üzerindeki Etkileri: Markow-Switching Yaklaşımı. EY International Congress on Economics II, Ankara, 5-6 Kasım.
  • Belke, A., Dobnik, F., & Dreger, C. (2011). Energy consumption and economic growth: New insights into the cointegration relationship, Energy Economics, 33(5), 782-789.
  • Bingöl, N., & Pehlivan, C. (2018). Türkiye Ekonomisinde Cari Açık ve Nedenleri: ARDL Analizi, Journal of Institute of Economic Development and Social Researches, 4(9), 170-181.
  • Budhathoki, S. S., Pokharel, P. K., Good, S., Limbu, S., Bhattachan, M., & Osborne, R. H. (2017). The potential of health literacy to address the health-related UN sustainable development goal 3 (SDG3) in Nepal: a rapid review. BMC health services research, 17, 1-13.
  • Cervellati, M., & Sunde, U. (2011). Life expectancy and economic growth: the role of the demographic transition, Journal of economic growth, 16, 99-133.
  • Çetin, M., & Sezen, S. (2018). Türkiye'de yenilenebilir ve yenilenemeyen enerji tüketimi, ekonomik büyüme ve karbondioksit salınımı arasındaki ilişki: Bir SVAR (yapısal var) analizi, Journal of Management and Economics Research, 16(1), 136-157.
  • Demir, Y. (2023). Türkiye’de yenilenebilir enerji tüketimi ekonomik büyümeye katkı sağlar mı? Doğuş Üniversitesi Dergisi, 24(2), 271-281.
  • Demirgil, B., & Birol, Y. E. (2020). Yenilenebilir enerji tüketimi ve ekonomik büyüme ilişkisi: Türkiye için bir Toda-Yamamoto nedensellik analizi, Cumhuriyet Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Dergisi, 21(1), 68-83.
  • Doğaner, A. (2022). Türkiye’de sanayi üretiminin ihracat ve ithalat üzerindeki etkisi: ARDL sınır testi ile bir değerlendirme, Namık Kemal Üniversitesi Sosyal Bilimler Meslek Yüksek Okulu Dergisi, 4(2), 44-52.
  • Dorbonova, İ., & Sugözü, İ. H. (2024). Analyzing the relationship between health expenditure, renewable energy and life expectancy: Evidence from Asian countries, ESAM Ekonomik ve Sosyal Araştırmalar Dergisi, 5(1), 111-134.
  • Ecevit, E., Çetin, M., & Yücel, A. G. (2022). Türkiye’de yenilenebilir enerji ve sağlık: eşbütünleşme ve nedensellik analizi, Erciyes Akademi, 36(1), 138-156.
  • Eggoh, J. C., Bangake, C., & Rault, C. (2011). Energy consumption and economic growth revisited in African countries, Energy policy, 39(11), 7408-7421.
  • Engle, R. F. & Granger, C. W. (1987). Co-integration and error correction: representation, estimation, and testing, Econometrica: journal of the Econometric Society, 251-276. Erdoğan, S. & Bozkurt, H. (2008). Türkiye’de yaşam beklentisi-ekonomik büyüme ilişkisi: ARDL modeli ile bir analiz, Bilgi Ekonomisi ve Yönetimi Dergisi, 3(1), 25-38.
  • Fei, L., Dong, S., Xue, L., Liang, Q., & Yang, W. (2011). Energy consumption-economic growth relationship and carbon dioxide emissions in China, Energy policy, 39(2), 568-574.
  • Gülmez, A. (2015). Türkiye'de dış finansman kaynakları ekonomik büyüme ilişkisi: ARDL sinir testi yaklaşımı, Ekonomik ve Sosyal Araştırmalar Dergisi, 11(2), 139-152.
  • Hendrawaty, E., Shaari, M. S., Kesumah, F. S. D., & Ridzuan, A. R. (2022). Economic growth, financial development, energy consumption and life expectancy: Fresh evidence from ASEAN countries, International Journal of Energy Economics and Policy, 12(2), 444-448.
  • Ibikunle, J. A. (2019). Life expectancy, public health spending and economic growth in Nigeria, Social Sciences, 8(6), 369-376.
  • Ibrahim, R. L. (2022). Beyond COP26: can income level moderate fossil fuels, carbon emissions, and human capital for healthy life expectancy in Africa? Environmental Science and Pollution Research, 29(58), 87568-87582.
  • Jalil, A., Mahmood, T., & Idrees, M. (2013). Tourism–growth nexus in Pakistan: Evidence from ARDL bounds tests, Economic Modelling, 35, 185-191.
  • Kalfa, N. U. (2022). Türkiye’de Elektrik Enerjisi Tüketimi ve Seçilmiş Ekonomik Göstergeler Arasındaki İlişki: ARDL Sınır Testi Yaklaşımı, International Journal of Economics Administrative and Social Sciences, 5(2), 67-82.
  • Kanat, O., Yan, Z., Erum, N., Asghar, M. M., Zaidi, S. A. H., & Said, J. (2024). How do air quality, economic growth and energy use affect life expectancy in the Republic of Kazakhstan? Air Quality, Atmosphere & Health, 17(3), 513-523.
