DOĞADAN ESİN ALAN SANAT: MANTAR YAPILAR ÖRNEĞİ

Yıl 2024, Cilt: 12 Sayı: 2, 438 - 456, 31.12.2024

Dilek Kuyrukcu , Hüseyin Özçelik

https://doi.org/10.52122/nisantasisbd.1468055

Öz

İnsan doğanın bir parçası olarak var olmuş, hayatta kalmıştır. Mağara devrinden günümüze devam eden bu birliktelik, doğanın konu olduğu büyük bir kültür birikimine yol açmıştır. Farklı dönemlerde, farklı disiplinlerden birçok sanatçı doğayı, doğaya ait canlı, cansız nesneleri esin kaynağı olarak seçmişlerdir. Doğa; edebiyattan, mimariye, resimden, heykele sanat eserlerinde pek çok farklı yüzüyle yer almıştır. Sanatçılar çalışmalarında kimi zaman bir manzarayı kimi zaman doğada var olan canlı cansız nesneleri kendini ifade etmede araç olarak kullanmışlardır. Bu çalışmada, insan-doğa-sanat arasındaki karşılıklı etkilenme ve etkilemeye dayanan (simbiyotik) ilişkiye odaklanılmış, doğanın en önemli organizmalarından biri olan, doğadaki hayat döngüsünün temel kaynağı kabul edilen mantar yapılarından esin alan sanat çalışmaları örneklenerek, analiz edilmiş, bu doğal organizmanın sanatçı ve doğa için taşıdığı anlamlarla beraber, tarihsel anlamda da küresel kültürdeki yeri, önemi irdelenmiştir. Seçilen eserler ve sanatçılar modern yaşam içinde insanın varlıklarından haberdar olmadığı mantarlar dünyasını izleyicisine bir eser olarak sunan, eserleri aracılığıyla doğaya dair farkındalık ve duyarlılık yaratmayı hedefleyen, doğa-insan arasındaki etkileşimi sorgulayan çağdaş sanatçıların eserleridir. Mantar yapılarının sanat eserlerine hangi yönü ile yansıdığı, sanatçıların mantar yapılarını eserlerinde ne şekilde kullandıkları nitel araştırma yöntemleriyle incelenmiştir. Sonuç olarak; doğal formların çağdaş sanattaki varlığı; sanatın doğaya olan bağlılığını korurken izleyicisinin, doğaya bakışını biçimlendirme gücüne sahip olduğunu göstermektedir.

Anahtar Kelimeler

Sanat, doğa, sanat tarihi, mantar yapıları

NATURE-INSPIRED ART: EXAMPLES OF MUSHROOM STRUCTURES

Öz

Humans have coexisted with nature since the cave age, resulting in rich cultural history centered around it. Throughout different periods, artists from various disciplines drawn inspiration from nature's animate . Nature has been depicted in literature, architecture, painting, and sculpture in many different ways. Artists used landscapes, natural objects as a means of self-expression in their works. This study examines symbiotic relationship between humans, nature, art, focusing on mutual influence. It analyzes artworks inspired by fungal structures, which are considered one of the most important organisms in nature due to their role in the life cycle. The study also explores the significance of this natural organism in global culture, both historically and in terms of its meaning for artists and nature. The featured works and artists showcase world of fungi as a work of art, aiming to raise awareness and sensitivity about nature. They question the interaction between nature, human beings, highlighting previously overlooked aspect of modern life. Qualitative research methods were used to analyze how mushroom structures are reflected in works of art and how artists utilize them. found that art featuring natural forms has the ability to shape the audience's perception of nature while remaining committed to it.

