DİJİTAL SÜRDÜRÜLEBİLİRLİK ÖLÇEĞİNİN TÜRKÇEYE UYARLAMA ÇALIŞMASI

Yıl 2024, Cilt: 12 Sayı: Özel Sayı, 266 - 279, 31.12.2024

Ayşen Akbaş Tuna , Emrullah Cansu , Muharrem Tuna

https://doi.org/10.52122/nisantasisbd.1556718

Öz

Günümüzde dijitalleşme tüm sektörlerin gündeminde olan anahtar kavramlardan biridir. Teknolojik ilerlemelerle hızlanan dijitalleşme süreci, yeni iş modellerini, yönetim tarzlarını ve dijital yeterliliğe sahip çalışanları gündeme getirmektedir. Dijital teknolojilerin kaynak verimliliğini arttırma, enerji tüketimini ve emisyonları azaltma, ekonomik, çevresel ve sosyal sürdürülebilirliği destekleme gibi faydaları göz önünde bulundurulduğunda dijital sürdürülebilirlik kavramının tanımlanmasının ve teşvik edilmesinin gerektiği düşünülmektedir. Bu bağlamda, bu çalışmanın amacı "Kurumlarda Dijital Sürdürülebilirlik" ölçeğinin Türkçeye uyarlanmasını tamamlamak ve geçerlilik ve güvenilirlik analizlerini yapmaktır. Ölçeğin uyarlanma çalışmasının yapılması dijital sürdürülebilirlik kavramının kendi kültürümüzde de anlamlı ve etkili bir şekilde ölçülebilmesi ve farklı kültürlerde yapılan çalışmaların karşılaştırılabilmesi için uygun hale getirilmesi gerekliliğinden dolayı önem taşımaktadır. Araştırmanın sınırlılıkları arasında, toplumdaki her kuruluş veya kişinin henüz kavram hakkında ayrıntılı bilgiye sahip olmaması gösterilmektedir. Bu nedenle araştırma örneklemi güncel literatürü ve bilimsel çalışmaları takip eden "akademisyenler" olarak belirlenmiştir. Araştırmada analizler sonucunda herhangi bir madde eksiltmeksizin ölçek üç boyuta (içerik - teknoloji ve koruma - teşvik) indirgenmiştir. Açımlayıcı faktör analizi sonucunda ortaya çıkan üç boyut toplam varyansın % 64,663’ünü açıklamıştır. Doğrulayıcı faktör analizi sonucunda 𝜒 2 /sd=2,870; GFI=0,903; CFI=0,933; TLI=0,919; IFI=0,934; RMSEA=0,078 ve RMR=0,036 şeklinde bulunan uyum indeksleri kabul edilebilir değer aralığında olup oluşan yapı desteklenmiştir. AVE ve CR değerleri ölçeğin yapı geçerliğine sahip olduğunu göstermiştir. Ölçeğin güvenirliği için, iç tutarlılık katsayısı , (Cronbach Alfa) ,896 olarak hesaplanmıştır. Çalışma için Alanya Alaaddin Keykubat Üniversitesi Sosyal ve Beşeri Bilimler Alanı Bilimsel Araştırma ve Yayın Etiği Kurulu'nun 11.03.2024 tarih ve 03/04 numaralı kararı ile etik kurul onayı alınmıştır.