  • Kızılkaya, F. (2023). Türkiye’de temiz enerji tüketiminin ekonomik büyüme üzerindeki etkileri: Uzun ve kısa dönem analizi, Uluslararası Akademik Birikim Dergisi, 6(Özel Sayı), 40-47.
  • Koçak, E. (2014). Türkiye'de Çevresel Kuznets Eğrisi hipotezinin geçerliliği: ARDL sınır testi yaklaşımı, İşletme ve İktisat Çalışmaları Dergisi, 2(3), 62-73.
  • Lawanson, O.I. and Umar, D.I. (2021). The life expectancy–economic growth nexus in Nigeria: the role of poverty reduction, SN Business & Economics, 1(10), 1-26.
  • Majeed, M. T., Luni, T., & Zaka, G. (2021). Renewable energy consumption and health outcomes: Evidence from global panel data analysis, Pakistan Journal of Commerce and Social Sciences (PJCSS), 15(1), 58-93.
  • Ngangue, N., & Manfred, K. (2015). The impact of life expectancy on economic growth in developing countries, Asian Economic and Financial Review, 5(4), 653-660.
  • Our World in Data, https://ourworldindata.org/ [Erişim tarihi: 12.06.2024]
  • Örnek, İ., & Kabak, S. (2023). Yenilenebilir enerji tüketimi ve ekonomik büyüme arasındaki ilişki: Türkiye üzerine bir inceleme, Artuklu Kaime Uluslararası İktisadi ve İdari Araştırmalar Dergisi, 6(2), 87-108.
  • Özman, K. & Karadaş, H. A. (2023). Yenilenebilir Enerji, Ekonomik Büyüme ve CO2 Salınımı Arasındaki İlişki, Uluslararası Güncel Sosyal Bilimler Dergisi, 2(1), 38-45.
  • Özyakışır, D. (2011). Beşeri sermayenin ekonomik kalkınma sürecindeki rolü: teorik bir değerlendirme, Girişimcilik ve Kalkınma Dergisi, 6(1), 46-71.
  • Pao, H. T. & Fu, H. C. (2013). Renewable energy, non-renewable energy and economic growth in Brazil, Renewable and Sustainable Energy Reviews, 25, 381-392.
  • Pasten, C., & Santamarina, J. C. (2012). Energy and quality of life, Energy Policy, 49, 468-476.
  • Purnomo, S. D., Wani, N., Suharno, S., Arintoko, A., Sambodo, H., & Badriah, L. S. (2023). The effect of energy consumption and renewable energy on economic growth in Indonesia, International Journal of Energy Economics and Policy, 13(1), 22-30.
  • Segbefia, E., Dai, B., Adotey, P., Sampene, A. K., Amoako, T., & Lamptey, C. (2023). Renewable energy, technological innovation, carbon emission, and life expectancy nexus: experience from the NAFTA economies, Environmental Science and Pollution Research, 30(50), 108959-108978.
  • Salehnia, N., Karimi Alavijeh, N., & Hamidi, M. (2022). Analyzing the impact of energy consumption, the democratic process, and government service delivery on life expectancy: evidence from a global sample, Environmental Science and Pollution Research, 29(24), 36967-36984.
  • Shahbaz, M., Loganathan, N., Mujahid, N., Ali, A., & Nawaz, A. (2016). Determinants of life expectancy and its prospects under the role of economic misery: A case of Pakistan, Social Indicators Research, 126, 1299-1316.
  • Siddiqui, R. (2004). Energy and economic growth in Pakistan, The Pakistan Development Review, 175-200.
  • Tıraş, H. H., & Özbek, S. (2021). Doğuşta yaşam beklentisini etkileyen faktörlerin tahmini: E-7 ülkeleri örneği, Cumhuriyet Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Dergisi, 22(2), 145-167.
  • Uçak, S., Kuvat, Ö. & Aytekin, A. G. (2018). Türkiye’de ARGE harcamaları–büyüme ilişkisi: ARDL yöntemi, Manisa Celal Bayar Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 16(2), 129-160.
  • Wang, Q., Dong, Z., Li, R., & Wang, L. (2022). Renewable energy and economic growth: New insight from country risks, Energy, 238, 122018.
  • World Bank, Open Data, https://data.worldbank.org/indicator [Erişim tarihi: 09.06.2024]
  • Yamaçlı, D. S. & Saatçi, M. (2016). Türkiye'de Tüketici Enflasyonunun İktisadi Belirleyicileri: ARDL Analizi, Business and Economics Research Journal, 7(3), 53-71.
  • Yılmaz, E., & Şensoy, F. (2023). Investigating the causal relationship between renewable energy consumption and life expectancy in Turkey: A Toda-Yamamoto causality test, International Econometric Review, 15(1), 1-11.
  • Yılmaz, M. (2023). Doğum oranı ve doğuşta beklenen yaşam süresi-ekonomik büyüme ilişkisi: Türkiye İçin Ampirik Bir Analiz, Necmettin Erbakan Üniversitesi Siyasal Bilgiler Fakültesi Dergisi, 5(1), 93-102.
  • Younus, S., Khursheed, A., & Afzal, N. (2022). Impact of Economic Progress, Energy Consumption and Carbon Dioxide Emissions on Life Expectancy: Evidence from Asia and Africa, Journal of Social Sciences Review, 2(3), 225-235.

