Tekirdağ’da Bir İlçenin Aile Hekimliği Performanslarının Veri Zarflama Analizi ile Değerlendirilmesi

Yıl 2017, Cilt: 5 Sayı: 2, 75 - 82, 29.08.2017

Sevgi Taşlıdere Gamze Saraçoğlu Birol Topçu

Öz

Amaç: Ülkemizde sağlıkta dönüĢüm uygulamaları kapsamında 2010 yılı itibari ile ülke genelinde birinci basamakta ilk olarak aile hekimliği (AH) uygulaması yaygınlaştırılmıştır. Temel sağlık hizmetleri bölünerek kişiye yönelik koruyucu ve tedavi edici sağlık hizmeti AH

aracılığıyla sunulmaya başlanmıştır. AH’lerinin sağlık hizmeti sunumunda performans değerlendirmeleri son dönemde oldukça üzerinde konuşulan ve Sağlık Bakanlığınca da önemsenen bir değerlendirme yöntemidir. Sunulan çalışmada AH’lerinin performanslarının VZA tekniği ile ölçülerek, sağlık hizmetlerinde aksayan yönlerin belirlenmesi ve öneriler geliştirilmesi amaçlanmıştır. Materyal ve Metot: Performansın değerlendirmesinde çok sayıda yöntem olmakla birlikte son yıllarda çok sayıda girdi ve çıktının ağırlıklı bir girdi veya çıktı setine dönüştürülmesinin güç olduğu durumlarda veri zarflama analizi (VZA) yöntemi kullanılmaya başlanmıştır. Bu analizin oldukça geçerli ve anlamlı sonuç üreten matematiksel bir programlama olduğu yönünde yayınlar vardır. Bulgular: Çalışmada Tekirdağ iline bağlı bir ilçede çalışan 9 AH’nin 2012 yılına ait performans ölçütü olarak önceden belirlenmiş kimi verileri VZA ile değerlendirilmiştir. Analiz 8 AH üzerinde gerçekleştirilebilmiş ve hepsinin performansı %100 olarak hesaplanmıştır. AH performanslarının coğrafya, kırsal ve kentsel yerleşim bölgesi oluşu, bağlı nüfusun yaş, cins ve eğitim gibi sosyodemografik özellikleri ile değişebildiği görülmektedir. Sonuç: Çalışmanın gerçekleştirildiği bölgedeki AH’lerinüfusu görece homojen, demografik dinamiklerden benzer derecede etkilenen kapalı, sınırlı bir coğrafyada hizmet sunmaktadırlar. AH’leri bu bölgede benzer özellikteki nüfusa sahiptirler. Performansın %100 bulunması sayılan nedenlerle ilişkili olabilir. Daha kesin sonuçlara ulaşabilmek için il genelinin değerlendirildiği ya da birkaç ilçenin birbiri ile değerlendirildiği daha büyük çaplı analizler yapılmalıdır.

Anahtar Kelimeler

Veri zarflama analizi (VZA), aile hekimi, performans, sağlık hizmeti

Kaynakça

• 1. WHO (1948). Official Records of The World Health Organization Available at: http://apps.who.int/iris/bitstream/10665/85573/1/Official _record2_eng.pdf. Accesed: 09.08.2017
• 2. Saltman RB, Joseph F. Avrupa Sağlık Reformu- Mevcut Stratejilerin Analizi, Dünya Sağlık Örgütü Avrupa Bölge Ofisi, Ankara.1998;5-15.
• 3. Soyer A. Türkiye’de Sağlık Hizmetleri, Sağlık, Hekimler ve EĢitsizlikler: Bugünden Yarına 2000-2020 Sürecinde Nasıl Bir Dünya, Türkiye, Sağlık, Tıp Ortamı Öngörülebilir, OluĢturulabilir? Ankara: Türk Tabipler Birliği Yayınları. 2002;137-56.
• 4. Dünya Bankası Türkiye: Yaygınlığı ve Verimliliği IyileĢtirmek Amacıyla Sağlık Sektöründe Yapılan Reformlar, Rapor No. 24358-TU, Dünya Bankası, Haziran 2002.
• 5. Kutzin J, Cashin C, Jakab M. Implementing Health Financing Reform, United Kindom: WHO Europa, 2010.
• 6. WHO (2010). The World Health Report 2010- Health Systems Financing. Available at: http://www.who.int/whr/2010/en/ Accesed: 09.08.2017.
• 7. Saraçoğlu GV. KüreselleĢme ve Türk Sağlık Sistemi Üzerine Etkileri, Trakya Üniversitesi Halk Sağlığı Anabilim Dalı Uzmanlık Tezi, 2004;Edirne . 8. Belek Ġ. Sağlıkta DönüĢüm, Halkın Sağlığına Emperyalist Saldırı, Ġstanbul: Yazılama Yayınevi. 2012.
• 9. OECD. Türkiye’de Yakın Tarihte Yapılan Sağlık Reformları, OECD Sağlık Sistemleri Ġncelemesi Bölüm 2, 2008;36.
• 10. Sağlık Bakanlığı. Sağlıkta DönüĢüm Sürüyor, Sağlık 2004. Ankara. 2005.