Anahtar Kelimeler

Dijitalleşme, Dijital Sürdürülebilirlik, Dijital Dönüşüm

TURKISH ADAPTATION STUDY OF THE DIGITAL SUSTAINABILITY SCALE

Öz

Today, digitalization is one of the key concepts on the agenda of all sectors. The digitalization process, which is accelerating with technological advances, brings new business models, management styles and employees with digital competence to the agenda. Considering the benefits of digital technologies such as increasing resource efficiency, reducing energy consumption and emissions, and supporting economic, environmental and social sustainability, it is thought that the concept of digital sustainability should be defined and promoted. In this context, the aim of this study is to complete the adaptation of the "Digital Sustainability in Institutions" scale to Turkish and to conduct validity and reliability analyses. Conducting an adaptation study of the scale is important due to the need to make the concept of digital sustainability appropriate in order to measure it in a meaningful and effective way in our own culture and to compare studies conducted in different cultures. Among the limitations of the research is that not every organization or person in the society has detailed knowledge about the concept yet. For this reason, the research sample was determined as "Academicians" who follow current literature and scientific studies. As a result of the analysis in the study, the scale was reduced to three dimensions (Content - Technology and Preservation - Promotion) without removing any items. The three dimensions that emerged as a result of the exploratory factor analysis explained 64.663% of the total variance. As a result of confirmatory factor analysis, the fit indices found as 𝜒 2 /sd=2.870; GFI=0.903; CFI=0.933; TLI=0.919; IFI=0.934; RMSEA=0.078 and RMR=0.036 are within acceptable value range and the formed structure is supported. AVE and CR values showed that the scale has construct validity. For the reliability of the scale, the internal consistency coefficient (Cronbach's Alfa) was calculated as .896. Ethics committee approval was received for the study with the decision numbered 03/04 and dated 11.03.2024 of Alanya Alaaddin Keykubat University Social and Human Sciences Field Scientific Research and Publication Ethics Committee.