Anahtar Kelimeler

Art, nature, art history, mushroom structures

Kaynakça

• Ak, K. G. (2021). Sanat ve doğa ilişkisinde ekolojik yaklaşımlar. Sanat ve İnsan, 5(1), 247-260.
• Ambush. (2024). Carsten Höller, Synchro System, 2000. Retrieved from https://www.ambushdesign.com/en-it/universe/art-design-theory/alternative-realities-carsten-hollers-immersive-environments-turn-the-world-upside-down/ (Access date: November 8, 2023).
• Ancient Psychedelia. (2019a). Spain cave art. Retrieved from https://ancientpsychedelia.com/spain-cave-art/ (Access date: October 5, 2020).
• Ancient Psychedelia. (2019b). Greek coins. Retrieved from https://ancientpsychedelia.com/greek-coins/ (Access date: October 27, 2020).
• Ancient Psychedelia. (2019c). Asian artifacts. Retrieved from https://ancientpsychedelia.com/asia-artifacts/ (Access date: October 27, 2020).
• Ancient Psychedelia. (2019d). Central American figurines. Retrieved from https://ancientpsychedelia.com/central-america-figurines/ (Access date: October 27, 2020).
• AWA Tree Consultants. (2019). Joseph Beuys: The art of arboriculture. Retrieved from https://www.awatrees.com/2019/12/06/joseph-beuys-the-art-of-arboriculture/ (Access date: November 7, 2022).
• Aydın, İ., & Zümrüt, Y. (2013). Doğa ve sanat ekseninde farklı yaklaşımlar. Sanat ve Tasarım, 4(4), 53-78. Bahnhof. (2023). İnsan ve mantar ilişkisi. Retrieved from https://privat.bahnhof.se/wb332306/mantar/mant_trh.html (Access date: April 29, 2023).
• Barutçiyan, J. (2012). Türkiye’nin mantarları-I. İstanbul: Oğlak Yayıncılık.
• Batur, E. (2000). Modernizmin serüveni. İstanbul: Yapı Kredi Yayınları.
• Bempechat, J. (2020). Ancient Pyschedelia: Alien Gods & Mushroom Goddesses. Online Book. Retrieved from https://ancientpsychedelia.com/AncientPsychedeliaBook/mainpage.html (Access date: March 12, 2023).
• Björk. (2023). Fossora. Retrieved from https://www.youtube.com/watch?v=FS0SzSE9Fic (Access date: May 25, 2023).
• Brown, A. (2014). Güncel sanat ve ekoloji. İstanbul: Lal Yayınları.
• Chin, M. (n.d.). Revival field. Retrieved from https://melchin.org/oeuvre/revival-field/ (Access date: December 12, 2022).
• Çetin, H. B. (2004). Mantar zehirlenmelerine (mistesizm) bir bakış. Meslek İçi Eğitim, (7-8), 92-101.
• Çınar, S. (2019). Ekolojik sanat projelerinde okyanus atıklarının sanatsal nesnelere dönüşümü. International Journal of Interdisciplinary and Intercultural Art, (9), 203-215.
• Çokbilen, L. (2011). Günümüz sanatında doğa sanat ilişkisi üzerine plastik çözümlemeler. (Yayınlanmamış yüksek lisans tezi). Gazi Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Ankara.
• DesignSwan. (2023). Unique vessels and tea sets inspired by nature. Retrieved from https://www.designswan.com/archives/unique-vessels-and-tea-sets-inspired-by-nature.html (Access date: November 27, 2023).
• Doğan, H. (2023). Etnomikoloji ders notları. Antalya: Antalya İl Tarım Müdürlüğü Yayınları.
• Doyran, E. Y. (2002). Doğanın biçimleniş yasaları bağlamında sanatsal kurgu. (Yayınlanmamış Sanatta Yeterlik Eseri Çalışması Raporu). Hacettepe Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Ankara.
• Dragon Herbs. (2024). Schizandra. Retrieved from https://www.dragonherbs.com/schizandra-brochure/ (Access date: April 20, 2023).
• Erdem, Y. (2018). Mantar avcısının el kitabı. Samsun: Bafra Ofset.
• Ertuğrul, E. (2014). Buz adam Otzi hakkında her şey. Retrieved from https://arkeofili.com/buzadam-otzi/ (Access date: December 6, 2022).
• Fantastic Fungi. (2024). Turkey tail. Retrieved from https://shop.fantasticfungi.com/collections/turkey-tail/ (Access date: February 17, 2024).
• Fondazione Prada. (2021). Carsten Höller, Synchro System, 2000. Retrieved from https://www.fondazioneprada.org/wp-content/uploads/Carsten-Holler_09-e1427132106763-1118x640.jpg (Access date: November 8, 2023).
• GanoHerb. (2020). The beauty of Lingzhi in the Forbidden City. Retrieved from https://www.ganodermabuy.com/news/the-beauty-of-lingzhi-in-the-forbidden-city/ (Access date: April 27, 2023).
• Goize, T. I. (2021). Rahul Mishra Spring 2021 Couture.Vogue1. Retrieved from https://www.vogue.com/fashion-shows/spring-2021-couture/rahul-mishra/ (Access date: December 4, 2023).
• Gökova, H. (2020). Çevresel sanatta doğa unsurları ve süreçlerinin yeri ve önemi. Tykhe Sanat ve Tasarım, 5(9), 175-189.
• Ioffe, D. (2020). The grand narrative of the Mukhomor. Retrieved from https://brill.com/view/journals/spsr/47/2/article-p135_2.xml (Access date: March 20, 2023).