EXAMINATION OF THE DECISION NO. 11TH HD, E. 2016/15065 K. 2017/7332 T. 18.12.2017 ON THE LOSS PAYEE CLAUSE AND THE CONSENT OF THE LOSS PAYEE AS A LITIGATION CONDITION IN DAMAGE INSURANCES

Yıl 2023, Cilt: 4 Sayı: 1, 85 - 108, 01.07.2023

Muammer Fatih Öztürk

https://doi.org/10.51562/nkuhukuk.2023415

Öz

In loss insurance contracts, banks are frequently designated as the loss payee in practice, and thus, it is aimed that the bank has a priority right over the insurance indemnity. The Court of Cassation, acting on the idea that the bank has a priority right over the insurance indemnity, attributes certain legal consequences to the the loss payee clause in terms of procedural law and insurance law. The legal problem addressed within the scope of this study is the procedure to be followed in the event that the loss payee (the bank, which is the pledged creditor) does not consent to the lawsuit between the owner of the pledged property and the insurance company, in other words, whether the insured has an active capacity to sue, and whether the consent of the dain-i mürtehini is a condition of the lawsuit. To summarize, this study will examine whether the bank, which has the title of loss payee, has a priority right against the insurance claim creditor and whether the bank's consent is required in the trial of the lawsuits filed against the insurer, based on a decision of the Court of Cassation.

Anahtar Kelimeler

Damage Insurances, Loss Payee, Consent to Suit, Active Litigation Capacity, Litigation Requirement

ZARAR SİGORTALARINDA DAİN-İ MÜRTEHİN KAYDI VE DAİN-İ MÜRTEHİNİN MUVAFAKATININ DAVA ŞARTI OLARAK GÖRÜLMESI KAPSAMINDA 11. HD., E. 2016/15065 K. 2017/7332 T. 18.12.2017 SAYILI KARARIN İNCELENMESİ

Öz

Olayımızda; davacı taraf, fındık bahçelerinden dördünü 17/02/2014 tarihinde, ikisini 24/02/2024 bitkisel ürün sigortası kapsamında Ziraat Bankası Acenteliği aracılığı ile Tarım Sigortaları Havuz İşletmesi AŞ’ye sigortalamıştır. Yaşanan don olayı ile zararın ortaya çıkmasından sonra TARSİM’in acentesi olan Ziraat Bankasına ihbarda bulunulmuş, banka 17 Şubat’ta sigortalanan dört bahçe için hasar tespiti yapıp tazminat ödemesi yaparken 24 Şubat’ta sigortalanan iki fındık bahçesi için ne hasar tespiti ne de tazminat ödemesi yapmıştır. Bunun üzerine işbu dava açılarak davacı iki fındık bahçesi için de tazminat ödemesi yapılmasını talep etmiş, yapılan yargılama neticesinde de ilk derece mahkemesi davayı kabul etmiştir. Yargıtay 11. HD ise, sigorta poliçesinde Ziraat bankasının ilgili şubesi lehine dain-i mürtehin kaydı bulunduğu, sigortadan tazminat talep etme hakkının öncelikle ilgili şubeye ait olduğu, sigortalı konumunda olan davacının ancak bankanın (dain-i mürtehinin) muvafakatini alarak tazminat isteme hakkının olacağını, bundan ötürü de yerel mahkemenin, bankanın şubesince verilecek olan muvafakat sonrasında davanın esasına girmesi gerektiği, aksi takdirde davacının aktif taraf sıfatının (husumet) varlığına ilişkin olan ve mahkemece re’sen göz önünde bulundurulması gereken bu yön üzerinde durulmadan yazılı şekilde uyuşmazlığın esasına girilmesinin hukuka aykırı olacağını ileri sürerek yerel mahkemenin kararını oy çokluğu ile bozmuştur. Çoğunluk görüşüne katılmayan karşı oy yazısında ise, çoğunlukça ileri sürülen “davacının aktif dava ehliyetinin bulunmadığı” görüşünü destekleyen hiçbir yasal düzenlemenin de mevcut olmadığını, sınırlı ayni hak sahibinin muvafakatinin bulunmamasının sigorta tazminatının sigortalıya sadece ödenmesine engel olacağı, sigorta tazminatının sigortalıya ödenmesine karar verilmesi, hüküm fıkrasında ayrıca ödeme esnasında sınırlı ayni hak sahibinin muvafakatinin sağlanmasının hüküm altına alınması gerektiği savunulmuştur. Çalışmamız kapsamında bizim vardığımız sonuca göre de Yargıtayın bu ve istikrar kazanmış diğer kararlarında sınırlı aynî hak sahibinin iznini/muvafakatini dava şartı olarak görmesi isabetli bir görüş değildir.