The Relationship between Energy Consumption, Life Expectancy and Economic Growth in Turkiye: ARDL Bounds Test

Yıl 2024, Cilt: 12 Sayı: Özel Sayı, 123 - 143, 31.12.2024
https://doi.org/10.52122/nisantasisbd.1532314

Öz

This study examined the relationship between energy consumption, life expectancy and economic growth. The review was carried out on the example of Türkiye, and the ARDL bound test was applied using data 1990-2022. The dependent variable is economic growth. Independent variables are life expectancy and energy consumption. Within the scope of energy consumption, the effects of renewable energy and fossil energy consumption are separately included in the model. There is a cointegration relationship between the variables. In the long term, the impact of life expectancy, renewable energy consumption and fossil energy consumption on economic growth is positive. However, the effect of life expectancy and fossil energy consumption on economic growth is not statistically significant. The impact of renewable energy consumption is significant. In the long run, a 1% increase in per capita renewable energy consumption increases economic growth by 0.36%. In the short term, fossil energy consumption affects economic growth positively, and this effect is statistically significant. A 1% increase in per capita fossil energy consumption increases economic growth by 0.66%. The error correction term of the model is negative, less than 1 and significant. Deviations that occur in the short term are balanced in the long term.

Kaynakça

  • Acar, Y. (2020), Sağlık Harcamaları, Kişi Başına Düşen Gayri Safi Yurtiçi Hasıla ve Doğuşta Beklenen Yaşam Süresi Arasındaki İlişki: Türkiye Örneği, Business & Management Studies: An International Journal, (2020), 8(1), 624-639.
  • Ağazade, S. (2018). Azerbaycan için para talebi istikrarının ARDL yaklaşımı ile analizi, Uluslararası Yönetim İktisat ve İşletme Dergisi, 14(1), 21-34.
  • Akbal, F. (2021). Türkiye’de Cari Sağlık Harcaması, Ekonomik Büyüme ve Doğumda Beklenen Yaşam Süresinin ADRL Sınır Testi ile Analizi, Medeniyet Araştırmaları Dergisi, 6(1), 179-203.
  • Akcan, A. T., Kurt, Ü. & Kılıç, C. (2022). Türkiye’de iklim değişikliğinin tarım sektörü üzerindeki etkileri: ARDL sınır testi yaklaşımı, Atatürk Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Dergisi, 36(1), 125-132.
  • Akdağ, İ. (2021). Türkiye’deki turizm sektörü ile ekonomik kalkınma arasındaki ilişkinin ARDL sınır testi yaklaşımıyla analizi, İstanbul Ticaret Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 20(42), 1043-1059.
  • Atılgan, D., İspir, T., & Özbek, S. (2022). MINT Ülkelerinde doğuşta yaşam beklentisinin belirleyicileri: Ampirik bir analiz, Karamanoğlu Mehmetbey Üniversitesi Sosyal ve Ekonomik Araştırmalar Dergisi, 24(43), 731-744.
  • Bashir, A., Liliana, L., Hidayat, A., & Suhel, S. (2022). The relationship between air pollution, economic growth, and life expectancy: empirical evidence from Indonesia, Signifikan: Jurnal Ilmu Ekonomi, 11(1), 125-144.