Anahtar Kelimeler

Digitalization, Digital Sustainability, Digital Transformation

Kaynakça

• Bencsik, B., Palmié, M., Parida, V., Wincent, J., ve Gassmann, O. (2023). Business models for digital sustainability: Framework, microfoundations of value capture, and empirical evidence from 130 smart city services. Journal of Business Research, 160, 113757.
• Bujang, M. A., Omar, E. D. ve Baharum, N. A. (2018). A review on sample size determination for Cronbach’s alpha test: a simple guide for researchers. The Malaysian journal of medical sciences: MJMS, 25(6), 85.
• Büyüköztürk, Ş. (2018). Sosyal bilimler için veri analizi el kitabı: İstatistik, araştırma deseni, SPSS uygulamaları ve yorum (24.baskı). Ankara: Pegem Yayınları.
• Chin, W. W. (1998). The partial least squares approach to structural equation modeling. Modern methods for business research, 295(2), 295-336.
• Corbett, J., Dennehy, D., ve Carter, L. (2023). Introduction to the special section: Digital innovation for social development and environmental action. Communications of the Association for Information Systems, 53, 22–41. https://doi.org/10.17705/1CAIS.05302
• Çokluk, Ö., Şekercioğlu, G., ve Büyüköztürk, Ş. (2021). Sosyal bilimler için çok değişkenli istatistik: SPSS ve LISREL uygulamaları (6. Baskı). Ankara: Pegem Akademi.
• Duman, M. Ç. (2022). Toplum 5.0: İnsan odaklı dijital dönüşüm. Sosyal Siyaset Konferansları Dergisi, 82, 309-336. https://doi.org/10.26650/jspc.2022.82.1008072
• Esin, M. N. (2014). Veri toplama yöntem ve araçları ve veri toplama araçlarının güvenirlik ve geçerliği. In Hemşirelikte Araştırma , İstanbul: Nobel Tıp Kitabevleri, 2014, pp.193-232.
• George, G., Merrill, R. K., ve Schillebeeckx, S. J. (2021). Digital sustainability and entrepreneurship: How digital innovations are helping tackle climate change and sustainable development, Entrepreneurship theory and practice, 45(5), 999-1027.
• George, G. ve Schillebeeckx, S. (2021). Digital Sustainability and its Implications for Finance and Climate Change. Macroeconomic Review, XX, (1), 103-109.
• Hair, J. F., Ringle, C. M. Ve Sarstedt, M. (2011). PLS-SEM: Indeed a silver bullet. Journal of Marketing theory and Practice, 19(2), 139-152.
• Hair Jr, J. F., Hult, G. T. M., Ringle, C. M., Sarstedt, M., Danks, N. P. ve Ray, S. (2021). Partial least squares structural equation modeling (PLS-SEM) using R: A workbook, Springer Nature.
• Hu, L. T., ve Bentler, P. M. (1999). Cutoff criteria for fit indexes in covariance structure analysis: Conventional criteria versus new alternatives. Structural equation modeling: A Multidisciplinary Journal, 6(1), 1-55. https://doi.org/10.1080/10705519909540118
• International Test Commission. (2017). The ITC Guidelines for Translating and Adapting Tests (Second edition).
• Karaçam, Z. (2019). Ölçme Araçlarının Türkçeye Uyarlanmasi. Ebelik ve Sağlık Bilimleri Dergisi, 2(1), 28-37.
• Karaman, M. (2023). Keşfedici ve Doğrulayıcı Faktör Analizi: Kavramsal Bir Çalışma. Uluslararası İktisadi ve İdari Bilimler Dergisi, 9(1), 47-63.
• Katırcıoğlu, E. (2023) Keşfedici Merak Ölçeğinin Türkçeye Uyarlanması: Motosikletli Turistler Üzerine Bir Araştırma. Güncel Turizm Araştırmaları Dergisi, 7(2), 509-529.
• Kerse, G. (2017). İş becerikliliği (job crafting) ölçeğini Türkçe’ye uyarlama ve duygusal tükenme ile ilişkisini belirleme. İşletme Araştırmaları Dergisi, 9(4), 283-304.
• Kotlarsky, J., Oshri, I. ve Sekulic, N. (2023). Digital sustainability in information systems research: Conceptual foundations and future directions. Journal of the Association for Information Systems, 24(4), 936-952.
• Lasi, H., Fettke, P., Kemper, H. G., Feld, T., ve Hoffmann, M. (2014). Industry 4.0. Business & information systems engineering, 6, 239-242.
• McCarthy, S., Ertiö, T., Fitzgerald, C., ve Kahma, N. (2024). Digital Sustainability for Energy-Efficient Behaviours: A User Representation and Touchpoint Model. Information Systems Frontiers, 1-25.
• Meydan, C.H. ve Şeşen, H. (2011). Yapısal eşitlik modellemesi: AMOS uygulamaları (1. Baskı). Ankara: Detay Yayıncılık.
• Pan, S. L., ve Nishant, R. (2023). Artificial intelligence for digital sustainability: An insight into domain-specific research and future directions. International Journal of Information Management, 72, 102668.
• Sparviero, S., ve Ragnedda, M. (2021). Towards digital sustainability: the long journey to the sustainable development goals 2030. Digital Policy, Regulation and Governance, 23(3), 216-228.
• Stuermer, M. (2014). Characteristics of digital sustainability. In Proceedings of the 8th international conference on theory and practice of electronic governance (pp. 494-495).
• Stuermer, M. ve Abu-Tayeh, G. (2017). Digital Preservation through Digital Sustainability. International Conference on Digital Preservation.
• Stuermer, M., Abu-Tayeh, G. ve Myrach, T. (2017). Digital sustainability: basic conditions for sustainable digital artifacts and their ecosystems. Sustainability science, 12, 247-262.
• Tavşancıl, E. (2006). Tutumların Ölçülmesi ve SPSS ile Veri Analizi, Ankara: Nobel Yayın Dağıtım.
• UNESCO (2018), Global Framework of Reference on Digital Literacy Skills for Indicator 4.4.2: Percentage of Youth/AdultsWho Have Achieved at Least a Minimum Level of Proficiency in Digital Literacy Skill (Draft Report), Paris: UNESCO, available at: http://uis.unesco.org/sites/default/files/documents/draftreportglobal-framework-reference-digital-literacyskills-indicator-4.4.2.pdf (Erişim Tarihi: 18 Aralık 2020).
• YÜKSEKÖĞRETİM BİLGİ YÖNETİM SİSTEMİ (2024). https://istatistik.yok.gov.tr/ (Erişim Tarihi: 10 Ocak 2024).
• Wackernagel, M., ve Rees, W. E. (1997). Perceptual and structural barriers to investing in natural capital: Economics from an ecological footprint perspective. Ecological economics, 20(1), 3-24.
• Wut, T.M.; Lee, D.; Ip, W.M. ve Lee, S.W. Digital Sustainability in the Organization: Scale Development and Validation. Sustainability 2021, 13, 3530. https:// doi.org/10.3390/su13063530.