Anahtar Kelimeler

zarar sigortaları, dain-i mürtehin, davaya muvafakat, dava şartı, aktif dava ehliyeti

Kaynakça

• Amasya S, ‘Sigorta Poliçelerine Konulan Dain-i Mürtehin Kaydının Hukuki Etkisi’ (2021) 16 Bahçeşehir Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi 1415
• Ayhan R, Çağlar H and Özdamar M, Sigorta Hukuku Ders Kitabı (4th edn, Yetkin Yayınları 2020)
• Bozkurt T, Sigorta Hukuku Ders Kitabı (Yetkin Yayınları 2022)
• Çeker M, 6102 Sayılı Yeni Türk Ticaret Kanunu’na Göre Sigorta Hukuku (2011)
• ——, Sigorta Hukuku (12th edn, Karahan Kitabevi 2015)
• Çonkar MH, ‘Sınırlı Ayni Hak Sahibinin İzninin (TK 1456/2) Malikin Sigorta Tazminatının Tahsili Talebiyle Açacağı Davaya Etkisi Meselesi -Yargıtay’ın Dava Şartı Yorumuna İlişkin Bir Değerlendirme-’ in Kaya Arslan and others (eds), Yürürlüğünün 8. Yılında ve Yargıtay Kararları Işığında Türk Ticaret Kanunu Sempozyumu - IV - (Tebliğler - Tartışmalar) 23 Ekim 2020 (Onikilevha Yayıncılık 2021)
• Kender R, Türkiye’de Hususi Sigorta Hukuku (17th edn, Onikilevha Yayıncılık 2021)
• Kuru B, Medenî Usul Hukuku (Yetkin Yayınları 2017)
• Misili S, ‘Türk Hukukunda Sınırlı Ayni Hak İle Takyit Edilmiş Malın Sigortalanması ve Sigortacının Sınırlı Ayni Hak Sahiplerine Karşı Borçları’, Banka ve Ticaret Hukuku Araştırma Enstitüsü 60. Yıl Armağanı (Banka ve Ticaret Hukuku Araştırma Enstitüsü 2015)
• Müderrisoğlu Ü, Kasko Sigortası (Seçkin Yayıncılık 2020) Pekcanitez H and Taş Korkmaz H, Pekcanitez Usul Medeni Usul Hukuku, vol 1 (15th edn, Onikilevha Yayıncılık 2017)
• Satıcı İU, ‘Mal Sigortası Sözleşmesinde Malike Ait Menfaatin Sınırlı Ayni Hak ile Sınırlandırılması’ [2022] Terazi Hukuk Dergisi 61
• Ünan S, Türk Ticaret Kanunu Şerhi Altıncı Kitap Sigorta Hukuku Cilt II (1st edn, Onikilevha Yayıncılık 2016) Ünlütepe M, ‘Sınırlı Ayni Hak Sahiplerinin Sigorta Tazminatı Üzerindeki Hakları’ (2019) 9 Hasan Kalyoncu Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi 151
• Ünsal O, ‘Sigortalı Eşyalar Üzerinde Rehin Hakkı’ (Yüksek Lisans, Hacettepe Üniversitesi 2021)