  • Bayraç N.H. ve E. Doğan (2015). Türkiye’de Enerji Tüketiminin Ekonomik Büyüme Üzerindeki Etkileri: Markow-Switching Yaklaşımı. EY International Congress on Economics II, Ankara, 5-6 Kasım.
  • Belke, A., Dobnik, F., & Dreger, C. (2011). Energy consumption and economic growth: New insights into the cointegration relationship, Energy Economics, 33(5), 782-789.
  • Bingöl, N., & Pehlivan, C. (2018). Türkiye Ekonomisinde Cari Açık ve Nedenleri: ARDL Analizi, Journal of Institute of Economic Development and Social Researches, 4(9), 170-181.
  • Budhathoki, S. S., Pokharel, P. K., Good, S., Limbu, S., Bhattachan, M., & Osborne, R. H. (2017). The potential of health literacy to address the health-related UN sustainable development goal 3 (SDG3) in Nepal: a rapid review. BMC health services research, 17, 1-13.
  • Cervellati, M., & Sunde, U. (2011). Life expectancy and economic growth: the role of the demographic transition, Journal of economic growth, 16, 99-133.
  • Çetin, M., & Sezen, S. (2018). Türkiye'de yenilenebilir ve yenilenemeyen enerji tüketimi, ekonomik büyüme ve karbondioksit salınımı arasındaki ilişki: Bir SVAR (yapısal var) analizi, Journal of Management and Economics Research, 16(1), 136-157.
  • Demir, Y. (2023). Türkiye’de yenilenebilir enerji tüketimi ekonomik büyümeye katkı sağlar mı? Doğuş Üniversitesi Dergisi, 24(2), 271-281.
  • Demirgil, B., & Birol, Y. E. (2020). Yenilenebilir enerji tüketimi ve ekonomik büyüme ilişkisi: Türkiye için bir Toda-Yamamoto nedensellik analizi, Cumhuriyet Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Dergisi, 21(1), 68-83.
  • Doğaner, A. (2022). Türkiye’de sanayi üretiminin ihracat ve ithalat üzerindeki etkisi: ARDL sınır testi ile bir değerlendirme, Namık Kemal Üniversitesi Sosyal Bilimler Meslek Yüksek Okulu Dergisi, 4(2), 44-52.
  • Dorbonova, İ., & Sugözü, İ. H. (2024). Analyzing the relationship between health expenditure, renewable energy and life expectancy: Evidence from Asian countries, ESAM Ekonomik ve Sosyal Araştırmalar Dergisi, 5(1), 111-134.
  • Ecevit, E., Çetin, M., & Yücel, A. G. (2022). Türkiye’de yenilenebilir enerji ve sağlık: eşbütünleşme ve nedensellik analizi, Erciyes Akademi, 36(1), 138-156.
  • Eggoh, J. C., Bangake, C., & Rault, C. (2011). Energy consumption and economic growth revisited in African countries, Energy policy, 39(11), 7408-7421.
  • Engle, R. F. & Granger, C. W. (1987). Co-integration and error correction: representation, estimation, and testing, Econometrica: journal of the Econometric Society, 251-276. Erdoğan, S. & Bozkurt, H. (2008). Türkiye’de yaşam beklentisi-ekonomik büyüme ilişkisi: ARDL modeli ile bir analiz, Bilgi Ekonomisi ve Yönetimi Dergisi, 3(1), 25-38.
  • Fei, L., Dong, S., Xue, L., Liang, Q., & Yang, W. (2011). Energy consumption-economic growth relationship and carbon dioxide emissions in China, Energy policy, 39(2), 568-574.
  • Gülmez, A. (2015). Türkiye'de dış finansman kaynakları ekonomik büyüme ilişkisi: ARDL sinir testi yaklaşımı, Ekonomik ve Sosyal Araştırmalar Dergisi, 11(2), 139-152.
