TÜRK VE AFGAN HUKUKU’NDA ULUSLARARASI MAL SATIM SÖZLEŞMESİ (CISG)E GÖRE ÖNERİNİN GERİ ALINMASI (WİTHDRAWAL OF OFFER)

Yıl 2022, , 315 - 330, 31.12.2022

Sayed Abbas Mosavı

https://doi.org/10.51562/nkuhukuk.2022323

Öz

Tüm Hukuk Sistemlerinde, sözleşmenin oluşabilmesi için en az iki karşılıklı ve birbirine uygun iradenin bulunması gerekmektedir. Hukuk terminolojisinde bunlara, öneri (icap) ve kabul denilmektedir. Sözleşmenin kurulabilmesine yönelik ilk irade beyanına öneri denilir. Hazır olmayanlar arasında sözleşmenin kurulması halinde, önerinin karşı tarafa ulaşması, kabul ve sözleşmenin kurulması arasında bazen uzun sürenin geçmesi mümkündür. Böyle durumlarda, akılımıza gelen ilk soru, önerinin geri alınması mümkün olup olmadığıdır. Uluslararası mal satış sözleşmesinin (CISG) bu konuyla ilgili 15 maddesinde açık bir kural vardır. Bu maddeye göre, uluslararası mal satış sözleşmesinde öneri, geri alınmaz nitelikte olsa bile, kesin bir şekilde geri alınması mümkündür. Türk Borçlar Kanunu'nun (TBK) 10. maddesinin ilk cümlesinde, uluslararası mal satım sözleşmesinde olduğu gibi önerinin geri alınması mutlak bir şekilde kabul edilmiştir. Bunlara karşı, Afgan Medeni Kanun’unda önerinin geri alınmasına ilişkin açık bir hüküm bulunmamaktadır. Ancak Medeni Kanun'un 511. Maddesinden, önerinin sonucu ortaya çıkmadığına kadar geri alınabilen hukuki işlem olması anlaşılmaktadır. Bu çalışmada, uluslararası mal satış sözleşmesi ışığında, önerinin geri alınması (withdrawal of offer), Afgan ve Türk Hukuku’nda karşılaştırmalı olarak incelenecektir.

Anahtar Kelimeler

Öneri, Önerinin geri alınması, Öğrenme teorisi, Ulaşma teorisi, Uluslararası mal satış sözleşmesi.

Kaynakça

• Akhmetov Z, Milletlerarası mal satımına ilişkin sözlşemler hakkında birleşmiş milletlerler Antlaşması'na göre sözleşmenin kurulması, (İstanbul üniversitesi sosyal bilimler enstitüsü, Yayımlanmamış Doktora Tezi, istanbul 2014)
• Annaseidov D, CISG Uyarınca sözleşmenin kurulmasında icap ve özellikle kamuya yöneltilen icapların hukuki niteliği (Public and private international law bulletin, 2018, 38(2): 219–241)
• Antalya OG, Borçlar hukuku genel hükümleri (İstanbul; Legal Yaayıncılık A.Ş, 2018)
• Aqamaşhadi A, Fakhrudin kavayar H, Viyana satım sözleşmede icaptan rücu (Uluslararası Hukuk Dergisi, 2016. s, 55. s, 233-268)
• Baclan F, şarai İ, Mualak icabın incelenmesi (Kanunyar dergisi, 2019. s, 10. s, 317-330)
• Darai MH, İcap, tek taraflı bağlayıcı işlem (Yargı Hukuku Dergisi, 2014. s, 68. s, 109-150)
• Ener MA, Uluslararasi mal satimi sözleşmeleri hakkinda birleşmiş milletler antlaşmasina göre sözleşmenin kurulmasi (Gazi Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Yayımlanmamış yüksek lisans tezi, Ankara 2013)
• Esener T, Gündoğdu F, Borçlar hukuku (Istanbul Vedat Kitapçılık, 2017)
• Gulin mukadam İ, yemerli S, İcaptan rücu sorumluluğu (İslami Fık Ve Hukuk Araştırna Dergisi, 2012, s, 7. s, 43-62)
• İsmaili M, Viyana satım sözleşmesi ve fıkhta icap va icabı ortadan kaldırma (İnsanal Bilim Öğretme Dergisi, 1998, s, 9. s, 75-100)
• Kavyar H, Asgari maşhadi F, Izad fardi A A, İcabin mahiyeti. Medeni hukuku (Öğretileri Dergisi, 2017, s, 15. s, 31-58)
• Kayıhan Ş, Borçlar hukuku genel hükümleri (6. Basık Ankara Seçkin Yayınları, 2018)
• Kocayusufpaşaoğlu N, Borçlar hukuku genel bölümü (İstanbul Filiz Kitabevi, 2017)
• Rafii mukadam A, Satım sözleşme, faransa ve iran Hukuku’nda icaptan vazgeçme (Vukala Kanunun Dergisi, 2008, s, 202. s, 101-126) Talib Ahmadi H, Viyana satım sözleşme ve iran Hukuku’nda icaptan dönme (Hukuk Araştırması Dergisi, 2016, s, 4. s, 163-188)