EXAMINING POSTGRADUATE THESES CONDUCTED IN THE FIELD OF PSYCHOLOGY IN TURKEY ON FAMILY MEMBERS PROVIDING CARE TO INDIVIDUALS DIAGNOSED WITH DEMENTIA

Yıl 2024, Cilt: 12 Sayı: 2, 782 - 799, 31.12.2024

Elçin Yorulmaz

https://doi.org/10.52122/nisantasisbd.1548772

Öz

Due to the nature of dementia affecting the individual's daily life, caregivers are needed in this process. While caregiving has many effects on the lives of caregivers, it is seen that negative effects occupy a significant place in the literature. Considering these effects of caregiving on caregivers and how important they are for care recipients, studies on caregivers are considered important. Within the scope of this study, based on the review of articles in previous studies, it was aimed to examine postgraduate theses conducted in the field of psychology in Turkey on caregivers of individuals diagnosed with dementia. In this retrospective descriptive study, postgraduate theses on caregivers of individuals diagnosed with dementia between 2003-2024 were scanned with the keywords "caregiver", "family caregiver", "caregiving family members". As a result of this scan, 11 postgraduate theses conducted between 2011-2021 were reached. Of the 11 theses included in the study, 9 were master's theses (81.82%) and 2 were doctoral theses (18.18%). In addition, it was concluded that intervention studies were conducted in 2 of the studies (18.18%). Finally, the postgraduate theses studies were discussed in the context of the literature and suggestions for future studies were included.

Anahtar Kelimeler

Family caregivers of individuals diagnosed with dementia, psychology, postgraduate theses

TÜRKİYE’DE PSİKOLOJİ ALANINDA DEMANS TANISI OLAN BİREYE BAKIM VEREN AİLE ÜYELERİNE YÖNELİK YAPILAN LİSANSÜSTÜ TEZLERİN İNCELENMESİ

Öz

Demansın bireyin günlük yaşamını sürdürmesini etkileyen yapısı nedeniyle bu süreçte bakım verenlere ihtiyaç duyulmaktadır. Bakım vermenin bakım verenlerin yaşamları üzerinde pek çok etkisi bulunurken, alanyazında olumsuz etkilerin önemli bir yer kapladığı görülmektedir. Bakım vermenin bakım verenler üzerindeki bu etkileri ve bakım alanlar için ne kadar önemli oldukları göz önünde bulundurulduğunda bakım verenlere yönelik çalışmaların önemli olduğu düşünülmektedir. Bu çalışma kapsamında da daha önceki çalışmalarda makalelerin incelenmesinden yola çıkılarak, Türkiye’de psikoloji alanında demans tanısı olan bireylere bakım veren aile üyeleri ile ilgili yapılmış lisansüstü tez çalışmalarının ele alınması amaçlanmıştır. Retrospektif tanımlayıcı bir araştırma olan bu çalışmada, 2003-2024 yılları arasında demans tanısı olan bireylere bakım verenlere dair lisansüstü tezler “bakım veren”, “caregiver”, “family caregiver”, “bakım veren aile üyeleri” anahtar kelimeleri ile taranmıştır. Bu taramanın sonucunda, 2011-2021 yılları arasında yapılmış 11 lisansüstü teze ulaşılmıştır. Araştırmaya dahil olan 11 tezin, 9’u yüksek lisans (%81.82), 2’si doktora tezidir (%18.18). Ayrıca, çalışmaların 2’sinde (%18,18) müdahale çalışmasının yapıldığı sonucuna ulaşılmıştır. Son olarak, ele alınan lisansüstü tez çalışmaları alanyazın bağlamında tartışılmış olup, gelecek çalışmalar için önerilere yer verilmiştir.

Anahtar Kelimeler

Demans tanısı olan bireylere bakım veren aile üyeleri, psikoloji, lisansüstü tezler

Kaynakça

• Abreu, W., Rodrigues, T., Sequeira, C., Pires, R., & Sanhudo, A. (2018). The experience of psychological distress in family caregivers of people with dementia: A cross‐sectional study. Perspectives in Psychiatric Care, 54(2), 317-323.
• Alemdar, S. (2022). Demans hastalarına bakmakla yükümlü hasta yakınlarının kişilik özelliklerinin algılanan bakım yükü, depresyon ve anksiyete düzeyleri ile ilişkisi. (Unpublished master’s thesis). İstanbul: İstanbul Kent Üniversitesi.
• Altuntaş, O. & Koç, C. (2015). Demanslı Hastaya Bakım Veren Aile Bireylerinin Aktivite Performanslarının İncelenmesi. Ergoterapi ve Rehabilitasyon Dergisi, 3(1), 35-44.
• Alzheimer’s Association. (2004). Families Care: Alzheimer’s Caregiving in the United States 2004. https://www.alz.org/national/documents/report_familiescare.pdf. 19 July 2024.
• Alzheimer’s Association. (2007). Alzheimer’s disease facts and figures, 2007. http://www.alz.org/national/documents/Report_2007FactsAndFigures. Pdf. 25 July 2024.
• Alzheimer’s Association. (2020). What Is Dementia?. https://www.alz.org/alzheimers- dementia/what-is-dementia. 30 July 2024.
• Ar, Y. (2017). Ebeveyni Alzheimer hastası olan yetişkinlerde depresyon, kaygı, yas ve büyümeyi yordayan faktörler: Bir çoklu yöntem araştırması. (Unpublished doctorate thesis). Ankara: Orta Doğu Teknik Üniversitesi.
• Arai, A., Matsumoto, T., Ikeda, M., & Arai, Y. (2007). Do family caregivers perceive more difficulty when they look after patients with early onset dementia compared to those with late onset dementia?. International Journal of Geriatric Psychiatry: A Journal of the Psychiatry of Late Life and Allied Sciences, 22(12), 1255-1261.
• Arasan Doğan, İ. (2018). Alzheimer hastaları bakım veren iyi oluş psikoeğitim programının bakım verenlerin tükenmişlik sendromu üzerine etkisi. (Unpublished master’s thesis). İstanbul: Üsküdar Üniversitesi. Arruda, E. H., & Paun, O. (2017). Dementia caregiver grief and bereavement: an integrative review. Western Journal of Nursing Research, 39(6), 825-851. Assfaw, A. D., Reinschmidt, K. M., Teasdale, T. A., Stephens, L., Kleszynski, K. L., & Dwyer, K. (2024). Assessing culturally tailored dementia interventions to support informal caregivers of people living with dementia (PLWD): a scoping review. Journal of Racial and Ethnic Health Disparities, 1-18.