  • Hendrawaty, E., Shaari, M. S., Kesumah, F. S. D., & Ridzuan, A. R. (2022). Economic growth, financial development, energy consumption and life expectancy: Fresh evidence from ASEAN countries, International Journal of Energy Economics and Policy, 12(2), 444-448.
  • Ibikunle, J. A. (2019). Life expectancy, public health spending and economic growth in Nigeria, Social Sciences, 8(6), 369-376.
  • Ibrahim, R. L. (2022). Beyond COP26: can income level moderate fossil fuels, carbon emissions, and human capital for healthy life expectancy in Africa? Environmental Science and Pollution Research, 29(58), 87568-87582.
  • Jalil, A., Mahmood, T., & Idrees, M. (2013). Tourism–growth nexus in Pakistan: Evidence from ARDL bounds tests, Economic Modelling, 35, 185-191.
  • Kalfa, N. U. (2022). Türkiye’de Elektrik Enerjisi Tüketimi ve Seçilmiş Ekonomik Göstergeler Arasındaki İlişki: ARDL Sınır Testi Yaklaşımı, International Journal of Economics Administrative and Social Sciences, 5(2), 67-82.
  • Kanat, O., Yan, Z., Erum, N., Asghar, M. M., Zaidi, S. A. H., & Said, J. (2024). How do air quality, economic growth and energy use affect life expectancy in the Republic of Kazakhstan? Air Quality, Atmosphere & Health, 17(3), 513-523.
  • Kızılkaya, F. (2023). Türkiye’de temiz enerji tüketiminin ekonomik büyüme üzerindeki etkileri: Uzun ve kısa dönem analizi, Uluslararası Akademik Birikim Dergisi, 6(Özel Sayı), 40-47.
  • Koçak, E. (2014). Türkiye'de Çevresel Kuznets Eğrisi hipotezinin geçerliliği: ARDL sınır testi yaklaşımı, İşletme ve İktisat Çalışmaları Dergisi, 2(3), 62-73.
  • Lawanson, O.I. and Umar, D.I. (2021). The life expectancy–economic growth nexus in Nigeria: the role of poverty reduction, SN Business & Economics, 1(10), 1-26.
  • Majeed, M. T., Luni, T., & Zaka, G. (2021). Renewable energy consumption and health outcomes: Evidence from global panel data analysis, Pakistan Journal of Commerce and Social Sciences (PJCSS), 15(1), 58-93.
  • Ngangue, N., & Manfred, K. (2015). The impact of life expectancy on economic growth in developing countries, Asian Economic and Financial Review, 5(4), 653-660.
  • Our World in Data, https://ourworldindata.org/ [Erişim tarihi: 12.06.2024]
  • Örnek, İ., & Kabak, S. (2023). Yenilenebilir enerji tüketimi ve ekonomik büyüme arasındaki ilişki: Türkiye üzerine bir inceleme, Artuklu Kaime Uluslararası İktisadi ve İdari Araştırmalar Dergisi, 6(2), 87-108.
  • Özman, K. & Karadaş, H. A. (2023). Yenilenebilir Enerji, Ekonomik Büyüme ve CO2 Salınımı Arasındaki İlişki, Uluslararası Güncel Sosyal Bilimler Dergisi, 2(1), 38-45.
  • Özyakışır, D. (2011). Beşeri sermayenin ekonomik kalkınma sürecindeki rolü: teorik bir değerlendirme, Girişimcilik ve Kalkınma Dergisi, 6(1), 46-71.
  • Pao, H. T. & Fu, H. C. (2013). Renewable energy, non-renewable energy and economic growth in Brazil, Renewable and Sustainable Energy Reviews, 25, 381-392.
  • Pasten, C., & Santamarina, J. C. (2012). Energy and quality of life, Energy Policy, 49, 468-476.
  • Purnomo, S. D., Wani, N., Suharno, S., Arintoko, A., Sambodo, H., & Badriah, L. S. (2023). The effect of energy consumption and renewable energy on economic growth in Indonesia, International Journal of Energy Economics and Policy, 13(1), 22-30.
  • Segbefia, E., Dai, B., Adotey, P., Sampene, A. K., Amoako, T., & Lamptey, C. (2023). Renewable energy, technological innovation, carbon emission, and life expectancy nexus: experience from the NAFTA economies, Environmental Science and Pollution Research, 30(50), 108959-108978.
  • Salehnia, N., Karimi Alavijeh, N., & Hamidi, M. (2022). Analyzing the impact of energy consumption, the democratic process, and government service delivery on life expectancy: evidence from a global sample, Environmental Science and Pollution Research, 29(24), 36967-36984.
  • Shahbaz, M., Loganathan, N., Mujahid, N., Ali, A., & Nawaz, A. (2016). Determinants of life expectancy and its prospects under the role of economic misery: A case of Pakistan, Social Indicators Research, 126, 1299-1316.
  • Siddiqui, R. (2004). Energy and economic growth in Pakistan, The Pakistan Development Review, 175-200.
  • Tıraş, H. H., & Özbek, S. (2021). Doğuşta yaşam beklentisini etkileyen faktörlerin tahmini: E-7 ülkeleri örneği, Cumhuriyet Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Dergisi, 22(2), 145-167.
  • Uçak, S., Kuvat, Ö. & Aytekin, A. G. (2018). Türkiye’de ARGE harcamaları–büyüme ilişkisi: ARDL yöntemi, Manisa Celal Bayar Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 16(2), 129-160.
  • Wang, Q., Dong, Z., Li, R., & Wang, L. (2022). Renewable energy and economic growth: New insight from country risks, Energy, 238, 122018.
  • World Bank, Open Data, https://data.worldbank.org/indicator [Erişim tarihi: 09.06.2024]
  • Yamaçlı, D. S. & Saatçi, M. (2016). Türkiye'de Tüketici Enflasyonunun İktisadi Belirleyicileri: ARDL Analizi, Business and Economics Research Journal, 7(3), 53-71.
  • Yılmaz, E., & Şensoy, F. (2023). Investigating the causal relationship between renewable energy consumption and life expectancy in Turkey: A Toda-Yamamoto causality test, International Econometric Review, 15(1), 1-11.
  • Yılmaz, M. (2023). Doğum oranı ve doğuşta beklenen yaşam süresi-ekonomik büyüme ilişkisi: Türkiye İçin Ampirik Bir Analiz, Necmettin Erbakan Üniversitesi Siyasal Bilgiler Fakültesi Dergisi, 5(1), 93-102.
  • Younus, S., Khursheed, A., & Afzal, N. (2022). Impact of Economic Progress, Energy Consumption and Carbon Dioxide Emissions on Life Expectancy: Evidence from Asia and Africa, Journal of Social Sciences Review, 2(3), 225-235.
Toplam 52 adet kaynakça vardır.

Ayrıntılar

Birincil Dil Türkçe
Konular Büyüme
Bölüm Makaleler
Yazarlar

Fergül Özgün 0000-0003-0633-7045

Yayımlanma Tarihi 31 Aralık 2024
Gönderilme Tarihi 12 Ağustos 2024
Kabul Tarihi 28 Ekim 2024
Yayımlandığı Sayı Yıl 2024 Cilt: 12 Sayı: Özel Sayı

Kaynak Göster

APA Özgün, F. (2024). TÜRKİYE’DE ENERJİ TÜKETİMİ, YAŞAM BEKLENTİSİ VE EKONOMİK BÜYÜME İLİŞKİSİ: ARDL SINIR TESTİ YAKLAŞIMI. Nişantaşı Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 12(Özel Sayı), 123-143. https://doi.org/10.52122/nisantasisbd.1532314

Nişantaşı Üniversitesi kurumsal yayınıdır.